Жудекэторий 9
1 Абимелек, фиул луй Иерубаал, с-а дус ла Сихем, ла фраций мамей луй, ши ятэ кум ле-а ворбит атыт лор, кыт ши ла тоатэ фамилия касей татэлуй мамей сале:
Or Abimelec, figliuolo di Ierubbaal, andò a Sichem dai fratelli di sua madre e parlò loro e a tutta la famiglia del padre di sua madre, dicendo:
2 „Спунець, вэ рог, ын аузул тутурор локуиторилор дин Сихем: ‘Есте май бине пентру вой ка шаптезечь де оамень, тоць фий ай луй Иерубаал, сэ стэпыняскэ песте вой сау ун сингур ом сэ стэпыняскэ песте вой?’ Ши адучеци-вэ аминте кэ еу сунт ос дин оаселе воастре ши карне дин карня воастрэ.”
“Deh, dite ai Sichemiti, in modo che tutti odano: Qual cosa e migliore per voi, che settanta uomini, tutti figliuoli di Ierubbaal, regnino su voi, oppure che regni su voi uno solo? E ricordatevi ancora che io sono vostre ossa e vostra carne”.
3 Фраций мамей луй ау спус тоате кувинтеле ачестя пентру ел ын аузул тутурор локуиторилор дин Сихем, ши инима лор с-а плекат спре Абимелек, кэч ышь зичяу: „Ел есте фрате ку ной.”
I fratelli di sua madre parlarono di lui ripetendo a tutti i Sichemiti tutte quelle parole; e il cuor loro s’inchinò a favore di Abimelec, perché dissero: “E’ nostro fratello”.
4 Й-ау дат шаптезечь де сикли де арӂинт, пе каре й-ау ридикат дин каса луй Баал-Берит. Абимелек а кумпэрат ку ей пе ниште оамень фэрэ кэпэтый ши неастымпэраць, каре ау мерс дупэ ел.
E gli diedero settanta sicli d’argento, che tolsero dal tempio di Baal-Berith, coi quali Abimelec assoldò degli uomini da nulla e audaci che lo seguirono.
5 А венит ын каса татэлуй сэу ла Офра ши а учис пе фраций сэй, фиий луй Иерубаал, шаптезечь де оамень, пе ачеяшь пятрэ. Н-а скэпат декыт Иотам, чел май тынэр фиу ал луй Иерубаал, кэч се аскунсесе.
Ed egli venne alla casa di suo padre, a Ofra, e uccise sopra un stessa pietra i suoi fratelli, figliuoli di Ierubbaal, settanta uomini; ma Jotham, figliuolo minore di Ierubbaal, scampò, perché s’era nascosto.
6 Тоць локуиторий дин Сихем ши тоатэ каса луй Мило с-ау стрынс лаолалтэ ши ау венит де ау фэкут ымпэрат пе Абимелек, лынгэ стежарул сэдит ын Сихем.
Poi tutti i Sichemiti e tutta la casa di Millo si radunarono e andarono a proclamar re Abimelec, presso la quercia del monumento che si trova a Sichem.
7 Иотам а афлат деспре лукрул ачеста. С-а дус ши с-а ашезат пе вырфул мунтелуй Гаризим ши ятэ че ле-а стригат ел ку глас таре: „Аскултаци-мэ, локуиторий Сихемулуй, ши Думнезеу сэ вэ аскулте!
E Jotham, essendo stato informato della cosa, andò a porsi sulla sommità del monte Garizim, e alzando la voce gridò: “Ascoltatemi, Sichemiti, e vi ascolti Iddio!
8 Копачий ау плекат сэ унгэ ун ымпэрат ши сэ-л пунэ ын фрунтя лор. Ей ау зис мэслинулуй: ‘Ымпэрэцеште песте ной!’
Un giorno, gli alberi si misero in cammino per ungere un re che regnasse su loro; e dissero all’ulivo: Regna tu su noi.
9 Дар мэслинул ле-а рэспунс: ‘Сэ-мь пэрэсеск еу унтделемнул меу, каре ымь адуче лауде дин партя луй Думнезеу ши а оаменилор, ка сэ мэ дук сэ домнеск песте копачь?’
Ma l’ulivo rispose loro: Rinunzierei io al mio olio che Dio e gli uomini onorano in me, per andare ad agitarmi al disopra degli alberi?
10 Ши копачий ау зис смокинулуй: ‘Вино ту де ымпэрэцеште песте ной!’
Allora gli alberi dissero al fico: Vieni tu a regnare su noi.
11 Дар смокинул ле-а рэспунс: ‘Сэ-мь пэрэсеск еу дулчаца мя ши родул меу чел минунат, ка сэ мэ дук сэ домнеск песте копачь?’
Ma il fico rispose loro: Rinunzierei io alla mia dolcezza e al mio frutto squisito per andare ad agitarmi al disopra degli alberi?
12 Ши копачий ау зис вицей: ‘Вино ту ши домнеште песте ной!’
Poi gli alberi dissero alla vite: Vieni tu a regnare su noi.
13 Дар вица ле-а рэспунс: ‘Сэ-мь пэрэсеск еу винул, каре ынвеселеште пе Думнезеу ши пе оамень, ка сэ мэ дук сэ домнеск песте копачь?’
Ma la vite rispose loro: Rinunzierei io al mio vino che rallegra Dio e gli uomini, per andare ad agitarmi al disopra degli alberi?
14 Атунч, тоць копачий ау зис спинулуй: ‘Вино ту ши ымпэрэцеште песте ной!’
Allora tutti gli alberi dissero al pruno: Vieni tu a regnare su noi.
15 Ши спинул а рэспунс копачилор: ‘Дакэ ын адевэр врець сэ мэ унӂець ка ымпэрат ал востру, вениць ши адэпостици-вэ суб умбра мя; алтфел, сэ ясэ ун фок дин спин ши сэ мистуе чедрий Либанулуй.’
E il pruno rispose agli alberi: Se è proprio in buona fede che volete ungermi re per regnare su voi, venite a rifugiarvi sotto l’ombra mia; se no, esca un fuoco dal pruno e divori i cedri del Libano!
16 Акум, оаре ку адевэрат ши ку тоатэ курэция аць лукрат вой, фэкынд ымпэрат пе Абимелек? Аць арэтат вой бунэвоинцэ фацэ де Иерубаал ши де каса луй? В-аць пуртат вой оаре ку ел потривит ку служба пе каре в-а фэкут-о?
E ora, se vi siete condotti con fedeltà e con integrità proclamando re Abimelec, se avete agito bene verso Ierubbaal e la sua casa, se avete ricompensato lui, mio padre, di quel che ha fatto per voi
17 Кэч татэл меу с-а луптат пентру вой, шь-а пус вяца ын примеждие ши в-а избэвит дин мына луй Мадиан,
quando ha combattuto per voi, quando ha messo a repentaglio la sua vita e vi ha liberati dalle mani di Madian,
18 ши вой в-аць ридикат ымпотрива касей татэлуй меу, й-аць учис фиий, шаптезечь де оамень, пе ачеяшь пятрэ ши аць фэкут ымпэрат песте локуиторий дин Сихем пе Абимелек, фиул роабей луй, пентру кэ есте фрателе востру.
mentre voi, oggi, siete insorti contro la casa di mio padre, avete ucciso i suoi figliuoli, settanta uomini, sopra una stessa pietra, e avete proclamato re dei Sichemiti Abimelec, figliuolo della sua serva, perché è vostro fratello,
19 Дакэ ын адевэр ши ку тоатэ курэция в-аць пуртат вой астэзь фацэ де Иерубаал ши каса луй, бине! Абимелек сэ фие букурия воастрэ ши вой сэ фиць букурия луй!
se, dico, avete oggi agito con fedeltà e con integrità verso Ierubbaal e la sua casa, godetevi Abimelec, e Abimelec si goda di voi!
20 Дакэ ну, сэ ясэ ун фок дин Абимелек ши сэ мистуе пе локуиторий дин Сихем ши каса луй Мило; ши ун фок сэ ясэ дин локуиторий Сихемулуй ши дин каса луй Мило ши сэ мистуе пе Абимелек!”
Se no, esca da Abimelec un fuoco, che divori i Sichemiti e la casa di Millo, ed esca dai Sichemiti e dalla casa di Millo un fuoco, che divori Abimelec!”
21 Иотам с-а дат ын лэтурь ши а луат-о ла фугэ; с-а дус ла Беер, унде а локуит департе де фрателе сэу Абимелек.
Poi Jotham corse via, fuggì e andò a stare a Beer, per paura di Abimelec, suo fratello.
22 Абимелек стэпынисе трей ань песте Исраел.
E Abimelec signoreggiò sopra Israele tre anni.
23 Атунч, Думнезеу а тримис ун дух рэу ынтре Абимелек ши локуиторий Сихемулуй, ши локуиторий Сихемулуй ау фост некрединчошь луй Абимелек,
Poi Iddio mandò un cattivo spirito fra Abimelec e i Sichemiti, e i Sichemiti ruppero fede ad Abimelec,
24 пентру ка ши крузимя сэвыршитэ ку чей шаптезечь де фий ай луй Иерубаал сэ-шь я педяпса ши сынӂеле лор сэ кадэ асупра фрателуй лор Абимелек, каре-й учисесе, ши асупра локуиторилор Сихемулуй, каре-л ажутасерэ сэ учидэ пе фраций сэй.
affinché la violenza fatta ai settanta figliuoli di Ierubbaal ricevesse il suo castigo, e il loro sangue ricadesse sopra Abimelec, loro fratello, che li aveva uccisi, e sopra i Sichemiti che gli avean prestato mano a uccidere i suoi fratelli.
25 Локуиторий Сихемулуй ау пус ла пындэ ымпотрива луй, пе вырфуриле мунцилор, ниште оамень каре жефуяу пе тоць чей че тречяу пе лынгэ ей пе друм. Ши лукрул ачеста а фост адус ла куноштинца луй Абимелек.
I Sichemiti posero in agguato contro di lui, sulla cima de’ monti, della gente che svaligiava sulla strada chiunque le passasse vicino. E Abimelec fu informato della cosa.
26 Гаал, фиул луй Ебед, а венит ку фраций сэй ши ау трекут ла Сихем. Локуиторий Сихемулуй ау авут ынкредере ын ел!
Poi Gaal, figliuolo di Ebed, e i suoi fratelli vennero e si stabilirono a Sichem, e i Sichemiti riposero in lui la loro fiducia.
27 Ау ешит ла кымп, ле-ау кулес вииле, ле-ау кэлкат стругурий ши ау ынчепут сэ се веселяскэ; ау интрат ын каса думнезеулуй лор, ау мынкат ши ау бэут ши ау блестемат пе Абимелек.
E, usciti alla campagna, vendemmiarono le loro vigne, pestarono le uve, e fecero festa. Poi entrarono nella casa del loro dio, mangiarono, bevvero, e maledissero Abimelec.
28 Ши Гаал, фиул луй Ебед, зичя: „Чине есте Абимелек ши чине есте Сихем, ка сэ служим луй Абимелек? Ну есте ел фиул луй Иерубаал ши ну есте Зебул ынгрижиторул луй? Служиць бэрбацилор луй Хамор, татэл луй Сихем! Де че сэ служим луй Абимелек?
E Gaal, figliuolo di Ebed, disse: “Chi è Abimelec, e che cos’è Sichem, che abbiamo a servire ad Abimelec? non è egli figliuolo di Ierubbaal? e Zebul non è egli suo commissario? Servite agli uomini di Hamor, padre di Sichem! Ma noi perché serviremmo a costui?
29 О, дакэ аш фи еу стэпынул ачестуй попор, аш рэстурна пе Абимелек.” Ши деспре Абимелек зичя: „Стрынӂе-ць оштиря ши ешь!”
Ah, se avessi in poter mio questo popolo, io caccerei Abimelec!” Poi disse ad Abimelec: “Rinforza il tuo esercito e fatti avanti!”
30 Зебул, кырмуиторул четэций, а аузит че зичя Гаал, фиул луй Ебед, ши с-а апринс де мыние.
Or Zebul, governatore della città, avendo udito le parole di Gaal, figliuolo di Ebed, s’accese d’ira,
31 А тримис пе аскунс ниште соль ла Абимелек ка сэ-й спунэ: „Ятэ, Гаал, фиул луй Ебед, ши фраций луй ау венит ла Сихем ши ау рэскулат четатя ымпотрива та.
e mandò segretamente de’ messi ad Abimelec per dirgli: “Ecco, Gaal, figliuolo di Ebed, e i suoi fratelli son venuti a Sichem, e sollevano la città contro di te.
32 Акум, плякэ ноаптя, ту ши попорул каре есте ку тине, ши стай ла пындэ ын кымп.
Or dunque, lèvati di notte con la gente che è teco, e fa, un’imboscata nella campagna;
33 Диминяца, ла рэсэритул соарелуй, сэ те арунчь ку нэвалэ асупра четэций. Ши кынд Гаал ши попорул каре есте ку ел вор еши ымпотрива та, сэ-й фачь че-ць вор ынгэдуи путериле.”
e domattina, non appena spunterà il sole, ti leverai e piomberai sulla città. E quando Gaal con la gente che è con lui uscirà contro a te, tu gli farai quel che sarà necessario”.
34 Абимелек ши тот попорул каре ера ку ел ау плекат ноаптя ши с-ау пус ла пындэ лынгэ Сихем, ымпэрциць ын патру чете.
Abimelec e tutta la gente ch’era con lui si levaron di notte, e fecero un’imboscata contro a Sichem, divisi in quattro schiere.
35 Гаал, фиул луй Ебед, а ешит ши а стат ла интраря порций четэций. Абимелек ши тот попорул каре ера ку ел с-ау скулат атунч де ла пындэ.
Intanto Gaal, figliuolo di Ebed, uscì, e si fermò all’ingresso della porta della città; e Abimelec uscì dall’imboscata con la gente ch’era con lui.
36 Гаал а зэрит попорул ши а зис луй Зебул: „Ятэ ун попор каре се кобоарэ дин вырфул мунцилор.” Зебул й-а рэспунс: „Есте умбра мунцилор пе каре-й ей дрепт оамень.”
Gaal, veduta quella gente, disse a Zebul: “Ecco gente che scende dall’alto de’ monti”. E Zebul gli rispose: “Tu vedi l’ombra de’ monti e la prendi per uomini”.
37 Гаал, луынд ярэшь кувынтул, а зис: „Есте кяр ун попор каре се кобоарэ де пе ынэлцимиле цэрий ши о чатэ вине пе друмул Стежарулуй Гичиторилор.”
E Gaal riprese a dire: “Guarda, c’è gente che scende dalle alture del paese, e una schiera che giunge per la via della quercia degl’indovini”.
38 Зебул й-а рэспунс: „Унде ыць есте акум гура ку каре зичяй: ‘Чине есте Абимелек, ка сэ-й служим?’ Ну есте оаре ачеста попорул пе каре-л диспрецуяй ту? Мерӂь акум ши луптэ-те ку ел!”
Allora Zebul gli disse: “Dov’è ora la tua millanteria di quando dicevi: Chi è Abimelec, che abbiamo a servirgli? Non è questo il popolo che disprezzavi? Orsù, fatti avanti e combatti contro di lui!”
39 Гаал а ынаинтат ын фрунтя локуиторилор Сихемулуй ши с-а луптат ку Абимелек.
Allora Gaal uscì alla testa dei Sichemiti, e diè battaglia ad Abimelec.
40 Урмэрит де Абимелек, а луат-о ла фугэ динаинтя луй ши мулць оамень ау кэзут морць пынэ ла интраря порций.
Ma Abimelec gli diè la caccia, ed egli fuggì d’innanzi a lui, e molti uomini caddero morti fino all’ingresso della porta.
41 Абимелек с-а оприт ла Арума. Ши Зебул а изгонит пе Гаал ши пе фраций луй, каре н-ау путут сэ рэмынэ ла Сихем.
E Abimelec si fermò ad Aruma, e Zebul cacciò Gaal e i suoi fratelli, che non poteron più rimanere a Sichem.
42 А доуа зи, попорул а ешит ла кымп. Абимелек, кэруя и с-а дат де штире,
Il giorno seguente, il popolo di Sichem uscì alla campagna; e Abimelec ne fu informato.
43 шь-а луат чата, а ымпэрцит-о ын трей пэрць ши с-а пус ла пындэ ын кымп. Вэзынд кэ попорул ешя дин четате, с-а скулат ымпотрива лор ши й-а бэтут.
Egli prese allora la sua gente, la divise in tre schiere, e fece un’imboscata ne’ campi; e quando vide che il popolo usciva dalla città, gli si levò contro e ne fece strage.
44 Абимелек ши четеле каре ерау ку ел ау порнит ынаинте ши с-ау ашезат ла интраря порций четэций: доуэ дин ачесте чете с-ау арункат асупра тутурор челор че ерау ын кымп ши й-ау бэтут.
Poi Abimelec e la gente che avea seco si slanciarono e vennero a porsi all’ingresso della porta della città, mentre le altre due schiere si gettarono su tutti quelli che erano nella campagna, e ne fecero strage.
45 Абимелек а бэтут четатя тоатэ зиуа, а луат-о ши а учис попорул каре се афла ын еа. Апой а дэрымат четатя пынэ ла темелие ши а пресэрат саре песте еа.
E Abimelec attaccò la città tutto quel giorno, la prese e uccise il popolo che vi si trovava; poi spianò la città e vi seminò del sale.
46 Ла аузул ачестуй лукру, тоць локуиторий турнулуй Сихемулуй с-ау дус ын четэцуя касей думнезеулуй Берит.
Tutti gli abitanti della torre di Sichem, all’udir questo, si ritirarono nel torrione del tempio di El-Berith.
47 С-а дат де штире луй Абимелек кэ тоць локуиторий турнулуй Сихемулуй с-ау стрынс аколо.
E fu riferito ad Abimelec che tutti gli abitanti della torre di Sichem s’erano adunati quivi.
48 Атунч, Абимелек с-а суит пе мунтеле Цалмон, ел ши тот попорул каре ера ку ел. А луат о секуре ын мынэ, а тэят о рамурэ де копак, а луат-о ши а пус-о пе умэр. Апой а зис попорулуй каре ера ку ел: „Аць вэзут че ам фэкут? Грэбици-вэ ши фачець ши вой ка мине.”
Allora Abimelec salì sul monte Tsalmon con tutta la gente ch’era con lui; diè di piglio ad una scure, tagliò un ramo d’albero, lo sollevò e se lo mise sulla spalla; poi disse alla gente ch’era con lui: “Quel che m’avete veduto fare fatelo presto anche voi!”
49 Ши ау тэят фиекаре кыте о рамурэ ши ау мерс дупэ Абимелек; ау ашезат рамуриле лынгэ четэцуе ши й-ау дат фок, ей ши челор че се афлау ын еа. Аша ау перит тоць оамений дин турнул Сихемулуй, ын нумэр де апроапе о мие, бэрбаць ши фемей.
Tutti tagliaron quindi anch’essi de’ rami, ognuno il suo, e seguitarono Abimelec; posero i rami contro al torrione, e arsero il torrione con quelli che v’eran dentro. Così perì tutta la gente della torre di Sichem, circa mille persone, fra uomini e donne.
50 Абимелек а порнит ымпотрива Тебецулуй. А ымпресурат Тебецул ши л-а луат.
Poi Abimelec andò a Thebets, la cinse d’assedio e la prese.
51 Ын мижлокул четэций ера ун турн таре, унде ау фуӂит тоць локуиторий четэций, бэрбаць ши фемей; ау ынкуят ушиле дупэ ей ши с-ау суит пе акоперишул турнулуй.
Or in mezzo alla città c’era una forte torre, dove si rifugiarono tutti gli abitanti della città, uomini e donne; vi si rinchiusero dentro, e salirono sul tetto della torre.
52 Абимелек а ажунс пынэ ла турн; л-а бэтут ши с-а апропият де уша турнулуй ка сэ-й пунэ фок.
Abimelec, giunto alla torre, l’attaccò, e si accostò alla porta della torre per appiccarvi il fuoco.
53 Атунч, о фемее а арункат о пятрэ де рышницэ пе капул луй Абимелек ши й-а сфэрымат цяста капулуй.
Ma una donna gettò giù un pezzo di macina sulla testa di Abimelec e gli spezzò il cranio.
54 Ындатэ, ел а кемат пе тынэрул каре-й пурта армеле ши й-а зис: „Скоате-ць сабия ши омоарэ-мэ, ка сэ ну се зикэ де мине: ‘Л-а оморыт о фемее.’” Тынэрул л-а стрэпунс ку сабия ши а мурит.
Ed egli chiamò tosto il giovane che gli portava le armi, e gli disse: “Tira fuori la spada e uccidimi, affinché non si dica: L’ha ammazzato una donna!” Il suo giovane allora lo trafisse, ed egli morì.
55 Кынд ау вэзут бэрбаций луй Исраел кэ Абимелек а мурит, ау плекат фиекаре акасэ.
E quando gl’Israeliti ebbero veduto che Abimelec era morto, se ne andarono, ognuno a casa sua.
56 Астфел а фэкут Думнезеу сэ кадэ асупра луй Абимелек рэул пе каре-л фэкусе татэлуй сэу, учигынд пе чей шаптезечь де фраць ай луй,
Così Dio fece ricadere sopra Abimelec il male ch’egli avea fatto contro suo padre, uccidendo settanta suoi fratelli.
57 ши Думнезеу а фэкут сэ кадэ асупра капулуй оаменилор дин Сихем тот рэул пе каре-л фэкусерэ. Астфел с-а ымплинит фацэ де ей блестемул луй Иотам, фиул луй Иерубаал.
Iddio fece anche ricadere sul capo della gente di Sichem tutto il male ch’essa avea fatto; e su loro si compié la maledizione di Jotham, figliuolo di Ierubbaal.
