Imbombo zya Atume 19
1 U Apolo nali hu Korintho, u Paulo ashilile hunsi izya pamwanya afishile hu Efeso atangine na manyili yhwo.
| در همان زمان که اپلس در شهر قرنتس بود، پولس نیز در مناطق داخلی سفر می‌کرد، تا اینکه به افسس رسید، و در آنجا با چند ایماندار ملاقات کرد. |
2 U Paulo wabhabhuzya, “Huje, mwamposhiye Umpepo Ufinjile pamwahitishe?” Bhaga, “Ha' aa, atahuhwumvwe siga tahumvwizye huje huli Umpepo Ufinjile.”
| پولس از ایشان پرسید: «آیا وقتی به عیسی مسیح ایمان آوردید، روح‌القدس را یافتید؟» جواب دادند: «نه، ما حتی نمی‌دانیم روح‌القدس چیست!» |
3 U Paulo wabhabhuuzya, “Eshi mwahoziwe?” Wozyonshii, “Abheene bhaga uwozyo wa Yohana.
| پولس پرسید: «پس به چه ایمانی اعتراف کردید و تعمید گرفتید؟» جواب دادند: «به آنچه یحیی تعلیم داده است.» |
4 U Paulo waga, “U Yohana abhozizye huwozyo wa alambe. Abhabhuulile bhaala aje bhamwitishe uyo yahwinza pamande uYesu.”
| پولس به ایشان گفت: «تعمیدی که یحیی می‌داد برای این بود که مردم از گناه دست کشیده، به سوی خدا بازگردند و به عیسی ایمان بیاورند، یعنی به همان کسی که یحیی وعدهٔ ظهورش را می‌داد.» |
5 Abhantu nabhuumvwa enongwa ezi bhoziwa hwitawa lya Yesu Kilisti.
| وقتی این را شنیدند، به نام عیسای خداوند تعمید گرفتند. |
6 U Paulo nawabhabhishila amakhono pitwe Umpepo Ufinjile wabhishila bhanda ayanje enjango empya nakuwe.
| سپس، هنگامی که پولس دست بر سر آنان گذاشت، روح‌القدس بر ایشان قرار گرفت و به زبانهای مختلف سخن گفتند و نبوّت کردند. |
7 Bhahali alume ilonga na bhabhili.
| این افراد حدوداً دوازده نفر بودند. |
8 U Paulo ahinjila mwisinagogi amezi gatatu. Alongozyaga enjangano na bhavute abhantu hwa Yesu nu uumwene uwa humwanya.
| در ضمن، پولس برای مدت سه ماه، هر شَبّات به کنیسه می‌رفت و با شهامت سخن می‌گفت، و دربارۀ ملکوت خدا مباحثه می‌کرد و دلایل قانع‌کننده می‌آورد. |
9 Lelo Ayahudi bhamo bhahali na mampuli sigabhahitihaga, bhaligaga nabhayangaga ezya Yesu. U Paulo wabhefwa aKtilisti wabhala nabho muukumbi wa Tirano abhamanyizye.
| اما بعضی سرسخت و لجوج شدند و از ایمان آوردن سر باز می‌زدند، و در ملأ عام به «طریقت» بد می‌گفتند. پس پولس آنها را ترک گفت و ایمانداران را با خود برد. سپس هر روز در تالار سخنرانی تیرانوس جلسات بحث و گفتگو برگزار می‌کرد. |
10 Ahindiliye isho humaha gabhili bhonti bhabhakhalaga hu Asia bhahumvwizye izu lya Ngulubhi Ayahudi na Ayunani(Agriki).
| دو سال به این ترتیب گذشت تا اینکه تمام ساکنان ایالت آسیا پیغام خداوند را شنیدند، هم یهودیان و هم یونانیان. |
11 Ungulubhi abhombaga amambo amagosi hukhono gwa Paulo,
| خداوند به پولس قدرت داد تا معجزات شگفت‌آوری به انجام رساند، |
12 abhabhinu bhaponaga ata utuleso na menda gagafumile mubili gwa Paulo bhabhapalamansiaga nago bhaponaga ne Mpepo embibhi zyahepaga mwabhantu.
| به طوری که هرگاه دستمال یا تکه‌ای از لباس او را روی اشخاص بیمار می‌گذاشتند، شفا می‌یافتند و ارواح پلید از وجودشان بیرون می‌رفتند. |
13 Bhahali Ayahudi bhamo bhaali bhemazimu, bhahanzaga alitumile itawa lya Yesu hu faida yabho, bhabhabhuulaga abhantu bhabhali ne Mpepo embibhi epa hwitawa lya Yesu ula yalumbililwa nu Paulo.”
| یک بار گروهی از یهودیان دوره‌گرد که شهر به شهر می‌گشتند و برای اخراج ارواح پلید ورد می‌خواندند، خواستند امتحان کنند که اگر اسم عیسای خداوند را بر زبان آورند، می‌توانند ارواح پلید را از وجود دیوانگان بیرون کنند یا نه. وردی هم که می‌خواندند این بود: «ای روح پلید، به همان عیسی که پولس درباره‌اش موعظه می‌کند، تو را قسم می‌دهیم که از وجود این دیوانه بیرون بیایی!» |
14 Bhabhabhombaga isho bhali saba bhahali bhanabha sikewa yahali Gosi wishibhanza sha Yahudi, Skewa.
| این کار را هفت پسر «اِسکیوا» که یک کاهن یهودی بود، انجام می‌دادند. |
15 Zila Impepo embibhi zyabhabhuula zyaga, “U Paulo timinye nu Yesu wope timinye amwe mwenanuu?”
| اما وقتی این را روی یک دیوانه امتحان کردند، روح پلید جواب داده، گفت: «من عیسی را می‌شناسم، پولس را هم می‌شناسم، ولی شما دیگر کیستید؟» |
16 Zila empepo zyabhatomoshela zya bhamena ikhoni, zyabhavwalazya. Bhashimbila shabhali welele afume munyumba mula.
| سپس، دیوانه به آنان حمله کرد و آنان را چنان زد که برهنه و خون‌آلود از خانه فرار کردند! |
17 Ijambo eli lyamanyiha hwa bhantu bhonti, Ayahudi na Giriki, bhogopa itawa lya Yesu lyatinihwa na bhantu.
| این خبر در سراسر افسس پیچید و به گوش همۀ یهودیان و یونانی‌ها رسید، به طوری که همه ترسیدند و از آن پس به نام عیسای خداوند احترام می‌گذاشتند. |
18 Akristo bhinji bhenza alambe, bhazibhonesya embibhi zabhabhomba.
| بسیاری از کسانی که به مسیح ایمان آوردند، آمدند و در ملأ عام به اعمال گناه‌آلود خود اعتراف کردند. |
19 Abhantu bhabhatumilaga evitabu alagulile bhahaleta evitabu vyabhobhavipemba nu mwoto, bhabhazizye egalama yakwe yahali evipanda vyehala elfu amalongo gasanu.
| برخی نیز که قبلاً به سحر و جادو اشتغال داشتند، طومارها و طلسمهای خود را آوردند و در مقابل همه سوزاندند. وقتی بهای آنها را تخمین زدند، بالغ بر پنجاه هزار سکه نقره شد. |
20 Izu lya Ngulubhi lyanyampana hwonti.
| این پیش‌آمد تأثیر عمیق پیغام خدا را در آن نواحی نشان می‌داد. |
21 U Paulo nawamala imbombo yakwe hula hu Efeso Umpepo walongozya abhale hu Yerusalemu ashilile hu Makedonia na hu Akaya; Waga na nakhala uhwo nehaibhala hu Rumi.”
| پس از تمام این وقایع، پولس از سوی روح خدا هدایت شد که پیش از مراجعت به اورشلیم، از مقدونیه و اَخائیه عبور کند. او می‌گفت: «بعد از آن باید به روم نیز بروم!» |
22 U Paulo wabhatuma amanyili bhakwe bhabhili, u Timotheo nu Erasto, bhabhamwavwize. Lelo umwene ahasagala hu Asia.
| پس همکاران خود، تیموتائوس و ارسطوس را جلوتر به یونان فرستاد و خود کمی بیشتر در آسیا ماند. |
23 Hula hu Efeso abhantu bhaletile efujo husababu yidala liila.
| ولی تقریباً در همین هنگام، در افسس شورشی بر ضد مسیحیان بر پا شد. |
24 Umuntu umo ali Sonara itawa ali yu Demetrio, alinganya ga utufwanitwihela ufwa Ungulubhi u Diana, aletile ebiashara yakwe hwa fundi.
| این شورش به تحریک شخصی به نام دیمیتریوس به راه افتاد که یک زرگر بود و مجسمه‌های نقره‌ای از آرتِمیس، یکی از الهه‌های یونانی‌ها، می‌ساخت و برای صنعتگران شهر کسب و کاری فراوان ایجاد می‌کرد. |
25 Wabhabunganya afundi bhonti abhimbombo iyo, wabhabhuula huje, “Mumenye ebiashara ene huja etipela ehela zyinyinji.
| روزی دیمیتریوس کارگران و همکاران خود را جمع کرد و به ایشان گفت: «آقایان، درآمد ما از این کسب و کار است. |
26 Siga hu Efeso hwene, nahu Asia hwonti eshi unu uPaulo abhasulihenye abhantu aiga numo Ungulubhi yalinginywe namakhono.
| ولی به طوری که می‌دانید و دیده و شنیده‌اید، این پولس بسیاری را متقاعد ساخته است که این بتها خدا نیستند. به همین جهت بازار ما کساد شده است! نه فقط ما در افسس ضرر می‌بینیم، بلکه همکاران ما در سرتاسر آسیا ورشکست می‌شوند. |
27 Nantele ehweli ehatali iyaje ebiashara yetu sihaihwanziwa, sigayibiashara nyene nu Ngulubhi ushiwi tu ugosi uDiana abhazalauliwe netezye ougosi waluwe, nantele abha Asia bhonti bhahupuuta nensi yonti.
| و نه فقط کسب و کار ما از رونق می‌افتد، بلکه حتی ممکن است این معبد الهۀ ما، آرتِمیس، از چشم و دل مردم بیفتد و این خدای باشکوه فراموش شود، خدایی که نه فقط تمام مردم ایالت آسیا بلکه در سرتاسر دنیا مردم او را می‌پرستند.» |
28 Nabhahumvwa isho bhahabwaga wikhatwe ni lyoyo, bhahaga, “uDiana wa bha Efeso gosi.”
| وقتی حاضرین این را شنیدند، خشمگین شده، فریاد زدند: «بزرگ است آرتمیسِ افسسیان!» |
29 Umuji gwonti gwabha nefujo abhantu binjila muukumbi wiyango. Bhabhakhate bhabhashulaga nu Paulo, u Gayo nu Aristariko, bhabhafumile hu Makedonia.
| کم‌کم مردم از گوشه و کنار جمع شدند و طولی نکشید که غوغایی در شهر بر پا شد. همه به سوی تماشاخانهٔ شهر هجوم بردند و گایوس و ارِستَرخوس را که از همسفران پولس و اهل مکادونیه بودند گرفتند و کشان‌کشان برای محاکمه بردند. |
30 U Paulo ahanzaga ahwinjile mwabhali muukumbi, lelo amanyili bakwe bhaha khanizyu.
| پولس می‌خواست مداخله کند، اما مسیحیان مانع شدند. |
31 Amaafisa abhe mkoa bhabhali bhakundane nu Paulo bhatumile uujumbe huje asahinjile muukumbi uwinyango.
| چند نفر از مقامات آن ایالت نیز که از دوستان پولس بودند، برای او پیغام فرستادند و خواهش کردند که پا به میدان مسابقات نگذارد. |
32 Abhantu bhachanganyikine sigabhaminye ne zyabhayanga, bhamo bhaiga eshi bhamo shila.
| در میدان آشوبی به پا شد. مردم تا نفس داشتند فریاد می‌زدند و هر کس یک چیز می‌گفت. بیشترشان نیز نمی‌دانستند چرا به آنجا آمده‌اند. |
33 Ayahudi bhaleta u Iskanda hwabhabhungine abhantu bhabhiha hwitagalila. U Iskanda ahabhapumya abhantu aje ayanje na bhantu, afumye amaelezo.
| در این بین چند یهودی، اسکندر را یافتند و او را جلو انداخته، از او خواستند تا ماجرا را توضیح دهد. اسکندر با تکان دادن دست از مردم خواست که ساکت شوند و سعی کرد چیزی بگوید. |
34 Abhantu nabhamanya huje Iskanda Yahudi bhabwaga ibwago amasala gabhili bhaga uDiana gosi wa bha Efeso.”
| اما وقتی فهمیدند یهودی است، بلندتر فریاد زدند: «بزرگ است آرتِمیسِ افسسیان!» این سر و صدا تا دو ساعت ادامه یافت. |
35 Usimbi we muji nawabhapumya ubhungano gula waga amwe mubhalume mubha Efeso wenu yasiga aminye huje umuji ogu gwa Efeso gwagutunza eshibhanza sha Diana ugosi nela epicha yehagwiye afume humwanya?
| سرانجام شهردار توانست ایشان را آرام کند و چند کلمه سخن بگوید. شهردار گفت: «ای مردم افسس، همه می‌دانند که شهر ما افسس، حافظ معبد آرتِمیسِ بزرگ است و تمثال او از آسمان برای ما بر زمین افتاده است. |
36 Eshi poomi nasoti, ezi sigatibhomba nanali, musabhombe nahamo.
| چون در این شکی نیست، پس اگر کسی چیزی بگوید، شما نباید زود رنجیده‌خاطر شوید و کاری نسنجیده انجام دهید. |
37 Eshi mubhaletile abhantu ebha palonzi sigabhiibha nantele sigabhalijile Ungulubhi wetu ushe.
| شما این دو نفر را به اینجا آورده‌اید در صورتی که نه از معبد ما چیزی دزدیده‌اند و نه به الهۀ ما بی‌احترامی کرده‌اند. |
38 Eshi u Demetrio na bhamwabho nafundi bhakwe nkashele bhali na mashitako gagonti numuntu yayonti ikoroti lihweli wazi bhaletwe palonzi.
| اگر دیمیتریوس و صنعتگران از کسی شکایتی دارند، درِ دادگاه باز است و قضات هم آماده‌اند تا به شکایتها رسیدگی کنند. بگذارید ایشان از راههای قانونی اقدام کنند. |
39 Lelo nkashele uhwanza amambo aganji tibhagalonje sheshinza.
| اگر در مورد موضوع دیگری گله و شکایتی باشد، در جلسات رسمی انجمن شهر، حل و فصل خواهد شد. |
40 Tili muhatari iyalongwe uefujo ezi nantele sigatibhajiye azigolosye enongwa ezi.
| زیرا این خطر وجود دارد که حاکم رومی به خاطر آشوب امروز، از ما بازخواست کند. اگر چنین کند قادر به پاسخگویی نیستیم و هیچ دلیلی برای توجیه آن نداریم.» |
41 Nawayanga isho wabhanyampanya abhantu.
| سپس، ایشان را مرخص نمود و همه متفرق شدند. |
