Фаптеле 17
1 Павел ши Сила ау трекут прин Амфиполь ши Аполония ши ау венит ын Тесалоник, унде ера о синагогэ а иудеилор.
Sesudah Paulus dan Silas melewati daerah Amfipolis dan Apolonia, mereka tiba di kota Tesalonika. Di kota itu ada rumah ibadah orang Yahudi.
2 Павел, дупэ обичеюл сэу, а интрат ын синагогэ. Трей зиле де Сабат а ворбит ку ей дин Скриптурь,
Seperti biasa, Paulus pergi ke rumah ibadah itu dan selama tiga kali hari Sabat, dia berdebat dengan mereka tentang Kitab Suci.
3 довединд ши лэмуринд кэ Христосул требуя сэ пэтимяскэ ши сэ ынвие дин морць. „Ши ачест Исус, пе каре ви-Л вестеск еу”, зичя ел, „есте Христосул.”
Paulus menjelaskan isi Kitab Suci, membuktikan bahwa Mesias harus mati dan bangkit kembali dari kematian. “Yesus yang aku ceritakan kepada kalian — Dialah sang Mesias,” katanya kepada mereka.
4 Уний дин ей ши о маре мулциме де гречь темэторь де Думнезеу ши мулте фемей де фрунте ау крезут ши ау трекут де партя луй Павел ши а луй Сила.
Beberapa dari mereka menjadi percaya dan bergabung dengan Paulus dan Silas, bersama dengan orang-orang Yunani yang sudah menjadi penyembah Allah dan juga beberapa perempuan terpandang yang ada di kota itu.
5 Дар иудеий каре ну крезусерэ, де пизмэ, ау луат ку ей ниште оамень фэрэ кэпэтый дин мулциме, ау фэкут глоатэ ши ау ынтэрытат четатя. С-ау нэпустит асупра касей луй Иасон ши кэутау пе Павел ши пе Сила ка сэ-й адукэ афарэ, ла нород.
Tetapi orang-orang Yahudi menjadi iri hati dan bersama beberapa penghasut yang mereka kumpulkan dari pasar, mereka membentuk gerombolan. Gerombolan ini menimbulkan kerusuhan di kota, dan menyerang rumah Yason. Mereka mencoba menemukan Paulus dan Silas agar mereka bisa membawa keduanya ke hadapan umum.
6 Фииндкэ ну й-ау гэсит, ау тырыт пе Иасон ши пе врео кыцьва фраць ынаинтя дрегэторилор четэций ши стригау: „Оамений ачештя каре ау рэсколит лумя ау венит ши аич,
Ketika mereka tidak bisa menemukan keduanya, mereka menyeret Yason dan beberapa orang percaya ke hadapan para pemimpin kota, sambil berteriak, “Orang-orang ini terkenal karena suka menimbulkan masalah, mereka orang-orang yang menyebabkan kekacauan di seluruh dunia. Sekarang mereka datang ke kota ini,
7 ши Иасон й-а гэздуит. Ей тоць лукрязэ ымпотрива порунчилор Чезарулуй ши спун кэ есте ун алт Ымпэрат: Исус.”
dan Yason menyambut mereka di rumahnya. Mereka semua menentang keputusan-keputusan Kaisar, merencanakan pengkhianatan dengan mengatakan bahwa ada raja lain yang bernama Yesus.”
8 Прин ачесте ворбе, иудеий ау тулбурат нородул ши пе дрегэторий четэций,
Orang banyak dan para pemimpin kota menjadi marah ketika mereka mendengar perkataan ini.
9 каре ау дат друмул луй Иасон ши челорлалць нумай дупэ че ау кэпэтат де ла ей ун зэлог.
Maka mereka membuat Yason dan yang lainnya membayar denda sebelum melepaskan mereka.
10 Фраций ау тримис ындатэ, ноаптя, пе Павел ши пе Сила ла Берея. Кынд ау сосит, ау интрат ын синагога иудеилор.
Malam itu juga, jemaat di Tesalonika mengirim Paulus dan Silas ke kota Berea. Setibanya mereka di sana, mereka pergi ke rumah ibadah orang Yahudi.
11 Иудеий ачештя авяу о инимэ май алясэ декыт чей дин Тесалоник. Ау примит Кувынтул ку тоатэ рывна ши черчетау Скриптуриле ын фиекаре зи, ка сэ вадэ дакэ че ли се спуня есте аша.
Orang-orang Yahudi di Berea lebih baik perilakunya di bandingkan mereka yang ada di Tesalonika. Mereka dengan cepat menerima Firman, dan setiap hari mereka menyelidiki Kitab Suci untuk memastikan bahwa perkataan yang mereka dengar adalah benar.
12 Мулць динтре ей ши дин фемеиле ку вазэ але гречилор ши мулць бэрбаць ау крезут.
Sebagai hasilnya, banyak dari antara mereka bergabung menjadi orang yang percaya kepada Yesus, di antaranya adalah para laki-laki dan perempuan Yunani yang terpandang.
13 Дар иудеий дин Тесалоник, кынд ау афлат кэ Павел вестя Кувынтул луй Думнезеу ши ын Берея, ау венит аколо, ка сэ тулбуре ши сэ ацыце нороаделе.
Tetapi ketika orang-orang Yahudi di Tesalonika mendengar bahwa Paulus juga menyebarkan firman Allah di kota Berea, mereka pergi ke sana dan menimbulkan kekacauan yang sama, menghasut orang banyak.
14 Атунч, фраций ау порнит ындатэ пе Павел спре маре; Сила ши Тимотей ау рэмас ын Берея.
Dengan segera jemaat membawa Paulus ke tepi pantai, sementara Silas dan Timotius masih tinggal di kota Berea.
15 Чей че ынсоцяу пе Павел л-ау дус пынэ ла Атена. Апой с-ау ынторс ку ынсэрчинаря сэ дукэ луй Сила ши луй Тимотей порунка сэ винэ кыт май курынд ла ел.
Mereka yang menemani Paulus membawanya sampai ke kota Atena, dan kembali dengan membawa pesan dari Paulus kepada Silas dan Timotius agar mereka segera bergabung dengan Paulus secepat mungkin.
16 Пе кынд ый аштепта Павел ын Атена, и се ынтэрыта духул ла ведеря ачестей четэць плине де идоль.
Sementara Paulus menunggu keduanya di kota Atena, dia merasa terganggu melihat semua patung yang ada di kota itu.
17 Ын синагогэ стэтя деч де ворбэ ку иудеий ши ку оамений темэторь де Думнезеу, яр ын пяцэ стэтя де ворбэ ын фиекаре зи ку ачея пе каре-й ынтылня.
Paulus berdebat dengan orang-orang Yahudi di rumah ibadah dan juga dengan orang-orang bukan Yahudi yang menyembah Allah. Dia juga berdebat di pasar-pasar dengan orang-orang yang dia temui dari hari ke hari.
18 Уний дин филозофий епикуриень ши стоичь ау интрат ын ворбэ ку ел. Ши уний зичяу: „Че вря сэ спунэ палавраӂиул ачеста?” Алций, кынд л-ау аузит кэ вестеште пе Исус ши ынвиеря, зичяу: „Паре кэ вестеште ниште думнезей стрэинь.”
Beberapa ahli filsafat dari golongan Epikuros dan Stoa mulai berdebat dengan Paulus. “Apa yang pengoceh ini bicarakan?” tanya mereka. Yang lain menyimpulkan, “Dia tampaknya mengajar tentang dewa-dewa asing,” sebab Paulus berbicara tentang Yesus dan kebangkitan-Nya.
19 Атунч л-ау луат, л-ау дус ла Ареопаг ши ау зис: „Путем сэ штим каре есте ачастэ ынвэцэтурэ ноуэ пе каре о вестешть ту?
Jadi mereka membawa Paulus ke suatu tempat yang dinamakan Areopagus, yaitu tempat berdiskusi bagi para ahli filsafat, dan bertanya kepadanya, “Tolong beritahu kami tentang ajaran baru yang kamu sampaikan.
20 Фииндкэ ту не адучь чева чудат ла ауз. Ам вря дар сэ штим че вря сэ зикэ ачаста.”
Kami mendengarkan dari kamu hal-hal yang terdengar aneh bagi kami, jadi kami ingin tahu apa artinya.”
21 Кэч тоць атениений ши стрэиний каре стэтяу ын Атена ну-шь петречяу время ку нимик алтчева декыт сэ спунэ сау сэ аскулте чева ноу.
(Semua orang Atena, termasuk orang-orang asing yang tinggal di sana, menghabiskan waktu mereka dengan menjelaskan atau mendengarkan segala sesuatu yang baru.)
22 Павел а стат ын пичоаре ын мижлокул Ареопагулуй ши а зис: „Бэрбаць атениень! Ын тоате привинцеле вэ гэсеск фоарте релиӂиошь.
Paulus berdiri tepat di tengah Areopagus dan berkata, “Hai orang-orang Atena, saya menyadari bahwa kalian sangat mengaitkan segala sesuatunya dengan agama.
23 Кэч, пе кынд стрэбэтям четатя воастрэ ши мэ уйтам де апроапе ла лукруриле ла каре вэ ынкинаць вой, ам дескоперит кяр ши ун алтар пе каре есте скрис: ‘Унуй Думнезеу некуноскут!’ Ей бине, чея че вой чинстиць, фэрэ сэ куноаштець, ачея вэ вестеск еу.
Ketika aku berjalan, melihat kepada patung-patung kalian, aku menemukan sebuah mezbah yang memiliki keterangan, ‘Kepada Allah yang tidak dikenal.’ Allah yang tidak kalian kenal yang kalian sembah inilah yang aku perkenalkan kepada kalian.
24 Думнезеу каре а фэкут лумя ши тот че есте ын еа есте Домнул черулуй ши ал пэмынтулуй ши ну локуеште ын темпле фэкуте де мынь.
Allah yang menciptakan dunia ini dengan segala sesuatu yang ada di dalamnya, Tuhan atas langit dan bumi, yang tidak hidup di dalam bangunan-bangunan rumah ibadah yang kita dirikan.
25 Ел ну есте служит де мынь оменешть, ка ши кынд ар авя требуинцэ де чева, Ел, каре дэ тутурор вяца, суфларя ши тоате лукруриле.
Dia tidak butuh untuk kita layani seakan-akan Dia membutuhkan sesuatu, sebab Dia adalah sumber dari seluruh kehidupan bagi setiap mahkluk hidup.
26 Ел а фэкут ка тоць оамений, ешиць динтр-унул сингур, сэ локуяскэ пе тоатэ фаца пэмынтулуй; ле-а ашезат анумите времурь ши а пус анумите хотаре локуинцей лор,
Hanya dari satu laki-laki, Dia membuat seluruh manusia yang hidup di bumi ini, dan sudah membuat keputusan kapan dan di mana mereka akan hidup.
27 ка ей сэ кауте пе Думнезеу ши сэ се силяскэ сэ-Л гэсяскэ быжбыинд, мэкар кэ ну есте департе де фиекаре дин ной.
Tujuan Allah adalah agar mereka mencari Dia, berharap agar mereka akan menggapai dan menemukan Dia — sekalipun sebenarnya Dia tidaklah terlalu jauh dari kita masing-masing.
28 Кэч ын Ел авем вяца, мишкаря ши фиинца, дупэ кум ау зис ши уний дин поеций воштри: ‘Сунтем дин нямул Луй…’
Dalam Dialah kita hidup, bergerak dan memiliki keberadaan. Sama seperti ungkapan dari salah seorang pujangga kalian sendiri, ‘Kita adalah keluarga-Nya.’
29 Астфел дар, фииндкэ сунтем де ням дин Думнезеу, ну требуе сэ кредем кэ Думнезеиря есте асеменя аурулуй сау арӂинтулуй сау петрей чоплите ку мештешуӂиря ши искусинца омулуй.
Karena kita adalah keluarga-Nya, tidak seharusnya kita berpikir bahwa Allah serupa dengan emas, atau perak atau batu, yang dibentuk oleh karya seni manusia dan kepandaian kita.
30 Думнезеу ну цине сяма де времуриле де нештиинцэ ши порунчеште акум тутурор оаменилор де претутиндень сэ се покэяскэ,
Dengan tidak memperhitungkan ketidaktahuan manusia di masa lampau, Dia sekarang memerintahkan agar setiap orang di segala tempat untuk bertobat.
31 пентру кэ а рындуит о зи ын каре ва жудека лумя дупэ дрептате, прин Омул пе каре Л-а рындуит пентру ачаста ши деспре каре а дат тутурор оаменилор о довадэ нетэгэдуитэ прин фаптул кэ Л-а ынвият дин морць…”
Sebab sudah Dia tentukan waktunya ketika Dia akan menghakimi seluruh dunia dengan menunjuk satu orang yang sudah Dia tetapkan, dan Allah membuktikan kepada semua orang bahwa orang ini adalah pilihan-Nya dengan membangkitkan Dia dari antara orang mati.”
32 Кынд ау аузит ей де ынвиеря морцилор, уний ышь бэтяу жок, яр алций ау зис: „Асупра ачестор лукрурь те вом аскулта алтэ датэ.”
Beberapa dari antara mereka tertawa ketika mereka mendengar tentang kebangkitan dari antara orang mati, sementara yang lain berkata, “Silahkan datang kembali agar kami bisa mendengarkan tentang hal ini lebih lagi di kemudian hari.”
33 Астфел, Павел а ешит дин мижлокул лор.
Maka Paulus meninggalkan mereka.
34 Тотушь уний ау трекут де партя луй ши ау крезут; ынтре ачештя ерау Дионисие Ареопаӂитул, о фемее нумитэ Дамарис ши алций ымпреунэ ку ей.
Beberapa orang percaya kepada Yesus dan bergabung dengan dia, termasuk Dionisius, salah satu anggota Areopagus, demikian juga seorang perempuan bernama Damaris dan juga beberapa orang lainnya.
