Притчи 22
1 Доброе имя лучше большого богатства, и добрая слава лучше серебра и золота.
Ang maayong ngalan pagapilion labi pa sa dagkong mga bahandi ug ang kaluoy mas maayo pa kay sa plata ug bulawan.
2 Богатый и бедный встречаются друг с другом: того и другого создал Господь.
Ang adunahan ug kabos nga mga tawo managsama lamang sa niini nga paagi— si Yahweh ang nagbuhat kanilang tanan.
3 Благоразумный видит беду, и укрывается; а неопытные идут вперед, и наказываются.
Ang mabinantayon nga tawo makakita sa kasamok ug magatago sa iyang kaugalingon, apan ang walay pagtagad mopadayon ug mag-antos tungod niini.
4 За смирением следует страх Господень, богатство и слава и жизнь.
Ang ganti sa pagkamapainubsanon ug pagkamahadlokon kang Yahweh mao ang mga bahandi, dungog, ug kinabuhi.
5 Терны и сети на пути коварного; кто бережет душу свою, удались от них.
Mga tunok ug mga lit-ag ang naglaray sa agianan sa masinupakon; si bisan kinsa nga nagbantay sa iyang kinabuhi mapahilayo gikan kanila.
6 Наставь юношу при начале пути его: он не уклонится от него, когда и состарится.
Tudloi ang bata sa dalan nga angay niyang pagaadtoan ug sa dihang matigulang na siya dili siya motalikod gikan niana nga pagpanudlo.
7 Богатый господствует над бедным, и должник делается рабом заимодавца.
Ang adunahan nga mga tawo modumala ibabaw sa mga kabos nga mga tawo ug siya nga nangutang ulipon sa usa nga nagapautang.
8 Сеющий неправду пожнет беду, и трости гнева его не станет.
Siya nga nagpugas sa dili matarong magaani ug kasamok ug ang iyang sungkod sa kapungot mahanaw.
9 Милосердый будет благословляем, потому что дает бедному от хлеба своего.
Siya nga adunay mata sa pagkamahinatagon pagapanalanginan, kay gipakigbahin niya ang iyang tinapay ngadto sa mga kabos.
10 Прогони кощунника, и удалится раздор, и прекратятся ссора и брань.
Papahawaa ang mga matamayon, ug pagulaa ang samokan; ug mohunong ang mga panaglalis ug mga pagtamay.
11 Кто любит чистоту сердца, у того приятность на устах, тому царь - друг.
Siya nga nahigugma sa putli nga kasingkasing ug kansang mga pagpanulti malumo, mahimo niyang higala ang hari.
12 Очи Господа охраняют знание, а слова законо-преступника Он ниспровергает.
Ang mga mata ni Yahweh kanunay nga nagabantay sa kahibalo, apan isalikway niya ang mga pulong sa mabudhion.
13 Ленивец говорит: “Лев на улице! посреди площади убьют меня!”
Ang tawong tapolan moingon, “Adunay liyon sa dalan! Pagapatyon ako diha sa hawan nga mga dapit.”
14 Глубокая пропасть - уста блудниц: на кого прогневается Господь, тот упадет туда.
Ang baba sa babaye nga mananapaw usa ka lalom nga bung-aw; mosilaob ang kasuko ni Yahweh batok sa tawo nga mahulog niini.
15 Глупость привязалась к сердцу юноши, но исправительная розга удалит ее от него.
Nabugkos ang mga binuang diha sa kasingkasing sa bata, apan ang bunal sa pagpanton magapahawa niini palayo.
16 Кто обижает бедного, чтобы умножить свое богатство, и кто дает богатому, тот обеднеет.
Siya nga namintaha sa mga kabos nga mga tawo aron madugangan ang iyang bahandi, o paghatag ngadto sa mga adunahan nga tawo, mosangko ngadto sa kawalad-on.
17 Приклони ухо твое, и слушай слова мудрых, и сердце твое обрати к моему знанию;
Ipapaminaw ang imong dalunggan ug patalinghogi ang mga pulong sa maalamon ug gamita ang imong kasingkasing sa akong kahibalo,
18 потому что утешительно будет, если ты будешь хранить их в сердце твоем, и они будут также в устах твоих.
kay makaayo kanimo kung ampingan mo kini diha sa imong kinasuloran, kung kining tanan andam na diha sa imong mga ngabil.
19 Чтобы упование твое было на Господа, я учу тебя и сегодня, и ты помни.
Aron nga ang imong pagsalig maanaa kang Yahweh, gitudlo ko kini kanimo karong adlawa— bisan kanimo.
20 Не писал ли я тебе трижды в советах и наставлении,
Wala ba diay ako makasulat alang kanimo ug 30 ka mga panultihong pagpanudlo ug kahibalo,
21 чтобы научить тебя точным словам истины, дабы ты мог передавать слова истины посылающим тебя?
aron sa pagtudlo kanimo sa kamatuoran niining kasaligan nga mga pulong, aron makahatag ka ug kasaligan nga mga tubag niadtong nagpadala kanimo?
22 Не будь грабителем бедного, потому что он беден, и не притесняй несчастного у ворот,
Ayaw kawati ang kabos tungod kay kabos siya, o yatakan ang mga nagkinahanglan nga anaa sa ganghaan,
23 потому что Господь вступится в дело их и исхитит душу у грабителей их.
kay labanan ni Yahweh ang ilang kahimtang, ug kawatan niya sa kinabuhi kadtong nagakawat kanila.
24 Не дружись с гневливым и не сообщайся с человеком вспыльчивым,
Ayaw pagpakighigala sa tawo nga gidumalahan sa kasuko ug kinahanglan nga dili ka mouban sa tawo nga maligutguton,
25 чтобы не научиться путям его и не навлечь петли на душу твою.
o tingali ug makakat-on ka sa iyang mga paagi ug motukob ka sa paon alang sa imong kalag.
26 Не будь из тех, которые дают руки и поручаются за долги:
Ayaw paisip nga usa niadtong mohapak sa mga kamot, nga nagapasalig sa utang.
27 если тебе нечем заплатить, то для чего доводить себя, чтобы взяли постель твою из-под тебя?
Kung makulang ka sa pagbayad, unsa man ang makapahunong sa usa ka tawo sa pagkuha sa higdaanan nga imong gihigdaan?
28 Не передвигай межи давней, которую провели отцы твои.
Ayaw ibalhin ang karaan nga utlanang bato nga gipahimutang sa imong mga amahan.
29 Видел ли ты человека проворного в своем деле? Он будет стоять перед царями, он не будет стоять перед простыми.
Nakakita ka ba ug usa ka tawo nga hanas sa iyang trabaho? Mobarog siya atubangan sa mga hari; dili siya mobarog atubangan sa mga yano lamang nga mga tawo.
