Yakobis 2
1 Toronoo nggare! Saa de mae hei mimihere neu Yesus Kristus, hita malangga manaselin naa, te hei feꞌe mete mataꞌ? Afiꞌ taꞌo naa!
Ἀδελφοί μου, μὴ ἐν προσωποληψίαις ἔχετε τὴν πίστιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τῆς δόξης.
2 Onaꞌ hambu atahori rua risiꞌ hei ume hule-oꞌe ma. Esa pake bꞌua makahahadꞌoꞌ ma ndeli liloꞌ sofe liman. Esa fai pake bꞌua manggenggeoꞌ.
Ἐὰν γὰρ εἰσέλθῃ εἰς τὴν συναγωγὴν ὑμῶν ἀνὴρ χρυσοδακτύλιος ἐν ἐσθῆτι λαμπρᾷ, εἰσέλθῃ δὲ καὶ πτωχὸς ἐν ῥυπαρᾷ ἐσθῆτι,
3 De hei mutumue simbo atahori mana pake bꞌua makahahadꞌoꞌ a, ma fee ne mamana maloleꞌ sia mataꞌ, te mana pake bꞌua manggenggeoꞌ a, hei denu e mae, “Mumburiꞌ sia deaꞌ naa! Hokoꞌ na endoꞌ muꞌ a raeꞌ a!”.
καὶ ἐπιβλέψητε ἐπὶ τὸν φοροῦντα τὴν ἐσθῆτα τὴν λαμπράν, καὶ εἴπητε αὐτῷ, Σὺ κάθου ὧδε καλῶς, καὶ τῷ πτωχῷ εἴπητε, Σὺ στῆθι ἐκεῖ, ἢ κάθου ὧδε ὑπὸ τὸ ὑποπόδιόν μου·
4 Mete ma hei mete mataꞌ taꞌo naa, hei onaꞌ mana nggero dedꞌeat nda tungga ndoon sa. Hambu dudꞌuꞌa deꞌulakaꞌ nauli nggi taꞌo naa.
καὶ οὐ διεκρίθητε ἐν ἑαυτοῖς, καὶ ἐγένεσθε κριταὶ διαλογισμῶν πονηρῶν;
5 Toronoo susue nggare! Lamatualain pili nala atahori mana tudꞌa-loloeꞌ sia raefafoꞌ ia, fo ramahere tebꞌe-tebꞌeꞌ neu E, naa onaꞌ suꞌit sia rala nara. Ana o pili nala se fo dadꞌi Eni rau-inggun boe. Ana helu-fuli basa naa fee neu atahori mana sue Eni.
Ἀκούσατε, ἀδελφοί μου ἀγαπητοί. Οὐχ ὁ Θεὸς ἐξελέξατο τοὺς πτωχοὺς τοῦ κόσμου πλουσίους ἐν πίστει, καὶ κληρονόμους τῆς βασιλείας ἧς ἐπηγγείλατο τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν;
6 No mete mataꞌ taꞌo naa, hei miloe-midꞌae atahori mana tudꞌa-loloeꞌ ra. Tao-tao te ara nda tao deꞌulaka saa neu nggi sa boe. Liliiꞌ, do? Atahori mamasuꞌi ra mana tuni-ndeni nggi. Ara o soaꞌ a rapepenggo, lea-nore nggi misiꞌ mamana nggero-furiꞌ a. Ara soa mina-maꞌen, ma hei hambu seen.
Ὑμεῖς δὲ ἠτιμάσατε τὸν πτωχόν. Οὐχ οἱ πλούσιοι καταδυναστεύουσιν ὑμῶν, καὶ αὐτοὶ ἕλκουσιν ὑμᾶς εἰς κριτήρια;
7 Hei ia ra, Lamatuaꞌ Yesus atahori nara. Te atahori mamasuꞌiꞌ ra akaꞌ olaꞌ ralutu Lamatuaꞌ Yesus nara malolen! Saa de ama akaꞌ sangga ralaꞌ mo se?
Οὐκ αὐτοὶ βλασφημοῦσι τὸ καλὸν ὄνομα τὸ ἐπικληθὲν ἐφ᾽ ὑμᾶς;
8 Malole lenaꞌ, ama tao tungga Lamatuaꞌ hohoro-lalanen esa meulaun lenaꞌ oi, “musi sue atahori laen onaꞌ aom.” Hohoro-lalaneꞌ naa nenesuraꞌ sia Lamatualain Susura Meumaren.
Εἰ μέντοι νόμον τελεῖτε βασιλικόν, κατὰ τὴν γραφήν, Ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν, καλῶς ποιεῖτε·
9 Te mete ma hei akaꞌ mete mataꞌ ma haꞌi ralaꞌ mo atahori mamasuꞌiꞌ a, hei milena-langga Lamatuaꞌ hohoro-lalanen ena. Tungga Lamatuaꞌ hohoro-lalanen, na, hei sala ena.
εἰ δὲ προσωποληπτεῖτε, ἁμαρτίαν ἐργάζεσθε, ἐλεγχόμενοι ὑπὸ τοῦ νόμου ὡς παραβάται.
10 Mete ma atahori tao tungga basa Lamatuaꞌ hohoro-lalanen, te ana nalena-langga akaꞌ atoran esa o, naa onaꞌ ana nalena-langga basa se.
Ὅστις γὰρ ὅλον τὸν νόμον τηρήσει, πταίσει δὲ ἐν ἑνί, γέγονε πάντων ἔνοχος.
11 Lamatuaꞌ fee basa atoran nae, “Afiꞌ hohongge.” Ana o fee atoran laen nae, “Afiꞌ tao misa atahori.” Dadꞌi mete ma hei nda hohongge sa, te tao misa atahori, naa onaꞌ hei milena-langga basa Lamatualain hohoro-lalanen ena.
Ὁ γὰρ εἰπών, Μὴ μοιχεύσεις, εἶπε καί, Μὴ φονεύσεις· εἰ δὲ οὐ μοιχεύσεις, φονεύσεις δέ, γέγονας παραβάτης νόμου.
12 De mete ma hei mae olaꞌ do tao dalaꞌ sa, hei musi misinedꞌa taꞌo ia: dei fo Lamatualain mana naꞌetuꞌ nae hita tao tungga Eni atoran na fo sue atahori do hokoꞌ. Atoran naa, mana mboꞌi hendi nggita mia Lamatuaꞌ huku-dꞌokin.
Οὕτω λαλεῖτε καὶ οὕτω ποιεῖτε, ὡς διὰ νόμου ἐλευθερίας μέλλοντες κρίνεσθαι.
13 Lamatuaꞌ nda kasian atahori mana nda kasian atahori laen sa. Te mete ma hei miꞌena kasian mbali atahori laen, na, Lamatuaꞌ o naꞌena kasian neu nggi boe. Afi mimitau simbo Lamatuaꞌ huku-dꞌokin, Huu Ana ito-reken basa naa ra ena.
Ἡ γὰρ κρίσις ἀνέλεος τῷ μὴ ποιήσαντι ἔλεος· κατακαυχᾶται ἔλεον κρίσεως.
14 Toronoo nggare! Mete ma atahori sa nae eni namahere Lamatuaꞌ, te nda tao saa-saa natudꞌu nemeheren sa, na, nda ngguna saa sa boe. Nemehereꞌ mataꞌ naa nda fee ne masodꞌaꞌ sa.
Τί τὸ ὄφελος, ἀδελφοί μου, ἐὰν πίστιν λέγῃ τις ἔχειν, ἔργα δὲ μὴ ἔχῃ; Μὴ δύναται ἡ πίστις σῶσαι αὐτόν;
15 Onaꞌ hambu aꞌa touꞌ do aꞌa inaꞌ sa toꞌa saa esa tebꞌe-tebꞌeꞌ, onaꞌ nda ma bꞌua-bꞌaꞌuꞌ sa, do nda naꞌena nanat fai-fai esa sa.
Ἐὰν δὲ ἀδελφὸς ἢ ἀδελφὴ γυμνοὶ ὑπάρχωσι καὶ λειπόμενοι ὦσι τῆς ἐφημέρου τροφῆς,
16 Mete ma hei mifadꞌeꞌ maeꞌ a, “mumuhena Lamatuaꞌ fee papala-babꞌanggiꞌ neu nggo”! Afiꞌ mumuhedꞌi, ma afi mate-ndoes, e!” Olaꞌ taꞌo naa nggunan sa, mete ma hei nda tao saa-saa fo tulun neu se sa?
εἴπῃ δέ τις αὐτοῖς ἐξ ὑμῶν, Ὑπάγετε ἐν εἰρήνῃ, θερμαίνεσθε καὶ χορτάζεσθε, μὴ δῶτε δὲ αὐτοῖς τὰ ἐπιτήδεια τοῦ σώματος, τί τὸ ὄφελος;
17 Dadꞌi mumuhereꞌ a na, nda feꞌe dai sa! Mete ma nemehere, te nda tao tungga nemehereꞌ naa sa, naa nda naran ‘nemehere’ sa. Nemehereꞌ naa mate ena, huu nda naꞌena ngguna saa sa boe.
Οὕτω καὶ ἡ πίστις, ἐὰν μὴ ἔργα ἔχῃ, νεκρά ἐστι καθ᾽ ἑαυτήν.
18 Hambu atahori rareresi rae, “Atahori mamahereꞌ ruma ramahere rae sia hambu masodꞌaꞌ huu nemehere nara neu Lamatua, te ruma ramahere rae sira hambu masodꞌaꞌ huu sira tatao malolen.” Te dꞌalan taꞌo ia: bukti mia nemeherem na, naeni tatao malole mara. Mete ma nda tao dꞌala maloleꞌ ra sa, au nda ita bukti mia nemeherem sa. Au bisa utudꞌu nemehere ngga, no dꞌala maloleꞌ fo au taoꞌ ra.
Ἀλλ᾽ ἐρεῖ τις, Σὺ πίστιν ἔχεις, κἀγὼ ἔργα ἔχω· δεῖξόν μοι τὴν πίστιν σου ἐκ τῶν ἔργων σου, κἀγὼ δείξω σοι ἐκ τῶν ἔργων μου τὴν πίστιν μου.
19 Tungga nenoriꞌ mana nae, “Lamatualain naa, mesaꞌ ne, nda hambu laen sa.” Naa, malole boe! Te nitu ra rahine lena nggo, huu ara o ramehere taꞌo naa boe, losa ara nggenggeꞌer ramatau, te huu nemehere nara nda nendi fee se masodꞌaꞌ sa. Dadꞌi afiꞌ duꞌa mae, muhine mendiꞌ a utam na dai ena. Hokoꞌ! Nggoaꞌ ee! Matetun, nemehereꞌ mana nda naꞌena bukti sa, nda ma ngguna saa sa boe.
Σὺ πιστεύεις ὅτι ὁ Θεὸς εἷς ἐστι· καλῶς ποιεῖς· καὶ τὰ δαιμόνια πιστεύουσι, καὶ φρίσσουσι.
Θέλεις δὲ γνῶναι, ὦ ἄνθρωπε κενέ, ὅτι ἡ πίστις χωρὶς τῶν ἔργων νεκρά ἐστιν;
21 Hai conto mia baꞌi Abraham. Leleꞌ naa, ana tao tungga saa fo Lamatuaꞌ parenda neu e, de nendi anan Isak fo ndae neu mei tutunu-hohotuꞌ ata. Huu naa, Lamatualain nae “Abraham tao ndaa ena.”
Ἀβραὰμ ὁ πατὴρ ἡμῶν οὐκ ἐξ ἔργων ἐδικαιώθη, ἀνενέγκας Ἰσαὰκ τὸν υἱὸν αὐτοῦ ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον;
22 Abraham namahere neu Lamatuaꞌ, losa ana simbo fo tao tungga Lamatuaꞌ parendan. Dadꞌi tahine tae, ana namahere teme-ao neu Lamatuaꞌ, huu ana tao tungga parendaꞌ naa.
Βλέπεις ὅτι ἡ πίστις συνήργει τοῖς ἔργοις αὐτοῦ, καὶ ἐκ τῶν ἔργων ἡ πίστις ἐτελειώθη;
23 Dadꞌi basa ia ra dadꞌi onaꞌ saa manasuraꞌ sia susura meumareꞌ oi, “Abraham namahere neu Lamatuaꞌ, ma Lamatuaꞌ simbo nala e dadꞌi atahori rala ndoos.” Ma nenesuraꞌ boe oi, Abraham naa, Lamatuaꞌ nonoon.”
Καὶ ἐπληρώθη ἡ γραφὴ ἡ λέγουσα, Ἐπίστευσε δὲ Ἀβραὰμ τῷ Θεῷ, καὶ ἐλογίσθη αὐτῷ εἰς δικαιοσύνην, καὶ φίλος Θεοῦ ἐκλήθη.
24 Mihine ena, to! Hita tahine tae, Lamatualain simbo atahori, mete ma ana namahere neu Lamatualain ma hiiꞌ a tao dꞌala maloleꞌ ra boe. Akaꞌ nemehereꞌ a, naa nda feꞌe dai sa.
Ὁρᾶτε τοίνυν ὅτι ἐξ ἔργων δικαιοῦται ἄνθρωπος, καὶ οὐκ ἐκ πίστεως μόνον.
25 Nekendandaaꞌ esa fai mia ina Rahab. Inaꞌ naa langga fatu eniꞌ a maꞌahulun. Leleꞌ atahori Jeriko ra sangga rae risa atahori Israꞌel mana maku-maꞌu nara, Rahab neu naꞌakekekeꞌ se. Ana denu se rela tungga dalaꞌ laen, fo atahori ra nda humu rala se sa. De Lamatuaꞌ simbo nala e dadꞌi ina rala ndoos, huu tatao malolen.
Ὁμοίως δὲ καὶ Ῥαὰβ ἡ πόρνη οὐκ ἐξ ἔργων ἐδικαιώθη, ὑποδεξαμένη τοὺς ἀγγέλους, καὶ ἑτέρᾳ ὁδῷ ἐκβαλοῦσα;
26 Nemehereꞌ mana nda naꞌena bukti sa, ona ao-sisiꞌ nda naꞌena ani-hahaeꞌ sa, naa mates ena. Onaꞌ naa boe, mete ma atahori sa namahere Lamatuaꞌ, te nda tao dꞌala maloleꞌ sa, naa ombo-koson! Naa nda nemehereꞌ matetuꞌ sa.
Ὥσπερ γὰρ τὸ σῶμα χωρὶς πνεύματος νεκρόν ἐστιν, οὕτω καὶ ἡ πίστις χωρὶς τῶν ἔργων νεκρά ἐστι.
