មថិះ 13
1 អបរញ្ច តស្មិន៑ ទិនេ យីឝុះ សទ្មនោ គត្វា សរិត្បតេ រោធសិ សមុបវិវេឝ។
That same day, when Jesus had left the house and was sitting by the sea,
2 តត្រ តត្សន្និធៅ ពហុជនានាំ និវហោបស្ថិតេះ ស តរណិមារុហ្យ សមុបាវិឝត៑, តេន មានវា រោធសិ ស្ថិតវន្តះ។
such great crowds gathered round him, that he got into a boat, and sat in it, while all the people stood on the beach.
3 តទានីំ ស ទ្ឫឞ្ដាន្តៃស្តាន៑ ឥត្ថំ ពហុឝ ឧបទិឞ្ដវាន៑។ បឝ្យត, កឝ្ចិត៑ ក្ឫឞីវលោ ពីជានិ វប្តុំ ពហិជ៌គាម,
Then he told them many truths in parables. ‘The sower,’ he began, ‘went out to sow; and,
4 តស្យ វបនកាលេ កតិបយពីជេឞុ មាគ៌បាឝ៌្វេ បតិតេឞុ វិហគាស្តានិ ភក្ឞិតវន្តះ។
as they were sowing, some seed fell along the path, and the birds came and ate it up.
5 អបរំ កតិបយពីជេឞុ ស្តោកម្ឫទ្យុក្តបាឞាណេ បតិតេឞុ ម្ឫទល្បត្វាត៑ តត្ក្ឞណាត៑ តាន្យង្កុរិតានិ,
Some fell on rocky places, where it had not much soil, and, because the soil wasn’t deep, sprang up at once.
6 កិន្តុ រវាវុទិតេ ទគ្ធានិ តេឞាំ មូលាប្រវិឞ្ដត្វាត៑ ឝុឞ្កតាំ គតានិ ច។
As soon as the sun had risen, it was scorched, and, because their roots were not deep enough, withered away.
7 អបរំ កតិបយពីជេឞុ កណ្ដកានាំ មធ្យេ បតិតេឞុ កណ្ដកាន្យេធិត្វា តានិ ជគ្រសុះ។
Some, again, fell into the brambles; but the brambles shot up and choked it.
8 អបរញ្ច កតិបយពីជានិ ឧវ៌្វរាយាំ បតិតានិ; តេឞាំ មធ្យេ កានិចិត៑ ឝតគុណានិ កានិចិត៑ ឞឞ្ដិគុណានិ កានិចិត៑ ត្រិំឝគុំណានិ ផលានិ ផលិតវន្តិ។
Some, however, fell on good soil, and yielded a return, sometimes one hundred, sometimes sixty, sometimes thirty fold.
9 ឝ្រោតុំ យស្យ ឝ្រុតី អាសាតេ ស ឝ្ឫណុយាត៑។
Let those who have ears hear.’
10 អនន្តរំ ឝិឞ្យៃរាគត្យ សោៜប្ឫច្ឆ្យត, ភវតា តេភ្យះ កុតោ ទ្ឫឞ្ដាន្តកថា កថ្យតេ?
Afterwards his disciples came to him, and said, ‘Why do you speak to them in parables?’
11 តតះ ស ប្រត្យវទត៑, ស្វគ៌រាជ្យស្យ និគូឍាំ កថាំ វេទិតុំ យុឞ្មភ្យំ សាមត៌្ហ្យមទាយិ, កិន្តុ តេភ្យោ នាទាយិ។
‘To you,’ answered Jesus, ‘the knowledge of the hidden truths of the kingdom of heaven has been imparted, but not to those.
12 យស្មាទ៑ យស្យាន្តិកេ វទ៌្ធតេ, តស្មាយេវ ទាយិឞ្យតេ, តស្មាត៑ តស្យ ពាហុល្យំ ភវិឞ្យតិ, កិន្តុ យស្យាន្តិកេ ន វទ៌្ធតេ, តស្យ យត៑ កិញ្ចនាស្តេ, តទបិ តស្មាទ៑ អាទាយិឞ្យតេ។
For, to all who have, more will be given, and they will have abundance; but, from all who have nothing, even what they have will be taken away.
13 តេ បឝ្យន្តោបិ ន បឝ្យន្តិ, ឝ្ឫណ្វន្តោបិ ន ឝ្ឫណ្វន្តិ, ពុធ្យមានា អបិ ន ពុធ្យន្តេ ច, តស្មាត៑ តេភ្យោ ទ្ឫឞ្ដាន្តកថា កថ្យតេ។
That is why I speak to them in parables, because, though they have eyes, they do not see, and though they have ears, they do not hear or understand.
14 យថា កណ៌ៃះ ឝ្រោឞ្យថ យូយំ វៃ កិន្តុ យូយំ ន ភោត្ស្យថ។ នេត្រៃទ៌្រក្ឞ្យថ យូយញ្ច បរិជ្ញាតុំ ន ឝក្ឞ្យថ។ តេ មានុឞា យថា នៃវ បរិបឝ្យន្តិ លោចនៃះ។ កណ៌ៃ រ្យថា ន ឝ្ឫណ្វន្តិ ន ពុធ្យន្តេ ច មានសៃះ។ វ្យាវត៌្តិតេឞុ ចិត្តេឞុ កាលេ កុត្រាបិ តៃជ៌នៃះ។ មត្តស្តេ មនុជាះ ស្វស្ថា យថា នៃវ ភវន្តិ ច។ តថា តេឞាំ មនុឞ្យាណាំ ក្រិយន្តេ ស្ថូលពុទ្ធយះ។ ពធិរីភូតកណ៌ាឝ្ច ជាតាឝ្ច មុទ្រិតា ទ្ឫឝះ។
In them is being fulfilled that prophecy of Isaiah which says – “You will hear with your ears without ever understanding, and, though you have eyes, you will see without ever perceiving,
15 យទេតានិ វចនានិ យិឝយិយភវិឞ្យទ្វាទិនា ប្រោក្តានិ តេឞុ តានិ ផលន្តិ។
for the mind of this nation has grown dense, and their ears are dull of hearing, their eyes also have they closed; otherwise some day they might perceive with their eyes, and with their ears they might hear, and in their mind they might understand, and might turn – and I might heal them.”
16 កិន្តុ យុឞ្មាកំ នយនានិ ធន្យានិ, យស្មាត៑ តានិ វីក្ឞន្តេ; ធន្យាឝ្ច យុឞ្មាកំ ឝព្ទគ្រហាះ, យស្មាត៑ តៃរាកណ៌្យតេ។
‘But blessed are your eyes, for they see, and your ears, for they hear;
17 មយា យូយំ តថ្យំ វចាមិ យុឞ្មាភិ រ្យទ្យទ៑ វីក្ឞ្យតេ, តទ៑ ពហវោ ភវិឞ្យទ្វាទិនោ ធាម៌្មិកាឝ្ច មានវា ទិទ្ឫក្ឞន្តោបិ ទ្រឞ្ដុំ នាលភន្ត, បុនឝ្ច យូយំ យទ្យត៑ ឝ្ឫណុថ, តត៑ តេ ឝុឝ្រូឞមាណា អបិ ឝ្រោតុំ នាលភន្ត។
for I tell you that many prophets and good people have longed for the sight of the things which you are seeing, yet never saw them, and to hear the things which you are hearing, yet never heard them.
18 ក្ឫឞីវលីយទ្ឫឞ្ដាន្តស្យាត៌្ហំ ឝ្ឫណុត។
‘Listen, then, yourselves to the parable of the sower.
19 មាគ៌បាឝ៌្វេ ពីជាន្យុប្តានិ តស្យាត៌្ហ ឯឞះ, យទា កឝ្ចិត៑ រាជ្យស្យ កថាំ និឝម្យ ន ពុធ្យតេ, តទា បាបាត្មាគត្យ តទីយមនស ឧប្តាំ កថាំ ហរន៑ នយតិ។
When anyone hears the message of the kingdom without understanding it, the evil one comes and snatches away what has been sown in their mind. This is the person meant by the seed which was sown along the path.
20 អបរំ បាឞាណស្ថលេ ពីជាន្យុប្តានិ តស្យាត៌្ហ ឯឞះ; កឝ្ចិត៑ កថាំ ឝ្រុត្វៃវ ហឞ៌ចិត្តេន គ្ឫហ្លាតិ,
By the seed which was sown on rocky places is meant the person who hears the message, and at once accepts it joyfully;
21 កិន្តុ តស្យ មនសិ មូលាប្រវិឞ្ដត្វាត៑ ស កិញ្ចិត្កាលមាត្រំ ស្ថិរស្តិឞ្ឋតិ; បឝ្ចាត តត្កថាការណាត៑ កោបិ ក្លេស្តាឌនា វា ចេត៑ ជាយតេ, តហ៌ិ ស តត្ក្ឞណាទ៑ វិឃ្នមេតិ។
but, as they have no root, they stand for only a short time; and, when trouble or persecution arises because of the message, they fall away at once.
22 អបរំ កណ្ដកានាំ មធ្យេ ពីជាន្យុប្តានិ តទត៌្ហ ឯឞះ; កេនចិត៑ កថាយាំ ឝ្រុតាយាំ សាំសារិកចិន្តាភិ រ្ភ្រាន្តិភិឝ្ច សា គ្រស្យតេ, តេន សា មា វិផលា ភវតិ។ (aiōn g165)
By the seed which was sown among the brambles is meant the person who hears the message, but the cares of life and the glamour of wealth completely choke the message, so that it gives no return. (aiōn g165)
23 អបរម៑ ឧវ៌្វរាយាំ ពីជាន្យុប្តានិ តទត៌្ហ ឯឞះ; យេ តាំ កថាំ ឝ្រុត្វា វុធ្យន្តេ, តេ ផលិតាះ សន្តះ កេចិត៑ ឝតគុណានិ កេចិត ឞឞ្ដិគុណានិ កេចិច្ច ត្រិំឝទ្គុណានិ ផលានិ ជនយន្តិ។
But by the seed which was sown on the good ground is meant the person who hears the message and understands it, and really yields a return, sometimes one hundred, sometimes sixty, sometimes thirty fold.’
24 អនន្តរំ សោបរាមេកាំ ទ្ឫឞ្ដាន្តកថាមុបស្ថាប្យ តេភ្យះ កថយាមាស; ស្វគ៌ីយរាជ្យំ តាទ្ឫឝេន កេនចិទ៑ គ្ឫហស្ថេនោបមីយតេ, យេន ស្វីយក្ឞេត្រេ ប្រឝស្តពីជាន្យៅប្យន្ត។
Another parable which Jesus told them was this – ‘The kingdom of heaven is compared to a person who sowed good seed in their field.
25 កិន្តុ ក្ឞណទាយាំ សកលលោកេឞុ សុប្តេឞុ តស្យ រិបុរាគត្យ តេឞាំ គោធូមពីជានាំ មធ្យេ វន្យយវមពីជាន្យុប្ត្វា វវ្រាជ។
But, while everyone was asleep, their enemy came and sowed weeds among the wheat, and then went away.
26 តតោ យទា ពីជេភ្យោៜង្ករា ជាយមានាះ កណិឝានិ ឃ្ឫតវន្តះ; តទា វន្យយវសាន្យបិ ទ្ឫឝ្យមានាន្យភវន៑។
So, when the blades of corn shot up, and came into ear, the weeds made their appearance also.
27 តតោ គ្ឫហស្ថស្យ ទាសេយា អាគម្យ តស្មៃ កថយាញ្ចក្រុះ, ហេ មហេច្ឆ, ភវតា កិំ ក្ឞេត្រេ ភទ្រពីជានិ នៅប្យន្ត? តថាត្វេ វន្យយវសានិ ក្ឫត អាយន៑?
The owner’s servants came to them, and said “Was not it good seed that you sowed in your field? Where, then, do the weeds in it come from?”
28 តទានីំ តេន តេ ប្រតិគទិតាះ, កេនចិត៑ រិបុណា កម៌្មទមការិ។ ទាសេយាះ កថយាមាសុះ, វយំ គត្វា តាន្យុត្បាយ្យ ក្ឞិបាមោ ភវតះ កីទ្ឫឝីច្ឆា ជាយតេ?
“An enemy has done this,” was the owner’s answer. “Do you wish us, then,” they asked, “to go and gather them together?”
29 តេនាវាទិ, នហិ, ឝង្កេៜហំ វន្យយវសោត្បាដនកាលេ យុឞ្មាភិស្តៃះ សាកំ គោធូមា អប្យុត្បាដិឞ្យន្តេ។
“No,” said he, “because while you are pulling up the weeds you might uproot the wheat with them.
30 អតះ ឝ្ស្យកត៌្តនកាលំ យាវទ៑ ឧភយាន្យបិ សហ វទ៌្ធន្តាំ, បឝ្ចាត៑ កត៌្តនកាលេ កត៌្តកាន៑ វក្ឞ្យាមិ, យូយមាទៅ វន្យយវសានិ សំគ្ឫហ្យ ទាហយិតុំ វីដិកា ពទ្វ្វា ស្ថាបយត; កិន្តុ សវ៌្វេ គោធូមា យុឞ្មាភិ រ្ភាណ្ឌាគារំ នីត្វា ស្ថាប្យន្តាម៑។
Let both grow side by side until harvest; and then I will say to the reapers, Gather the weeds together first, and tie them in bundles for burning; but bring all the wheat into my barn.”’
31 អនន្តរំ សោបរាមេកាំ ទ្ឫឞ្ដាន្តកថាមុត្ថាប្យ តេភ្យះ កថិតវាន៑ កឝ្ចិន្មនុជះ សឞ៌បពីជមេកំ នីត្វា ស្វក្ឞេត្រ ឧវាប។
Another parable which he told them was this – ‘The kingdom of heaven is like a mustard seed, which a person took and sowed in his field.
32 សឞ៌បពីជំ សវ៌្វស្មាទ៑ ពីជាត៑ ក្ឞុទ្រមបិ សទង្កុរិតំ សវ៌្វស្មាត៑ ឝាកាត៑ ព្ឫហទ៑ ភវតិ; ស តាទ្ឫឝស្តរុ រ្ភវតិ, យស្យ ឝាខាសុ នភសះ ខគា អាគត្យ និវសន្តិ; ស្វគ៌ីយរាជ្យំ តាទ្ឫឝស្យ សឞ៌បៃកស្យ សមម៑។
This seed is smaller than all other seeds, but, when it has grown up, it is larger than the herbs and becomes a tree, so that “the wild birds come and roost in its branches.”’
33 បុនរបិ ស ឧបមាកថាមេកាំ តេភ្យះ កថយាញ្ចការ; កាចន យោឞិត៑ យត៑ កិណ្វមាទាយ ទ្រោណត្រយមិតគោធូមចូណ៌ានាំ មធ្យេ សវ៌្វេឞាំ មិឝ្រីភវនបយ៌្យន្តំ សមាច្ឆាទ្យ និធត្តវតី, តត្កិណ្វមិវ ស្វគ៌រាជ្យំ។
This was another parable which Jesus related – ‘The kingdom of heaven is like some yeast which a woman took and covered up in three pecks of flour, until the whole had risen.’
34 ឥត្ថំ យីឝុ រ្មនុជនិវហានាំ សន្និធាវុបមាកថាភិរេតាន្យាខ្យានានិ កថិតវាន៑ ឧបមាំ វិនា តេភ្យះ កិមបិ កថាំ នាកថយត៑។
Of all this Jesus spoke to the crowd in parables; indeed to them he used never to speak at all except in parables,
35 ឯតេន ទ្ឫឞ្ដាន្តីយេន វាក្យេន វ្យាទាយ វទនំ និជំ។ អហំ ប្រកាឝយិឞ្យាមិ គុប្តវាក្យំ បុរាភវំ។ យទេតទ្វចនំ ភវិឞ្យទ្វាទិនា ប្រោក្តមាសីត៑, តត៑ សិទ្ធមភវត៑។
in fulfilment of these words in the prophet – “I will speak to them in parables; I will utter things kept secret since the foundation of the world.”
36 សវ៌្វាន៑ មនុជាន៑ វិស្ឫជ្យ យីឝៅ គ្ឫហំ ប្រវិឞ្ដេ តច្ឆិឞ្យា អាគត្យ យីឝវេ កថិតវន្តះ, ក្ឞេត្រស្យ វន្យយវសីយទ្ឫឞ្ដាន្តកថាម៑ ភវាន អស្មាន៑ ស្បឞ្ដីក្ឫត្យ វទតុ។
Then Jesus left the crowd, and went into the house. Presently his disciples came to him, and said, ‘Explain to us the parable of the weeds in the field.’
37 តតះ ស ប្រត្យុវាច, យេន ភទ្រពីជាន្យុប្យន្តេ ស មនុជបុត្រះ,
He answered, ‘The sower of the good seed is the Son of Man.
38 ក្ឞេត្រំ ជគត៑, ភទ្រពីជានី រាជ្យស្យ សន្តានាះ,
The field is the world. By the good seed is meant the people of the kingdom. The weeds are the wicked,
39 វន្យយវសានិ បាបាត្មនះ សន្តានាះ។ យេន រិបុណា តាន្យុប្តានិ ស ឝយតានះ, កត៌្តនសមយឝ្ច ជគតះ ឝេឞះ, កត៌្តកាះ ស្វគ៌ីយទូតាះ។ (aiōn g165)
and the enemy who sowed them is the devil. The harvest time is the close of the age, and the reapers are angels. (aiōn g165)
And, just as the weeds are gathered and burnt, so it will be at the close of the age. (aiōn g165)
41 អត៌្ហាត៑ មនុជសុតះ ស្វាំយទូតាន៑ ប្រេឞយិឞ្យតិ, តេន តេ ច តស្យ រាជ្យាត៑ សវ៌្វាន៑ វិឃ្នការិណោៜធាម៌្មិកលោកាំឝ្ច សំគ្ឫហ្យ
The Son of Man will send his angels, and they will gather from his kingdom all that hinders and those who live in sin,
42 យត្រ រោទនំ ទន្តឃឞ៌ណញ្ច ភវតិ, តត្រាគ្និកុណ្ឌេ និក្ឞេប្ស្យន្តិ។
and will throw them into the blazing furnace, where there will be weeping and grinding of teeth.
43 តទានីំ ធាម៌្មិកលោកាះ ស្វេឞាំ បិតូ រាជ្យេ ភាស្ករឥវ តេជស្វិនោ ភវិឞ្យន្តិ។ ឝ្រោតុំ យស្យ ឝ្រុតី អាសាតេ, ម ឝ្ឫណុយាត៑។
Then will the righteous shine, like the sun, in the kingdom of their Father. If you have ears, listen.
44 អបរញ្ច ក្ឞេត្រមធ្យេ និធិំ បឝ្យន៑ យោ គោបយតិ, តតះ បរំ សានន្ទោ គត្វា ស្វីយសវ៌្វស្វំ វិក្រីយ ត្តក្ឞេត្រំ ក្រីណាតិ, ស ឥវ ស្វគ៌រាជ្យំ។
‘The kingdom of heaven is like a treasure hidden in a field, which a person found and hid again, and then, in their delight, went and sold everything that they had, and bought that field.
45 អន្យញ្ច យោ វណិក៑ ឧត្តមាំ មុក្តាំ គវេឞយន្
‘Again, the kingdom of heaven is like a merchant in search of choice pearls.
46 មហាគ៌្ហាំ មុក្តាំ វិលោក្យ និជសវ៌្វស្វំ វិក្រីយ តាំ ក្រីណាតិ, ស ឥវ ស្វគ៌រាជ្យំ។
Finding one of great value, they went and sold everything that they had, and bought it.
47 បុនឝ្ច សមុទ្រោ និក្ឞិប្តះ សវ៌្វប្រការមីនសំគ្រាហ្យានាយឥវ ស្វគ៌រាជ្យំ។
Or again, the kingdom of heaven is like a net which was cast into the sea, and caught fish of all kinds.
48 តស្មិន៑ អានាយេ បូណ៌េ ជនា យថា រោធស្យុត្តោល្យ សមុបវិឝ្យ ប្រឝស្តមីនាន៑ សំគ្រហ្យ ភាជនេឞុ និទធតេ, កុត្សិតាន៑ និក្ឞិបន្តិ;
When it was full, they hauled it up on the beach, and sat down and sorted the good fish into baskets, but threw the worthless ones away.
49 តថៃវ ជគតះ ឝេឞេ ភវិឞ្យតិ, ផលតះ ស្វគ៌ីយទូតា អាគត្យ បុណ្យវជ្ជនានាំ មធ្យាត៑ បាបិនះ ប្ឫថក៑ ក្ឫត្វា វហ្និកុណ្ឌេ និក្ឞេប្ស្យន្តិ, (aiōn g165)
So will it be at the close of the age. The angels will go out and separate the wicked from the righteous, (aiōn g165)
50 តត្រ រោទនំ ទន្តៃ រ្ទន្តឃឞ៌ណញ្ច ភវិឞ្យតះ។
and will throw them into the blazing furnace, where there will be weeping and grinding of teeth.
51 យីឝុនា តេ ប្ឫឞ្ដា យុឞ្មាភិះ កិមេតាន្យាខ្យានាន្យពុធ្យន្ត? តទា តេ ប្រត្យវទន៑, សត្យំ ប្រភោ។
‘Have you understood all this?’ Jesus asked. ‘Yes,’ they answered.
52 តទានីំ ស កថិតវាន៑, និជភាណ្ឌាគារាត៑ នវីនបុរាតនានិ វស្តូនិ និគ៌មយតិ យោ គ្ឫហស្ថះ ស ឥវ ស្វគ៌រាជ្យមធិ ឝិក្ឞិតាះ ស្វវ៌ ឧបទេឞ្ដារះ។
Then he added, ‘So every teacher of the Law, who has received instruction about the kingdom of heaven, is like a householder who produces from his stores things both new and old.’
53 អនន្តរំ យីឝុរេតាះ សវ៌្វា ទ្ឫឞ្ដាន្តកថាះ សមាប្យ តស្មាត៑ ស្ថានាត៑ ប្រតស្ថេ។ អបរំ ស្វទេឝមាគត្យ ជនាន៑ ភជនភវន ឧបទិឞ្ដវាន៑;
When Jesus had finished these parables, he withdrew from that place.
54 តេ វិស្មយំ គត្វា កថិតវន្ត ឯតស្យៃតាទ្ឫឝំ ជ្ញានម៑ អាឝ្ចយ៌្យំ កម៌្ម ច កស្មាទ៑ អជាយត?
Going to his own part of the country, he taught the people in their synagogue in such a manner that they were deeply impressed. ‘Where did he get this wisdom?’ they said, ‘and the miracles?
55 កិមយំ សូត្រធារស្យ បុត្រោ នហិ? ឯតស្យ មាតុ រ្នាម ច កិំ មរិយម៑ នហិ? យាកុព៑-យូឞផ៑-ឝិមោន៑-យិហូទាឝ្ច កិមេតស្យ ភ្រាតរោ នហិ?
Isn’t he the carpenter’s son? Isn’t his mother called Mary, and his brothers James, and Joseph, and Simon, and Judas?
56 ឯតស្យ ភគិន្យឝ្ច កិមស្មាកំ មធ្យេ ន សន្តិ? តហ៌ិ កស្មាទយមេតានិ លព្ធវាន៑? ឥត្ថំ ស តេឞាំ វិឃ្នរូបោ ពភូវ;
And his sisters, too – are not they all living among us? Where, then did he get all this?’
57 តតោ យីឝុនា និគទិតំ ស្វទេឝីយជនានាំ មធ្យំ វិនា ភវិឞ្យទ្វាទី កុត្រាប្យន្យត្រ នាសម្មាន្យោ ភវតី។
These things proved a hindrance to their believing in him. But Jesus said, ‘A prophet is not without honour, except in his own country and in his own house.’
58 តេឞាមវិឝ្វាសហេតោះ ស តត្រ ស្ថានេ ពហ្វាឝ្ចយ៌្យកម៌្មាណិ ន ក្ឫតវាន៑។
He did not work many miracles there, because of their want of faith.
