< Екзодул 21 >
1 „Ятэ леӂиле пе каре ле вей пуне ынаинтя лор.
Dit zijn de wetten, die ge hun moet voorhouden:
2 Дакэ вей кумпэра ун роб евреу, сэ служяскэ шасе ань ка роб, дар ын ал шаптеля, сэ ясэ слобод, фэрэ сэ плэтяскэ нимик ка деспэгубире.
Wanneer gij een hebreeuwsen slaaf koopt, zal hij u zes jaren dienstbaar zijn; maar in het zevende jaar kan hij zonder enige vergoeding als vrij man heengaan.
3 Дакэ а интрат сингур, сэ ясэ сингур; дакэ ера ынсурат, сэ ясэ ши невастэ-са ымпреунэ ку ел.
Als hij alleen is gekomen, zal hij alleen weggaan; kwam hij gehuwd, dan moet ook zijn vrouw met hem mee.
4 Дакэ стэпынул луй й-а дат о невастэ ши а авут фий ши фийче ку еа, неваста ши копиий сэ фие ай стэпынулуй луй, яр ел сэ ясэ сингур.
Wanneer zijn meester hem een vrouw heeft gegeven, die hem zonen en dochters heeft geschonken, dan blijft zijn vrouw met haar kinderen het eigendom van zijn heer, en moet hij alleen vertrekken.
5 Дакэ робул ва зиче: ‘Еу юбеск пе стэпынул меу, пе невастэ-мя ши копиий мей ши ну вряу сэ ес слобод’,
Maar zo de slaaf uitdrukkelijk verklaart: Ik houd van mijn heer, van mijn vrouw en mijn kinderen, ik wil de vrijheid niet,
6 атунч стэпынул луй сэ-л дукэ ынаинтя луй Думнезеу, сэ-л апропие де ушэ сау де стылпул уший ши стэпынул луй сэ-й гэуряскэ урекя ку о сулэ, ши робул сэ рэмынэ пентру тотдяуна ын служба луй.
dan moet zijn heer hem voor God doen komen, hem vervolgens naar de deur of de deurpost geleiden, en zijn oor met een priem doorboren; dan blijft hij voor altijd zijn slaaf.
7 Дакэ ун ом ышь ва винде фата ка роабэ, еа сэ ну ясэ кум ес робий.
Wanneer iemand zijn dochter als slavin verkoopt, zal zij niet op dezelfde manier kunnen vertrekken als de slaven.
8 Дакэ ну ва плэчя стэпынулуй ей, каре о луасе де невастэ, ел сэ-й ынлесняскэ рэскумпэраря, дар ну ва авя дрептул с-о вындэ унор стрэинь, дакэ ну-шь ва цине кувынтул.
Heeft de heer haar voor zich zelf bestemd, maar bevalt ze hem niet, dan kan hij een losprijs voor haar vragen; maar hij heeft niet het recht, haar naar den vreemde te verkopen, als hij genoeg van haar heeft.
9 Дакэ о дэ де невастэ фиулуй сэу, сэ се поарте ку еа дупэ дрептул фийчелор.
Heeft hij haar voor zijn zoon bestemd, dan moet hij haar als een dochter behandelen.
10 Дакэ-й ва луа о алтэ невастэ, ну ва скэдя нимик пентру чя динтый дин хранэ, дин ымбрэкэминте ши дин дрептул ей де социе.
Neemt hij zich nog een andere vrouw, dan mag hij haar niet te kort doen, wat voedsel, kleding en huwelijksgemeenschap betreft.
11 Дакэ ну-й фаче ачесте трей лукрурь, еа ва путя еши фэрэ ничо деспэгубире, фэрэ сэ дя бань.
Zo hij haar deze drie dingen niet geeft, mag zij zonder vergoeding en losgeld vertrekken.
12 Чине ва лови пе алтул ку о ловитурэ де моарте сэ фие педепсит ку моартя.
Wie iemand zo slaat, dat hij sterft, zal met de dood worden gestraft.
13 Дакэ ну й-а ынтинс лацурь ши дакэ Думнезеу л-а фэкут сэ-й кадэ ын мынэ, ыць вой хотэры ун лок унде ва путя сэ фугэ.
Wanneer hij het niet met opzet deed, doch God zijn hand had laten gaan, dan zal Ik u een plaats aanwijzen, waar hij heen kan vluchten.
14 Дар, дакэ лукрязэ чинева ку рэутате ымпотрива апроапелуй сэу, фолосинду-се де викление ка сэ-л омоаре, кяр ши де ла алтарул Меу сэ-л смулӂь, ка сэ фие оморыт.
Maar zo iemand met boos opzet en verraderlijk zijn naaste vermoordt, moet ge hem zelfs van mijn altaar gaan halen, om hem te doden.
15 Чине ва лови пе татэл сэу сау пе мама са сэ фие педепсит ку моартя.
Wie zijn vader of zijn moeder slaat, zal met de dood worden gestraft.
16 Чине ва фура ун ом ши-л ва винде сау ыл ва цине ын мыниле луй сэ фие педепсит ку моартя.
Wie een mens rooft, hetzij hij hem heeft verkocht of nog in zijn macht heeft, zal met de dood worden gestraft.
17 Чине ва блестема пе татэл сэу сау пе мама са сэ фие педепсит ку моартя.
Wie zijn vader of moeder vervloekt, zal eveneens sterven.
18 Дакэ се вор черта дой оамень, ши унул дин ей ва лови пе челэлалт ку о пятрэ сау ку пумнул, фэрэ сэ-й причинуяскэ моартя, дар силинду-л сэ стя ын пат,
Wanneer twee mannen met elkaar vechten, en de een slaat den ander met een steen of met de vuist, zonder dat hij sterft, maar toch zó, dat hij bedlegerig wordt,
19 чел че л-а ловит сэ ну фие педепсит дакэ челэлалт се ва скула ши се ва плимба афарэ, сприжинит пе ун тояг. Нумай сэ-л деспэгубяскэ пентру ынчетаря лукрулуй луй ши сэ-л ынгрижяскэ пынэ ла виндекаре.
dan zal hij, die hem heeft geslagen, ongestraft blijven, als de ander weer op kan staan en gesteund op zijn stok buiten kan wandelen. Hij moet hem alleen zijn verzuim vergoeden en de kosten van de genezing betalen.
20 Дакэ ун ом ва лови ку бэцул пе робул сэу, фие бэрбат, фие фемее, ши робул моаре суб мына луй, стэпынул сэ фие педепсит.
Wanneer iemand zijn slaaf of slavin met een stok zo mishandelt, dat hij onder zijn hand bezwijkt, moet hij ten zwaarste worden gestraft;
21 Дар, дакэ май трэеште о зи сау доуэ, стэпынул сэ ну фие педепсит; кэч есте арӂинтул луй.
maar blijft hij nog een of twee dagen in leven, dan zal hij niet worden gestraft, want het is zijn eigen bezit.
22 Дакэ се чартэ дой оамень ши ловеск пе о фемее ынсэрчинатэ ши о фак доар сэ наскэ ынаинте де време, фэрэ алтэ ненорочире, сэ фие педепсиць ку о глоабэ пусэ де бэрбатул фемеий ши пе каре о вор плэти дупэ хотэрыря жудекэторилор.
Wanneer mannen met elkaar vechten, en ze raken daarbij een zwangere vrouw, zodat zij wel ontijdig bevalt, maar het leven er niet mee gemoeid is, dan zal de schuldige als boete de schadevergoeding moeten betalen, welke de man van die vrouw hem oplegt.
23 Дар, дакэ се ынтымплэ о ненорочире, вей да вяцэ пентру вяцэ,
Maar wanneer het leven er mee is gemoeid, zult ge leven voor leven geven.
24 окь пентру окь, динте пентру динте, мынэ пентру мынэ, пичор пентру пичор,
Oog voor oog, tand voor tand, hand voor hand, voet voor voet,
25 арсурэ пентру арсурэ, ранэ пентру ранэ, вынэтае пентру вынэтае.
brandwond voor brandwond, letsel voor letsel, striem voor striem!
26 Дакэ ун ом ловеште окюл робулуй сэу, фие бэрбат, фие фемее, ши-л фаче сэ-шь пярдэ окюл, сэ-й дя друмул ка деспэгубире пентру окюл луй.
Maar wanneer iemand zijn slaaf of slavin het oog uitslaat, moet hij hun voor het oog de vrijheid geven;
27 Ши дакэ фаче сэ кадэ ун динте робулуй сэу, фие бэрбат, фие фемее, ка деспэгубире пентру динтеле луй, сэ-й дя друмул.
zo hij zijn slaaf of slavin een tand uitslaat, moet hij hun ook voor de tand de vrijheid geven.
28 Дакэ ун боу ва ымпунӂе ши ва оморы пе ун бэрбат сау пе о фемее, боул сэ фие учис ку петре, карня сэ ну и се мэнынче, яр стэпынул боулуй сэ ну фие педепсит.
Wanneer een stier een man of een vrouw zo hevig stoot, dat de dood daarop volgt, moet die stier worden gestenigd en zijn vlees mag niet worden gegeten; doch den eigenaar van den stier treft geen schuld.
29 Дар, дакэ боул авя обичей май ынаинте сэ ымпунгэ ши стэпынул фусесе ынштиинцат де лукрул ачеста ши ну л-а ынкис, боул сэ фие учис ку петре, дакэ ва учиде ун бэрбат сау о фемее, ши стэпынул луй сэ фие педепсит ку моартя.
Maar wanneer de stier reeds te voren stotig was, en de eigenaar, hoewel gewaarschuwd, hem niet heeft bewaakt, dan moet niet alleen de stier, die een man of een vrouw heeft gedood, worden gestenigd, maar ook de eigenaar met de dood worden gestraft.
30 Дакэ и се пуне стэпынулуй ун прец пентру рэскумпэраря веций луй, ва плэти тот че и се ва чере.
Eist men losgeld van hem, dan moet hij zoveel voor zijn persoon betalen, als men hem oplegt.
31 Кынд боул ва ымпунӂе пе ун бэят сау пе о фатэ, и се ва фаче дупэ леӂя ачаста,
Stoot hij een jongen of een meisje, dan geldt dezelfde regel.
32 дар, дакэ боул ымпунӂе пе ун роб, фие бэрбат, фие фемее, сэ се дя трей сикли де арӂинт стэпынулуй робулуй, ши боул сэ фие учис ку петре.
Maar stoot de stier een slaaf of slavin, dan moet de eigenaar dertig zilveren sikkels aan hun meester betalen, en de stier zal worden gestenigd.
33 Дакэ ун ом дескоперэ о гроапэ сау дакэ ун ом сапэ о гроапэ ши н-о акоперэ ши каде ын еа ун боу сау ун мэгар,
Wanneer iemand een put heeft opengelaten, of een kuil heeft gegraven zonder hem af te dekken, en een rund of ezel valt er in,
34 стэпынул гропий сэ плэтяскэ стэпынулуй лор прецул витей ын арӂинт, яр вита моартэ сэ фие а луй.
dan moet de eigenaar van de put schadeloosstelling geven, en de prijs betalen aan den eigenaar van het dier; het dode dier kan hij behouden.
35 Дакэ боул унуй ом ымпунӂе боул унуй алт ом ши боул ачеста моаре, вор винде боул чел виу ши прецул луй ыл вор ымпэрци; вор ымпэрци ши боул морт.
Wanneer iemands stier dien van een ander zo stoot, dat deze sterft, dan moeten ze den levenden stier verkopen, en de opbrengst ervan, zowel als het gedode dier, samen delen.
36 Дар, дакэ се штия кэ боул авя обичей май ынаинте сэ ымпунгэ, ши стэпынул луй ну л-а ынкис, стэпынул ачеста сэ дя боу пентру боу, яр боул чел морт сэ-л я ел.
Maar was het bekend, dat de stier reeds langere tijd stotig was, en heeft de eigenaar hem toch niet bewaakt, dan moet hij hem de volle waarde vergoeden, een stier voor een stier; maar het dode beest mag hij behouden.