Притчи 24
1 Не ревнуй злым людям и не желай быть с ними,
Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;
2 потому что о насилии помышляет сердце их, и о злом говорят уста их.
Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.
3 Мудростью устрояется дом и разумом утверждается,
Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.
4 и с уменьем внутренности его наполняются всяким драгоценным и прекрасным имуществом.
Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.
5 Человек мудрый силен, и человек разумный укрепляет силу свою.
Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.
6 Поэтому с обдуманностью веди войну твою, и успех будет при множестве совещаний.
Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.
7 Для глупого слишком высока мудрость; у ворот не откроет он уст своих.
Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.
8 Кто замышляет сделать зло, того называют злоумышленником.
Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.
9 Помысл глупости - грех, и кощунник - мерзость для людей.
Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.
10 Если ты в день бедствия оказался слабым, то бедна сила твоя.
Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.
11 Спасай взятых на смерть, и неужели откажешься от обреченных на убиение?
Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.
12 Скажешь ли: “Вот, мы не знали этого”? А Испытующий сердца разве не знает? Наблюдающий над душою твоею знает это, и воздаст человеку по делам его.
Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?
13 Ешь, сын мой, мед, потому что он приятен, и сот, который сладок для гортани твоей:
Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;
14 таково и познание мудрости для души твоей. Если ты нашел ее, то есть будущность, и надежда твоя не потеряна.
Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.
15 Не злоумышляй, нечестивый, против жилища праведника, не опустошай места покоя его,
Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.
16 ибо семь раз упадет праведник, и встанет; а нечестивые впадут в погибель.
Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.
17 Не радуйся, когда упадет враг твой, и да не веселится сердце твое, когда он споткнется.
Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;
18 Иначе, увидит Господь, и неугодно будет это в очах Его, и Он отвратит от него гнев Свой.
Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.
19 Не негодуй на злодеев и не завидуй нечестивым,
Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;
20 потому что злой не имеет будущности, - светильник нечестивых угаснет.
Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.
21 Бойся, сын мой, Господа и царя; с мятежниками не сообщайся,
Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;
22 потому что внезапно придет погибель от них, и беду от них обоих кто предузнает?
Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?
23 Сказано также мудрыми: иметь лицеприятие на суде - нехорошо.
I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.
24 Кто говорит виновному: “Ты прав”, того будут проклинать народы, того будут ненавидеть племена;
Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.
25 а обличающие будут любимы, и на них придет благословение.
Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.
26 В уста целует, кто отвечает словами верными.
Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.
27 Соверши дела твои вне дома, окончи их на поле твоем, и потом устрояй и дом твой.
Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.
28 Не будь лжесвидетелем на ближнего твоего: к чему тебе обманывать устами твоими?
Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.
29 Не говори: “Как он поступил со мною, так и я поступлю с ним, воздам человеку по делам его”.
Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.
30 Проходил я мимо поля человека ленивого и мимо виноградника человека скудоумного:
Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;
31 и вот, все это заросло терном, поверхность его покрылась крапивою, и каменная ограда его обрушилась.
A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.
32 И посмотрел я, и обратил сердце мое, и посмотрел и получил урок:
Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.
33 “немного поспишь, немного подремлешь, немного, сложив руки, полежишь, -
Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;
34 и придет, как прохожий, бедность твоя, и нужда твоя - как человек вооруженный”.
A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.
