Mateos 22
1 Basa ma Yesus olaꞌ no se fai nendiꞌ nekendandaaꞌ nae,
耶稣又讲述了一个比喻：
2 “Lamatualain toꞌu parendan naa, onaꞌ maneꞌ sa tao fefeta kakabꞌiꞌ fee ana toun.
“天国好比一个王，为儿子摆设婚筵。
3 Leleꞌ ara sadꞌia rala fefetas ma, ana denu ate nara reu rafadꞌe atahori nene neroloꞌ ra oi, ‘Ima, te fefetas sangga nae mulai ena.’ Te atahori naa ra nda nau rema sa.
他派仆人去请受邀之人来参加婚筵。但他们不肯来。
4 Basa ma, ate ra baliꞌ reu rafadꞌe maneꞌ a. Maneꞌ a rena nala ma ana denu aten laen fai nae, ‘Hei mii mifadꞌe atahori naa ra, fo rema leo, te fefetas nenesadꞌiaꞌ ena. Au tati sapi a ena, ma tunu-nasu ala e maladꞌan seli. Denu se rema raa fefetas leo, huu basaꞌ e nenesadꞌiaꞌ ena.’
他再派另一些仆人去，对他们说：‘告诉那些受邀之人，我已经预备好了筵席，宰杀了公牛和肥畜，一切都预备妥当。来参加婚筵吧！’
5 Ate naa ra reu rafadꞌe raꞌo naa. Te atahori nene neroloꞌ ra nda nau taoafiꞌ sa. Ruma osi rala reu, ruma reu sia mamana tao ue-osan nara,
但那些人却不理会这番邀请，掉头走开，有的去耕田，有的去做买卖，
6 ma ruma toꞌu rala maneꞌ a ate nara, de poko-paru se losa ara mate.
还有些人抓住王的仆人，凌辱他们，把他们杀了。
7 Rena onaꞌ naa ma, maneꞌ a namanasa nala seli. Basa ma, ana denu soldꞌadꞌu nara reu tati risa atahori mana tati risa ate nara. Basa de, soldꞌadꞌu ra hotu-lalangge hendi nusaꞌ naa losa taa no rae a.
王怒火中烧，派兵消灭那些凶手，焚毁他们的城。
8 Basa ma, maneꞌ a noꞌe nala ate laen nara de nafadꞌe se nae, “Fefeta kakabꞌiꞌ a nenesadꞌiaꞌ ena, te atahori fo au uroloꞌ ra, nda randaa tungga au fefeta ngga sa.
然后对仆人说：‘婚筵已经预备好了，只是受邀之人不配来此。
9 Ia na, ama mii sia dala rarameꞌ fo mindaa mo sudꞌiꞌ a se, na moꞌe mendi se.’
你们去大路口站着，邀请所有遇见之人来参加婚筵。’
10 Basa de, ate naa ra lao reu sia dala rarameꞌ ra. Ara randaa ro atahori hetar mia naa, de ro se risiꞌ fefeta kakabꞌiꞌ a. Hambu atahori maloleꞌ ma atahori nda maloleꞌ ra sa rema tao rasofe mamana fefetas a.
那些仆人走到街上，把所有遇见之人，无论好坏，都招聚而来，很快婚筵就满座了。
11 Basa ma, maneꞌ a nisi mamana fefetas rala neu de mete rereoꞌ fuiꞌ ra. Ma ana nita atahori esa nda pake buꞌa-baꞌu fefetas sa.
王进来与赴筵之人见面，发现一人没有穿着婚筵的礼服，
12 Boe ma maneꞌ a natane nae, ‘Hee, toronooꞌ! saa de misiꞌ mamanaꞌ ia, na nda pake bua-baꞌu fefetas saa?’ Te atahori naa titindindii onaꞌ nggoaꞌ e.
于是王就对他说：‘朋友，你没有婚筵礼服，怎能进入这里？’那人无话可说。
13 Boe ma maneꞌ a parenda ana mana tungga nara nae, paꞌa atahori ia ei-lima nara, fo toꞌu nggari e dea neu. Hela e nggae ma doidꞌoso sia mamana maꞌahatuꞌ naa.’
于是王对侍从说：‘把他的手脚都绑起来，丢到黑暗中，在那里必有哀哭切齿。’
14 Onaꞌ naa boe, Lamatualain narolo atahori hetar, te tengga nala akaꞌ idꞌaꞌ dadꞌi neu Eni atahorin.’
因为受邀人很多，但很少是他选择之人。”
15 Atahori Farisi ra rena rala Yesus olaꞌ naꞌo naa, ma rala haraꞌ fo rae teꞌe-sii ma fua salaꞌ neu E.
法利赛人离开了，聚在一起商量，怎样通过耶稣所说的话来陷害他。
16 Basa ma ara denu ana mana tungga nara reu ro atahori mia Herodes partei politik na, fo reu raselu-bale ro Yesus. Ara koa-boꞌu Yesus rae, “Ama Meser! Hai mihine Amaꞌ ralan ndoos. Amaꞌ nda mana peko-lelekoꞌ ma nda pili-tadꞌa sa. Amaꞌ akaꞌ nanori Lamatualain Hara-liin no matetuꞌ.
他们派了自己的门徒和希律党的门徒一同去问耶稣：“老师，我们知道你为人诚实，你所传授上帝之道皆为真理。你不允许任何人影响你，不在乎头衔或地位。
17 De ia na, hai mae mitane dalaꞌ sa. Tungga hita atoran agama Yahudi na, ata musi bae bea neu mana parenda Roma manen, do afiꞌ?”
那么请说说你的看法：纳税给凯撒，可不可以？”
18 Te Yesus nahine ara rae teꞌe-sii E, fo Ana olaꞌ labꞌan mana parenda Roma. Boe ma Ana nataa nae, “Memaꞌ hei atahori mana dea-ralaꞌ! Taꞌo bee de hei mae teꞌe-sii Au mendiꞌ soꞌal naa?
耶稣看出他们的恶意，就说：“虚伪的人，为什么试探我？
19 Mitudꞌu sobꞌa Au doi fulaꞌ sa fo atahori bae rendiꞌ neu bea!” Boe ma ara ratudꞌu doi fulaꞌ neu E.
把纳税的钱币给我看看。”他们拿了一个银币递给耶稣。
20 Basa ma, Ana natane se nae, “Ia seka mata-aon ia? Ma ia seka naran ia?”
耶稣问他们：“这上面是谁的头像，谁的名号？”
21 Ara rataa rae, “Naa keser, mana parenda Roma mane monaen.” Boe ma Yesus nafadꞌe se nae, “Naa! Mete ma taꞌo naa, hei fee neu mana parenda, saa fo mana parenda hak na. Ma fee neu Lamatualain saa fo Lamatualain hak na.”
他们回答：“这是凯撒。” 他就对他们说：“凯撒的就应当归于凯撒，上帝的就应当归于上帝。”
22 Rena Ana nataa naꞌo naa, ma basa se titindindii, huu Ana olaꞌ naa ndaa na. Naa de ara nda teꞌe-sii rala E sa. Boe ma ara lao hela E.
这话让他们分外震惊，于是就离开他走了。
23 Sia naa hambu atahori mia partei Saduki boe. Atahori mia partei Saduki ia, nanori nae, atahori mates ra nda rasodꞌa baliꞌ sa. Faiꞌ naa, ara rae sangga dalaꞌ fo teꞌe-sii Yesus. Naeni de ara rema raselu-bale ro E rae,
撒都该人从来不相信复活。那天晚些时候，他们前来问耶稣：
24 “Ama Meser! Baꞌi Musa suraꞌ hela fee hai, adat ia, nae: mete ma touꞌ esa mate hela saon, te nda ma anaꞌ sa, na, touꞌ naa odꞌin musi sao nala ina falu naa, naa fo ana bonggi fee aꞌan mana mateꞌ a tititi-nonosiꞌ.
“老师，摩西说如果一个已婚男人死了，没有儿女，他的弟弟就应该娶他的妻子，为哥哥留后。
25 Memaꞌ, feꞌesaꞌan baꞌi Musa nanori taꞌo naa, te ia na hai mae mitane taꞌo ia: hambu touꞌ hitu odꞌi-aꞌa bonggiꞌ. Uluꞌ ka sao, te mate, nda ma anaꞌ sa. Boe ma odꞌin mana tungga e, sao nala ina falu naa.
以前我们这里有兄弟七人，老大结了婚，没有孩子就死了，留下妻子给他的弟弟。嫁给老二后，老二死了，嫁给老三，老三死了，
26 Nda dooꞌ sa ma ana mate fai, ma nda ma anaꞌ sa. Onaꞌ naa boe odꞌin ka telun, ana sao nala ina falu naa, te basa ma mate fai, te nda ma anaꞌ sa. Onaꞌ naa rakandondooꞌ a losa odꞌin muriꞌ a mate, nda lao hela anaꞌ sa.
直到最后同样的事情又发生在老七身上。
27 Basa ma, ina falu a mate.
最后那女人也死了。
28 Naa! Hai mae mitane taꞌo ia: Inaꞌ naa sao nala touꞌ hitu ena. Mete ma neu mateteꞌen, Lamatuaꞌ nafefela baliꞌ atahori mana mateꞌ ra na, inaꞌ ia dadꞌi touꞌ bee ka saon?”
那么复活的时候，她会是这七兄弟中哪人的妻子呢？因为他们都娶过她。”
29 Basa ma, Yesus nataa nae, “Mete ma hei mitane taꞌo naa, na, hei sala naeꞌ ena ma! Huu hei nda mihine Lamatualain Susuran liin sa. Ma nda mihine koasa manaselin sa!
耶稣回答：“你们错在不明白圣经，也不知道上帝的能力。
30 Matetun, taꞌo ia. Neꞌo, mete ma Lamatualain nafefela baliꞌ atahori mana mateꞌ ra, ara esa nda sao esa sa ena, onaꞌ ate nara mana sia sorga ra.
复活之后，人们不娶也不嫁，就像天堂的天使一样。
31 Boe ma Au ae olaꞌ soꞌal atahori mana mateꞌ ra rasodꞌa baliꞌ, do hokoꞌ. Sia baꞌi Musa susuran ra nenedꞌuiꞌ oi hau huu anaꞌ nene tunu-hotuꞌ te nda kadꞌe hendi e sa. Mia dudꞌuit naa, hita tahine tae, atahori mana mateꞌ ra bisa rasodꞌa baliꞌ boe. Huu Lamatualain nafadꞌe baꞌi Musa mia naa nae,
关于逝者复活之事，难道你们没读过上帝所说：
32 ‘Au ia, bei-baꞌi mara Lamatualain na. Naeni baꞌi Abraham, baꞌi Isak, ma baꞌi Yakob. Basa se beꞌutee neu Au rakandoo losa ia nema.’ Naa! Hita tahine tae, leleꞌ Lamatuaꞌ olaꞌ naꞌo naa, te basa baꞌiꞌ naa ra mate se dooꞌ ena. Huu Lamatualain nae Eni feꞌe dadꞌi nakandoo sira Lamatuan. Naeni de ata tahine tae, ao samana nara rasodꞌa rakandoo, mae ara mate dooꞌ ena. De mae atahori mate o, ana nasodꞌa baliꞌ. Huu akaꞌ atahori masodꞌaꞌ beꞌutee neu Lamatualain, nda atahori mates ra sa to?!”
‘我是亚伯拉罕的上帝，以撒的上帝，雅各的上帝’，上帝并非死人之上帝，而是活人之上帝。”
33 Rena Yesus nanori naꞌo naa, ma atahori Saduki ra nda ritaꞌ rae bale saa sa ena boe. Te atahori hetar naa ra titindindii de olaꞌ rae, “Awii! Atahori ia nenorin manaseliꞌ tebꞌe, o!”
民众听了他所说的，对其教义感到很惊异。
34 Leleꞌ atahori Farisi ra rena rae, Yesus nasenggiꞌ atahori Saduki ra, ma ara raꞌabꞌue reu esa de rae ratane rasafafali E.
听说耶稣让撒都该人无言以对，一群法利赛人便跑来提出更多问题。
35 Sira mana mahine agaman esa nae teꞌe-sii sobꞌa Yesus nae,
其中有一个研究法律的专家，试探耶稣说：
36 “Ama Meser! Au ae utane taꞌo ia: hita adat na hohoro-lalanen, no agama parendan ra, hetar. Mia basa parendaꞌ fo mana mia baꞌi Musa naa, bee ka manaseliꞌ lenaꞌ?”
“老师，律法中哪一条诫命最重要？”
37 Boe ma Ana nataa nae, “Parendaꞌ fo manaseliꞌ sia Lamatualain Susura Meumaren nae, taꞌo ia: ‘Lamatualain naa, hei Lamatuam. De ama musi sue lenaꞌ e mia basaꞌ e. Huu naa, hei musi hii E mikindooꞌ a, ma mihine E, ma manggate tao ues tungga Hihii-nanaun.’
耶稣回答：“‘你要全心、全性、全意爱你的主，你的上帝。’
38 Parendaꞌ naa, pantin ma manaseliꞌ!
这是最重要的受要诫命。
39 Boe ma parendaꞌ ka ruan, naꞌo ia: Musi sue atahori laen ra, onaꞌ ho sue aom boe.’
第二条与它相似，那就是：‘要爱人如己。’
40 Parendaꞌ rua ra ia ra, naeni huuꞌ mia basa baꞌi Musa hohoro-lalanen no Lamatualain mana dui-bꞌengga nara nenorin. Neꞌo atahori nda tungga parendaꞌ laen ra sa, mete ma ana nda feꞌe tungga naꞌahuluꞌ parendaꞌ karuaꞌ ia ra sa.”
全部律法和先知之书，均以这两条诫命为根据。”
41 Leleꞌ atahori Farisi ra feꞌe raꞌabꞌue sia naa, ma Yesus natane baliꞌ se nae,
法利赛人聚在一起之时，耶稣问他们：
42 “Mia lele uluꞌ a Lamatualain helu haitua Kristus fo fee masoi-masodꞌaꞌ neu atahori nara. De tungga hei dudꞌuꞌa mara, Kristus naa, seka tititi-nonosin?” Boe ma ara rataa rae, “Eni, mane Daud tititi-nonosin.”
“你们对基督的看法如何？他是谁的子孙？”他们回答：“大卫的子孙。”
43 Yesus olaꞌ seluꞌ nae, “Mete ma taꞌo naa, naa, taꞌo bee de Lamatualain Dula-dale Meumaren nafadꞌe neu mane Daud fo noꞌe Kristus nae, ‘Lamatua’? Te Daud suraꞌ ena nae,
耶稣又问：“但受到感召后的大卫为何称他为主？他说
44 ‘Lamatualain nafadꞌe au Lamatua ngga ena nae, “Uma fo endoꞌ sia bobꞌoa ona ngga, sia mamana nene fee hadꞌa-hormat ia. Huu dei fo Au tao musu mara, losa ara raloe ao nara neu nggo.’”
‘主对我主说：你坐在我的右边，待我击败你所有敌人。’
45 Naa! Mia susura naa, hita tahine tae, mane Daud o noꞌe Kristus nae, ‘Lamatuaꞌ’. Dadꞌi mete ma atahori rae Kristus naa, akaꞌ mane Daud tititi-nonosin, naa feꞌe nda dai sa! Huu Eni o Mane Daud Lamatuan boe!”
大卫既然称他为主，他怎么又是大卫的子孙呢？”
46 Rena Yesus ola naꞌo naa ma, atahori Farisi ra hie-hie reuꞌ ena, nda hambu atahori esa saa sa boe bisa nataa nasafali Yesus sa ena. Naa de eniꞌ a mia faiꞌ naa ma, ara ramatau ratane ena, ma nda rambarani sobꞌa teꞌe-sii E sa ena.
无人能够回答。此后再也没有人敢向他提问。
