મથિઃ 13
1 અપરઞ્ચ તસ્મિન્ દિને યીશુઃ સદ્મનો ગત્વા સરિત્પતે રોધસિ સમુપવિવેશ|
That same day, when Jesus had left the house and was sitting by the Sea,
2 તત્ર તત્સન્નિધૌ બહુજનાનાં નિવહોપસ્થિતેઃ સ તરણિમારુહ્ય સમુપાવિશત્, તેન માનવા રોધસિ સ્થિતવન્તઃ|
such great crowds gathered round him, that he got into a boat, and sat in it, while all the people stood upon the beach.
3 તદાનીં સ દૃષ્ટાન્તૈસ્તાન્ ઇત્થં બહુશ ઉપદિષ્ટવાન્| પશ્યત, કશ્ચિત્ કૃષીવલો બીજાનિ વપ્તું બહિર્જગામ,
Then he told them many truths in parables. “The sower,” he began, “went out to sow; and,
4 તસ્ય વપનકાલે કતિપયબીજેષુ માર્ગપાર્શ્વે પતિતેષુ વિહગાસ્તાનિ ભક્ષિતવન્તઃ|
as he was sowing, some seed fell along the path, and the birds came and ate it up.
5 અપરં કતિપયબીજેષુ સ્તોકમૃદ્યુક્તપાષાણે પતિતેષુ મૃદલ્પત્વાત્ તત્ક્ષણાત્ તાન્યઙ્કુરિતાનિ,
Some fell on rocky places, where it had not much soil, and, having no depth of soil, sprang up at once.
6 કિન્તુ રવાવુદિતે દગ્ધાનિ તેષાં મૂલાપ્રવિષ્ટત્વાત્ શુષ્કતાં ગતાનિ ચ|
As soon as the sun had risen, it was scorched, and, having no root, withered away.
7 અપરં કતિપયબીજેષુ કણ્ટકાનાં મધ્યે પતિતેષુ કણ્ટકાન્યેધિત્વા તાનિ જગ્રસુઃ|
Some, again, fell into the brambles; but the brambles shot up and choked it.
8 અપરઞ્ચ કતિપયબીજાનિ ઉર્વ્વરાયાં પતિતાનિ; તેષાં મધ્યે કાનિચિત્ શતગુણાનિ કાનિચિત્ ષષ્ટિગુણાનિ કાનિચિત્ ત્રિંશગુંણાનિ ફલાનિ ફલિતવન્તિ|
Some, however, fell on good soil, and yielded a return, sometimes one hundred, sometimes sixty, sometimes thirty fold.
9 શ્રોતું યસ્ય શ્રુતી આસાતે સ શૃણુયાત્|
Let him who has ears hear.”
10 અનન્તરં શિષ્યૈરાગત્ય સોઽપૃચ્છ્યત, ભવતા તેભ્યઃ કુતો દૃષ્ટાન્તકથા કથ્યતે?
Afterwards his disciples came to him, and said: “Why do you speak to them in parables?”
11 તતઃ સ પ્રત્યવદત્, સ્વર્ગરાજ્યસ્ય નિગૂઢાં કથાં વેદિતું યુષ્મભ્યં સામર્થ્યમદાયિ, કિન્તુ તેભ્યો નાદાયિ|
“To you,” answered Jesus, “the knowledge of the hidden truths of the Kingdom of Heaven has been imparted, but not to those.
12 યસ્માદ્ યસ્યાન્તિકે વર્દ્ધતે, તસ્માયેવ દાયિષ્યતે, તસ્માત્ તસ્ય બાહુલ્યં ભવિષ્યતિ, કિન્તુ યસ્યાન્તિકે ન વર્દ્ધતે, તસ્ય યત્ કિઞ્ચનાસ્તે, તદપિ તસ્માદ્ આદાયિષ્યતે|
For, to all who have, more will be given, and they shall have abundance; but, from all who have nothing, even what they have will be taken away.
13 તે પશ્યન્તોપિ ન પશ્યન્તિ, શૃણ્વન્તોપિ ન શૃણ્વન્તિ, બુધ્યમાના અપિ ન બુધ્યન્તે ચ, તસ્માત્ તેભ્યો દૃષ્ટાન્તકથા કથ્યતે|
That is why I speak to them in parables, because, though they have eyes, they do not see, and though they have ears, they do not hear or understand.
14 યથા કર્ણૈઃ શ્રોષ્યથ યૂયં વૈ કિન્તુ યૂયં ન ભોત્સ્યથ| નેત્રૈર્દ્રક્ષ્યથ યૂયઞ્ચ પરિજ્ઞાતું ન શક્ષ્યથ| તે માનુષા યથા નૈવ પરિપશ્યન્તિ લોચનૈઃ| કર્ણૈ ર્યથા ન શૃણ્વન્તિ ન બુધ્યન્તે ચ માનસૈઃ| વ્યાવર્ત્તિતેષુ ચિત્તેષુ કાલે કુત્રાપિ તૈર્જનૈઃ| મત્તસ્તે મનુજાઃ સ્વસ્થા યથા નૈવ ભવન્તિ ચ| તથા તેષાં મનુષ્યાણાં ક્રિયન્તે સ્થૂલબુદ્ધયઃ| બધિરીભૂતકર્ણાશ્ચ જાતાશ્ચ મુદ્રિતા દૃશઃ|
And in them is being fulfilled that prophecy of Isaiah which says — ‘You will hear with your ears without ever understanding, and, though you have eyes, you will see without ever perceiving,
15 યદેતાનિ વચનાનિ યિશયિયભવિષ્યદ્વાદિના પ્રોક્તાનિ તેષુ તાનિ ફલન્તિ|
for the mind of this nation has grown dense, and their ears are dull of hearing, their eyes also have they closed; lest some day they should perceive with their eyes, and with their ears they should hear, and in their mind they should understand, and should turn — and I should heal them.’
16 કિન્તુ યુષ્માકં નયનાનિ ધન્યાનિ, યસ્માત્ તાનિ વીક્ષન્તે; ધન્યાશ્ચ યુષ્માકં શબ્દગ્રહાઃ, યસ્માત્ તૈરાકર્ણ્યતે|
But blessed are your eyes, for they see, and your ears, for they hear;
17 મયા યૂયં તથ્યં વચામિ યુષ્માભિ ર્યદ્યદ્ વીક્ષ્યતે, તદ્ બહવો ભવિષ્યદ્વાદિનો ધાર્મ્મિકાશ્ચ માનવા દિદૃક્ષન્તોપિ દ્રષ્ટું નાલભન્ત, પુનશ્ચ યૂયં યદ્યત્ શૃણુથ, તત્ તે શુશ્રૂષમાણા અપિ શ્રોતું નાલભન્ત|
for I tell you that many Prophets and good men have longed for the sight of the things which you are seeing, yet never saw them, and to hear the things which you are hearing, yet never heard them.
18 કૃષીવલીયદૃષ્ટાન્તસ્યાર્થં શૃણુત|
Listen, then, yourselves to the parable of the Sower.
19 માર્ગપાર્શ્વે બીજાન્યુપ્તાનિ તસ્યાર્થ એષઃ, યદા કશ્ચિત્ રાજ્યસ્ય કથાં નિશમ્ય ન બુધ્યતે, તદા પાપાત્માગત્ય તદીયમનસ ઉપ્તાં કથાં હરન્ નયતિ|
When any one hears the Message of the Kingdom without understanding it, the Evil One comes and snatches away what has been sown in his mind. This is the man meant by the seed which was sown along the path.
20 અપરં પાષાણસ્થલે બીજાન્યુપ્તાનિ તસ્યાર્થ એષઃ; કશ્ચિત્ કથાં શ્રુત્વૈવ હર્ષચિત્તેન ગૃહ્લાતિ,
By the seed which was sown on rocky places is meant the man who hears the Message, and at once accepts it joyfully;
21 કિન્તુ તસ્ય મનસિ મૂલાપ્રવિષ્ટત્વાત્ સ કિઞ્ચિત્કાલમાત્રં સ્થિરસ્તિષ્ઠતિ; પશ્ચાત તત્કથાકારણાત્ કોપિ ક્લેસ્તાડના વા ચેત્ જાયતે, તર્હિ સ તત્ક્ષણાદ્ વિઘ્નમેતિ|
but, as he has no root, he stands for only a short time; and, when trouble or persecution arises on account of the Message, he falls away at once.
22 અપરં કણ્ટકાનાં મધ્યે બીજાન્યુપ્તાનિ તદર્થ એષઃ; કેનચિત્ કથાયાં શ્રુતાયાં સાંસારિકચિન્તાભિ ર્ભ્રાન્તિભિશ્ચ સા ગ્રસ્યતે, તેન સા મા વિફલા ભવતિ| (aiōn g165)
By the seed which was sown among the brambles is meant the man who hears the Message, but the cares of life and the glamour of wealth completely choke the Message, so that it gives no return. (aiōn g165)
23 અપરમ્ ઉર્વ્વરાયાં બીજાન્યુપ્તાનિ તદર્થ એષઃ; યે તાં કથાં શ્રુત્વા વુધ્યન્તે, તે ફલિતાઃ સન્તઃ કેચિત્ શતગુણાનિ કેચિત ષષ્ટિગુણાનિ કેચિચ્ચ ત્રિંશદ્ગુણાનિ ફલાનિ જનયન્તિ|
But by the seed which was sown on the good ground is meant the man who hears the Message and understands it, and really yields a return, sometimes one hundred, sometimes sixty, sometimes thirty fold.”
24 અનન્તરં સોપરામેકાં દૃષ્ટાન્તકથામુપસ્થાપ્ય તેભ્યઃ કથયામાસ; સ્વર્ગીયરાજ્યં તાદૃશેન કેનચિદ્ ગૃહસ્થેનોપમીયતે, યેન સ્વીયક્ષેત્રે પ્રશસ્તબીજાન્યૌપ્યન્ત|
Another parable which Jesus told them was this — “The Kingdom of Heaven is compared to a man who sowed good seed in his field.
25 કિન્તુ ક્ષણદાયાં સકલલોકેષુ સુપ્તેષુ તસ્ય રિપુરાગત્ય તેષાં ગોધૂમબીજાનાં મધ્યે વન્યયવમબીજાન્યુપ્ત્વા વવ્રાજ|
But, while every one was asleep, his enemy came and sowed tares among the wheat, and then went away.
26 તતો યદા બીજેભ્યોઽઙ્કરા જાયમાનાઃ કણિશાનિ ઘૃતવન્તઃ; તદા વન્યયવસાન્યપિ દૃશ્યમાનાન્યભવન્|
So, when the blades of corn shot up, and came into ear, the tares made their appearance also.
27 તતો ગૃહસ્થસ્ય દાસેયા આગમ્ય તસ્મૈ કથયાઞ્ચક્રુઃ, હે મહેચ્છ, ભવતા કિં ક્ષેત્રે ભદ્રબીજાનિ નૌપ્યન્ત? તથાત્વે વન્યયવસાનિ કૃત આયન્?
On this the owner’s servants came to him, and said ‘Was not it good seed that you sowed in your field? Where, then, do the tares in it come from?’
28 તદાનીં તેન તે પ્રતિગદિતાઃ, કેનચિત્ રિપુણા કર્મ્મદમકારિ| દાસેયાઃ કથયામાસુઃ, વયં ગત્વા તાન્યુત્પાય્ય ક્ષિપામો ભવતઃ કીદૃશીચ્છા જાયતે?
‘An enemy has done this,’ was his answer. ‘Do you wish us, then,’ they asked,’ to go and gather them together?’
29 તેનાવાદિ, નહિ, શઙ્કેઽહં વન્યયવસોત્પાટનકાલે યુષ્માભિસ્તૈઃ સાકં ગોધૂમા અપ્યુત્પાટિષ્યન્તે|
‘No,’ said he, ‘for fear that, while you are gathering the tares, you should root up the wheat as well.
30 અતઃ શ્સ્યકર્ત્તનકાલં યાવદ્ ઉભયાન્યપિ સહ વર્દ્ધન્તાં, પશ્ચાત્ કર્ત્તનકાલે કર્ત્તકાન્ વક્ષ્યામિ, યૂયમાદૌ વન્યયવસાનિ સંગૃહ્ય દાહયિતું વીટિકા બદ્વ્વા સ્થાપયત; કિન્તુ સર્વ્વે ગોધૂમા યુષ્માભિ ર્ભાણ્ડાગારં નીત્વા સ્થાપ્યન્તામ્|
Let both grow side by side till harvest; and then I shall say to the reapers, Gather the tares together first, and tie them in bundles for burning; but bring all the wheat into my barn.’”
31 અનન્તરં સોપરામેકાં દૃષ્ટાન્તકથામુત્થાપ્ય તેભ્યઃ કથિતવાન્ કશ્ચિન્મનુજઃ સર્ષપબીજમેકં નીત્વા સ્વક્ષેત્ર ઉવાપ|
Another parable which he told them was this — “The Kingdom of Heaven is like a mustard-seed, which a man took and sowed in his field.
32 સર્ષપબીજં સર્વ્વસ્માદ્ બીજાત્ ક્ષુદ્રમપિ સદઙ્કુરિતં સર્વ્વસ્માત્ શાકાત્ બૃહદ્ ભવતિ; સ તાદૃશસ્તરુ ર્ભવતિ, યસ્ય શાખાસુ નભસઃ ખગા આગત્ય નિવસન્તિ; સ્વર્ગીયરાજ્યં તાદૃશસ્ય સર્ષપૈકસ્ય સમમ્|
This seed is smaller than all other seeds, but, when it has grown up, it is larger than the herbs and becomes a tree, so that ‘the wild birds come and roost in its branches.’”
33 પુનરપિ સ ઉપમાકથામેકાં તેભ્યઃ કથયાઞ્ચકાર; કાચન યોષિત્ યત્ કિણ્વમાદાય દ્રોણત્રયમિતગોધૂમચૂર્ણાનાં મધ્યે સર્વ્વેષાં મિશ્રીભવનપર્ય્યન્તં સમાચ્છાદ્ય નિધત્તવતી, તત્કિણ્વમિવ સ્વર્ગરાજ્યં|
This was another parable which Jesus related — “The Kingdom of Heaven is like some yeast which a woman took and covered up in three pecks of flour, until the whole had risen.”
34 ઇત્થં યીશુ ર્મનુજનિવહાનાં સન્નિધાવુપમાકથાભિરેતાન્યાખ્યાનાનિ કથિતવાન્ ઉપમાં વિના તેભ્યઃ કિમપિ કથાં નાકથયત્|
Of all this Jesus spoke to the crowd in parables; indeed to them he used never to speak at all except in parables,
35 એતેન દૃષ્ટાન્તીયેન વાક્યેન વ્યાદાય વદનં નિજં| અહં પ્રકાશયિષ્યામિ ગુપ્તવાક્યં પુરાભવં| યદેતદ્વચનં ભવિષ્યદ્વાદિના પ્રોક્તમાસીત્, તત્ સિદ્ધમભવત્|
in fulfilment of these words in the Prophet — ‘I will speak to them in parables; I will utter things kept secret since the foundation of the world.’
36 સર્વ્વાન્ મનુજાન્ વિસૃજ્ય યીશૌ ગૃહં પ્રવિષ્ટે તચ્છિષ્યા આગત્ય યીશવે કથિતવન્તઃ, ક્ષેત્રસ્ય વન્યયવસીયદૃષ્ટાન્તકથામ્ ભવાન અસ્માન્ સ્પષ્ટીકૃત્ય વદતુ|
Then Jesus left the crowd, and went into the house. Presently his disciples came to him, and said: “Explain to us the parable of the tares in the field.”
37 તતઃ સ પ્રત્યુવાચ, યેન ભદ્રબીજાન્યુપ્યન્તે સ મનુજપુત્રઃ,
And he answered: “The sower of the good seed is the Son of Man.
38 ક્ષેત્રં જગત્, ભદ્રબીજાની રાજ્યસ્ય સન્તાનાઃ,
The field is the world. By the good seed is meant the People of the Kingdom. The tares are the wicked,
39 વન્યયવસાનિ પાપાત્મનઃ સન્તાનાઃ| યેન રિપુણા તાન્યુપ્તાનિ સ શયતાનઃ, કર્ત્તનસમયશ્ચ જગતઃ શેષઃ, કર્ત્તકાઃ સ્વર્ગીયદૂતાઃ| (aiōn g165)
and the enemy who sowed them is the Devil. The harvest-time is the close of the age, and the reapers are angels. (aiōn g165)
And, just as the tares are gathered and burnt, so it will be at the close of the age. (aiōn g165)
41 અર્થાત્ મનુજસુતઃ સ્વાંયદૂતાન્ પ્રેષયિષ્યતિ, તેન તે ચ તસ્ય રાજ્યાત્ સર્વ્વાન્ વિઘ્નકારિણોઽધાર્મ્મિકલોકાંશ્ચ સંગૃહ્ય
The Son of Man will send his angels, and they will gather from his kingdom all that hinders and those who live in sin,
42 યત્ર રોદનં દન્તઘર્ષણઞ્ચ ભવતિ, તત્રાગ્નિકુણ્ડે નિક્ષેપ્સ્યન્તિ|
and ‘will throw them into the fiery furnace,’ where there will be weeping and grinding of teeth.
43 તદાનીં ધાર્મ્મિકલોકાઃ સ્વેષાં પિતૂ રાજ્યે ભાસ્કરઇવ તેજસ્વિનો ભવિષ્યન્તિ| શ્રોતું યસ્ય શ્રુતી આસાતે, મ શૃણુયાત્|
Then shall the righteous shine, like the sun, in the Kingdom of their Father. Let him who has ears hear.
44 અપરઞ્ચ ક્ષેત્રમધ્યે નિધિં પશ્યન્ યો ગોપયતિ, તતઃ પરં સાનન્દો ગત્વા સ્વીયસર્વ્વસ્વં વિક્રીય ત્તક્ષેત્રં ક્રીણાતિ, સ ઇવ સ્વર્ગરાજ્યં|
The Kingdom of Heaven is like a treasure hidden in a field, which a man found and hid again, and then, in his delight, went and sold everything that he had, and bought that field.
45 અન્યઞ્ચ યો વણિક્ ઉત્તમાં મુક્તાં ગવેષયન્
Again, the Kingdom of Heaven is like a merchant in search of choice pearls.
46 મહાર્ઘાં મુક્તાં વિલોક્ય નિજસર્વ્વસ્વં વિક્રીય તાં ક્રીણાતિ, સ ઇવ સ્વર્ગરાજ્યં|
Finding one of great value, he went and sold everything that he had, and bought it.
47 પુનશ્ચ સમુદ્રો નિક્ષિપ્તઃ સર્વ્વપ્રકારમીનસંગ્રાહ્યાનાયઇવ સ્વર્ગરાજ્યં|
Or again, the Kingdom of Heaven is like a net which was cast into the sea, and caught fish of all kinds.
48 તસ્મિન્ આનાયે પૂર્ણે જના યથા રોધસ્યુત્તોલ્ય સમુપવિશ્ય પ્રશસ્તમીનાન્ સંગ્રહ્ય ભાજનેષુ નિદધતે, કુત્સિતાન્ નિક્ષિપન્તિ;
When it was full, they hauled it up on the beach, and sat down and sorted the good fish into baskets, but threw the worthless ones away.
49 તથૈવ જગતઃ શેષે ભવિષ્યતિ, ફલતઃ સ્વર્ગીયદૂતા આગત્ય પુણ્યવજ્જનાનાં મધ્યાત્ પાપિનઃ પૃથક્ કૃત્વા વહ્નિકુણ્ડે નિક્ષેપ્સ્યન્તિ, (aiōn g165)
So will it be at the close of the age. The angels will go out and separate the wicked from the righteous, (aiōn g165)
50 તત્ર રોદનં દન્તૈ ર્દન્તઘર્ષણઞ્ચ ભવિષ્યતઃ|
and ‘will throw them into the fiery furnace,’ where there will be weeping and grinding of teeth.
51 યીશુના તે પૃષ્ટા યુષ્માભિઃ કિમેતાન્યાખ્યાનાન્યબુધ્યન્ત? તદા તે પ્રત્યવદન્, સત્યં પ્રભો|
Have you understood all this?” Jesus asked. “Yes,” they answered.
52 તદાનીં સ કથિતવાન્, નિજભાણ્ડાગારાત્ નવીનપુરાતનાનિ વસ્તૂનિ નિર્ગમયતિ યો ગૃહસ્થઃ સ ઇવ સ્વર્ગરાજ્યમધિ શિક્ષિતાઃ સ્વર્વ ઉપદેષ્ટારઃ|
Then he added: “So every Teacher of the Law, who has received instruction about the Kingdom of Heaven, is like a householder who produces from his stores things both new and old.”
53 અનન્તરં યીશુરેતાઃ સર્વ્વા દૃષ્ટાન્તકથાઃ સમાપ્ય તસ્માત્ સ્થાનાત્ પ્રતસ્થે| અપરં સ્વદેશમાગત્ય જનાન્ ભજનભવન ઉપદિષ્ટવાન્;
When Jesus had finished these parables, he withdrew from that place.
54 તે વિસ્મયં ગત્વા કથિતવન્ત એતસ્યૈતાદૃશં જ્ઞાનમ્ આશ્ચર્ય્યં કર્મ્મ ચ કસ્માદ્ અજાયત?
Going to his own part of the country, he taught the people in their Synagogue in such a manner that they were deeply impressed. “Where did he get this wisdom?” they said, “and the miracles?
55 કિમયં સૂત્રધારસ્ય પુત્રો નહિ? એતસ્ય માતુ ર્નામ ચ કિં મરિયમ્ નહિ? યાકુબ્-યૂષફ્-શિમોન્-યિહૂદાશ્ચ કિમેતસ્ય ભ્રાતરો નહિ?
Is not he the carpenter’s son? Is not his mother called Mary, and his brothers James, and Joseph, and Simon, and Judas?
56 એતસ્ય ભગિન્યશ્ચ કિમસ્માકં મધ્યે ન સન્તિ? તર્હિ કસ્માદયમેતાનિ લબ્ધવાન્? ઇત્થં સ તેષાં વિઘ્નરૂપો બભૂવ;
And his sisters, too — are not they all living among us? Where, then did he get all this?”
57 તતો યીશુના નિગદિતં સ્વદેશીયજનાનાં મધ્યં વિના ભવિષ્યદ્વાદી કુત્રાપ્યન્યત્ર નાસમ્માન્યો ભવતી|
These things proved a hindrance to their believing in him; whereupon Jesus said: “A prophet is not without honour, except in his own country and in his own house.”
58 તેષામવિશ્વાસહેતોઃ સ તત્ર સ્થાને બહ્વાશ્ચર્ય્યકર્મ્માણિ ન કૃતવાન્|
And he did not work many miracles there, because of their want of faith.
