< Провербеле 25 >
1 Ятэ ынкэ врео кытева дин пилделе луй Соломон, стрынсе де оамений луй Езекия, ымпэратул луй Иуда.
Hizi ni mithali zaidi za Solomoni, zilizonakiliwa na watu wa Hezekia mfalme wa Yuda:
2 Слава луй Думнезеу стэ ын аскундеря лукрурилор, дар слава ымпэрацилор стэ ын черчетаря лукрурилор.
Ni Utukufu wa Mungu kuficha jambo, bali ni utukufu wa wafalme kuchunguza jambo.
3 Ынэлцимя черурилор, адынчимя пэмынтулуй ши инима ымпэрацилор сунт непэтрунсе.
Kama mbingu zilivyo juu na nchi ilivyo chini, ndivyo ambavyo mioyo ya wafalme haichunguziki.
4 Скоате згура дин арӂинт ши арӂинтарул ва фаче дин ел ун вас алес!
Ondoa takataka kwenye madini ya fedha, nako ndani yake kutatokea chombo cha mfua fedha.
5 Скоате ши пе чел рэу динаинтя ымпэратулуй ши скаунул луй де домние се ва ынтэри прин неприхэнире.
Ondoa waovu mbele ya mfalme, nacho kiti chake cha enzi kitaimarishwa kwa njia ya haki.
6 Ну те фэли ынаинтя ымпэратулуй ши ну луа локул челор марь;
Usijikweze mwenyewe mbele ya mfalme, wala usidai nafasi miongoni mwa watu wakuu;
7 кэч есте май бине сэ ци се зикэ: „Суе-те май сус!” декыт сэ фий коборыт ынаинтя воеводулуй пе каре ци-л вэд окий.
ni afadhali yeye akuambie, “Njoo huku juu,” kuliko yeye kukuaibisha mbele ya mkuu. Kile ulichokiona kwa macho yako
8 Ну те грэби сэ те ей ла чартэ, ка ну кумва, ла урмэ, сэ ну штий че сэ фачь кынд те ва луа ла окэрь апроапеле тэу.
usiharakishe kukipeleka mahakamani, maana utafanya nini mwishoni kama jirani yako atakuaibisha?
9 Апэрэ-ць причина ымпотрива апроапелуй тэу, дар ну да пе фацэ тайна алтуя,
Kama ukifanya shauri na jirani yako, usisaliti siri ya mtu mwingine,
10 ка ну кумва, афлынд-о чинева, сэ те умпле де рушине ши сэ-ць ясэ нуме рэу, каре сэ ну се май штяргэ!
ama yeye aisikiaye aweza kukuaibisha na kamwe sifa yako mbaya haitaondoka.
11 Ун кувынт спус ла время потривитэ есте ка ниште мере де аур ынтр-ун кошулец де арӂинт.
Neno lisemwalo kwa wakati ufaao ni kama matunda ya mtofaa ya dhahabu yaliyowekwa kwenye vijalizo vya fedha.
12 Ка о веригэ де аур ши о подоабэ де аур курат, аша есте ынцелептул каре мустрэ пентру о уреке аскултэтоаре.
Kama vile kipuli cha dhahabu au pambo la dhahabu safi, ndivyo lilivyo karipio la mtu mwenye hekima kwa sikio lisikilizalo.
13 Ка рэкоряла зэпезий пе время сечеришулуй, аша есте ун сол крединчос пентру чел че-л тримите: ел ынвиорязэ суфлетул стэпынулуй сэу.
Kama vile ubaridi wa theluji wakati wa mavuno ndivyo alivyo mjumbe mwaminifu kwa wale wamtumao, huburudisha roho za bwana zake.
14 Ка норий ши вынтул фэрэ плоае, аша есте ун ом каре се лаудэ пе недрепт ку дэрничииле луй.
Kama vile mawingu na upepo pasipo mvua ndivyo alivyo mtu ajisifuye kwa zawadi ambazo hatoi.
15 Прин рэбдаре се ындуплекэ ун воевод ши о лимбэ дулче поате здроби оасе.
Kwa njia ya uvumilivu mtawala aweza kushawishiwa, nao ulimi laini waweza kuvunja mfupa.
16 Дакэ дай песте мьере, ну мынка декыт атыт кыт ыць ажунӂе, ка сэ ну ци се скырбяскэ ши с-о вершь дин гурэ.
Ukipata asali, kula kiasi tu cha kukutosha, ukila zaidi, utatapika.
17 Калкэ рар ын каса апроапелуй тэу, ка сэ ну се сатуре де тине ши сэ те ураскэ.
Ingiza mguu wako nyumbani kwa jirani yako mara chache, ukizidisha, atakukinai na atakuchukia.
18 Ка ун буздуган, ка о сабие ши ка о сэӂятэ аскуцитэ, аша есте ун ом каре фаче о мэртурисире минчиноасэ ымпотрива апроапелуй сэу.
Kama vile rungu au upanga au mshale mkali ndivyo alivyo mtu atoaye ushuhuda wa uongo dhidi ya jirani yake.
19 Ка ун динте стрикат ши ка ун пичор каре шкьоапэтэ, аша есте ынкредеря ынтр-ун стрикат ла зиуа неказулуй.
Kama vile jino bovu au mguu uliolemaa, ndivyo ilivyo kumtegemea mtu asiye mwaminifu wakati wa shida.
20 Ка унул каре ышь скоате хайна пе о зи рече сау варсэ оцет пе силитрэ, аша есте чине кынтэ кынтече уней инимь ын ненорочире.
Kama vile avuaye mavazi siku ya baridi, au kama siki iliyomwagwa juu ya magadi, ndivyo alivyo yeye amuimbiaye nyimbo mtu mwenye moyo mzito.
21 Дакэ есте флэмынд врэжмашул тэу, дэ-й пыне сэ мэнынче, дакэ-й есте сете, дэ-й апэ сэ бя!
Kama adui yako ana njaa, mpe chakula ale; kama ana kiu, mpe maji anywe.
22 Кэч, фэкынд аша, адунь кэрбунь априншь пе капул луй, ши Домнул ыць ва рэсплэти.
Kwa kufanya hivyo, unaweka makaa ya moto yanayowaka kichwani pake, naye Bwana atakupa thawabu.
23 Вынтул де мязэноапте адуче плоая ши лимба клеветитоаре адуче о фацэ мыхнитэ.
Kama vile upepo wa kaskazini uletavyo mvua, ndivyo ulimi usingiziao uletavyo uso wa hasira.
24 Май бине сэ локуешть ынтр-ун колц пе акопериш декыт сэ локуешть ынтр-о касэ маре ку о невастэ гылчевитоаре.
Ni afadhali kuishi pembeni mwa paa la nyumba, kuliko kuishi nyumba moja na mke mgomvi.
25 Ка апа проаспэтэ пентру ун ом обосит, аша есте о весте бунэ венитэ динтр-о царэ депэртатэ.
Kama vile maji baridi kwa nafsi iliyochoka ndivyo zilivyo habari njema kutoka nchi ya mbali.
26 Ка о фынтынэ тулбуре ши ка ун извор стрикат, аша есте чел неприхэнит каре се клатинэ ынаинтя челуй рэу.
Kama vile chemchemi iliyotibuliwa matope au kisima kilichotiwa taka ndivyo alivyo mtu mwenye haki akishiriki na waovu.
27 Ну есте бине сэ мэнынчь мултэ мьере: тот аша, ну есте о чинсте сэ алерӂь дупэ слава та ынсуць.
Si vyema kula asali nyingi sana, wala si heshima kujitafutia heshima yako mwenyewe.
28 Омул каре ну есте стэпын пе сине есте ка о четате сурпатэ ши фэрэ зидурь.
Kama vile mji ambao kuta zake zimebomoka ndivyo alivyo mtu ambaye hawezi kujitawala mwenyewe.