Фаптеле 17
1 Павел ши Сила ау трекут прин Амфиполь ши Аполония ши ау венит ын Тесалоник, унде ера о синагогэ а иудеилор.
Ja he matkustivat Amfipolin ja Apollonian kautta ja tulivat Tessalonikaan, jossa oli juutalaisten synagooga.
2 Павел, дупэ обичеюл сэу, а интрат ын синагогэ. Трей зиле де Сабат а ворбит ку ей дин Скриптурь,
Ja tapansa mukaan Paavali meni sisälle heidän luoksensa ja keskusteli kolmena sapattina heidän kanssansa, lähtien kirjoituksista,
3 довединд ши лэмуринд кэ Христосул требуя сэ пэтимяскэ ши сэ ынвие дин морць. „Ши ачест Исус, пе каре ви-Л вестеск еу”, зичя ел, „есте Христосул.”
selitti ne ja osoitti, että Kristuksen piti kärsimän ja nouseman kuolleista, ja sanoi: "Tämä Jeesus, jota minä teille julistan, on Kristus".
4 Уний дин ей ши о маре мулциме де гречь темэторь де Думнезеу ши мулте фемей де фрунте ау крезут ши ау трекут де партя луй Павел ши а луй Сила.
Ja muutamat heistä tulivat uskoon ja liittyivät Paavaliin ja Silaaseen, niin myös suuri joukko jumalaapelkääväisiä kreikkalaisia sekä useat ylhäiset naiset.
5 Дар иудеий каре ну крезусерэ, де пизмэ, ау луат ку ей ниште оамень фэрэ кэпэтый дин мулциме, ау фэкут глоатэ ши ау ынтэрытат четатя. С-ау нэпустит асупра касей луй Иасон ши кэутау пе Павел ши пе Сила ка сэ-й адукэ афарэ, ла нород.
Mutta juutalaiset joutuivat kiihkoon ja ottivat avukseen muutamia pahanilkisiä miehiä joutoväestä, haalivat kansaa kokoon ja nostivat kaupungissa metelin. He asettuivat Jaasonin talon edustalle ja hakivat Paavalia ja Silasta viedäkseen heidät kansan eteen.
6 Фииндкэ ну й-ау гэсит, ау тырыт пе Иасон ши пе врео кыцьва фраць ынаинтя дрегэторилор четэций ши стригау: „Оамений ачештя каре ау рэсколит лумя ау венит ши аич,
Mutta kun he eivät heitä löytäneet, raastoivat he Jaasonin ja muutamia veljiä kaupungin hallitusmiesten eteen ja huusivat: "Nuo koko maailman villitsijät ovat tännekin tulleet,
7 ши Иасон й-а гэздуит. Ей тоць лукрязэ ымпотрива порунчилор Чезарулуй ши спун кэ есте ун алт Ымпэрат: Исус.”
ja heidät Jaason on ottanut vastaan; ja nämä kaikki tekevät vastoin keisarin asetuksia, sanoen erään toisen, Jeesuksen, olevan kuninkaan".
8 Прин ачесте ворбе, иудеий ау тулбурат нородул ши пе дрегэторий четэций,
Kun kansa ja hallitusmiehet tämän kuulivat, tulivat he levottomiksi.
9 каре ау дат друмул луй Иасон ши челорлалць нумай дупэ че ау кэпэтат де ла ей ун зэлог.
Ja nämä ottivat takauksen Jaasonilta ja muilta ja päästivät heidät.
10 Фраций ау тримис ындатэ, ноаптя, пе Павел ши пе Сила ла Берея. Кынд ау сосит, ау интрат ын синагога иудеилор.
Mutta veljet lähettivät heti yötä myöten Paavalin ja Silaan Bereaan. Ja kun he olivat saapuneet sinne, menivät he juutalaisten synagoogaan.
11 Иудеий ачештя авяу о инимэ май алясэ декыт чей дин Тесалоник. Ау примит Кувынтул ку тоатэ рывна ши черчетау Скриптуриле ын фиекаре зи, ка сэ вадэ дакэ че ли се спуня есте аша.
Nämä olivat jalompia kuin Tessalonikan juutalaiset; he ottivat sanan vastaan hyvin halukkaasti ja tutkivat joka päivä kirjoituksia, oliko asia niin.
12 Мулць динтре ей ши дин фемеиле ку вазэ але гречилор ши мулць бэрбаць ау крезут.
Ja monet heistä uskoivat, niin myös useat ylhäiset kreikkalaiset naiset ja miehet.
13 Дар иудеий дин Тесалоник, кынд ау афлат кэ Павел вестя Кувынтул луй Думнезеу ши ын Берея, ау венит аколо, ка сэ тулбуре ши сэ ацыце нороаделе.
Mutta kun Tessalonikan juutalaiset saivat tietää, että Paavali Bereassakin julisti Jumalan sanaa, tulivat he sinnekin yllyttämään ja kiihoittamaan kansaa.
14 Атунч, фраций ау порнит ындатэ пе Павел спре маре; Сила ши Тимотей ау рэмас ын Берея.
Silloin veljet heti lähettivät Paavalin menemään meren rantaan; mutta sekä Silas että Timoteus jäivät Bereaan.
15 Чей че ынсоцяу пе Павел л-ау дус пынэ ла Атена. Апой с-ау ынторс ку ынсэрчинаря сэ дукэ луй Сила ши луй Тимотей порунка сэ винэ кыт май курынд ла ел.
Ja Paavalin saattajat veivät hänet Ateenaan saakka, ja saatuaan vietäväksi Silaalle ja Timoteukselle käskyn mitä pikimmin tulla hänen luoksensa, he lähtivät sieltä pois.
16 Пе кынд ый аштепта Павел ын Атена, и се ынтэрыта духул ла ведеря ачестей четэць плине де идоль.
Mutta Paavalin odottaessa heitä Ateenassa hänen henkensä hänessä kiivastui, kun hän näki, että kaupunki oli täynnä epäjumalankuvia.
17 Ын синагогэ стэтя деч де ворбэ ку иудеий ши ку оамений темэторь де Думнезеу, яр ын пяцэ стэтя де ворбэ ын фиекаре зи ку ачея пе каре-й ынтылня.
Niin hän keskusteli synagoogassa juutalaisten ja jumalaapelkääväisten kanssa ja torilla joka päivä niiden kanssa, joita hän siellä tapasi.
18 Уний дин филозофий епикуриень ши стоичь ау интрат ын ворбэ ку ел. Ши уний зичяу: „Че вря сэ спунэ палавраӂиул ачеста?” Алций, кынд л-ау аузит кэ вестеште пе Исус ши ынвиеря, зичяу: „Паре кэ вестеште ниште думнезей стрэинь.”
Ja muutamat epikurolaiset ja stoalaiset filosofit väittelivät hänen kanssansa; ja toiset sanoivat: "Mitähän tuo lavertelija oikein tahtoo sanoa?" Toiset taas sanoivat: "Näkyy olevan vieraiden jumalien julistaja", koska hän julisti heille evankeliumia Jeesuksesta ja ylösnousemuksesta.
19 Атунч л-ау луат, л-ау дус ла Ареопаг ши ау зис: „Путем сэ штим каре есте ачастэ ынвэцэтурэ ноуэ пе каре о вестешть ту?
Ja he ottivat hänet ja veivät Areiopagille ja sanoivat: "Voimmeko saada tietää, mikä se uusi oppi on, jota sinä ilmoitat?
20 Фииндкэ ту не адучь чева чудат ла ауз. Ам вря дар сэ штим че вря сэ зикэ ачаста.”
Sillä outoja asioita sinä tuot meidän korvaimme kuulla. Me siis tahdomme tietää, mitä ne oikein ovat."
21 Кэч тоць атениений ши стрэиний каре стэтяу ын Атена ну-шь петречяу время ку нимик алтчева декыт сэ спунэ сау сэ аскулте чева ноу.
Sillä ateenalaisilla ja siellä oleskelevilla muukalaisilla ei kenelläkään ollut aikaa muuhun kuin uutta puhumaan ja uutta kuulemaan.
22 Павел а стат ын пичоаре ын мижлокул Ареопагулуй ши а зис: „Бэрбаць атениень! Ын тоате привинцеле вэ гэсеск фоарте релиӂиошь.
Niin Paavali astui keskelle Areiopagia ja sanoi: "Ateenan miehet, minä näen kaikesta, että te suuresti kunnioitatte jumalia.
23 Кэч, пе кынд стрэбэтям четатя воастрэ ши мэ уйтам де апроапе ла лукруриле ла каре вэ ынкинаць вой, ам дескоперит кяр ши ун алтар пе каре есте скрис: ‘Унуй Думнезеу некуноскут!’ Ей бине, чея че вой чинстиць, фэрэ сэ куноаштець, ачея вэ вестеск еу.
Sillä kävellessäni ympäri ja katsellessani teidän pyhiä paikkojanne minä löysin myös alttarin, johon oli kirjoitettu: 'Tuntemattomalle jumalalle'. Mitä te siis tuntemattanne palvelette, sen minä teille ilmoitan.
24 Думнезеу каре а фэкут лумя ши тот че есте ын еа есте Домнул черулуй ши ал пэмынтулуй ши ну локуеште ын темпле фэкуте де мынь.
Jumala, joka on tehnyt maailman ja kaikki, mitä siinä on, hän, joka on taivaan ja maan Herra, ei asu käsillä tehdyissä temppeleissä,
25 Ел ну есте служит де мынь оменешть, ка ши кынд ар авя требуинцэ де чева, Ел, каре дэ тутурор вяца, суфларя ши тоате лукруриле.
eikä häntä voida ihmisten käsillä palvella, ikäänkuin hän jotakin tarvitsisi, hän, joka itse antaa kaikille elämän ja hengen ja kaiken.
26 Ел а фэкут ка тоць оамений, ешиць динтр-унул сингур, сэ локуяскэ пе тоатэ фаца пэмынтулуй; ле-а ашезат анумите времурь ши а пус анумите хотаре локуинцей лор,
Ja hän on tehnyt koko ihmissuvun yhdestä ainoasta asumaan kaikkea maanpiiriä ja on säätänyt heille määrätyt ajat ja heidän asumisensa rajat,
27 ка ей сэ кауте пе Думнезеу ши сэ се силяскэ сэ-Л гэсяскэ быжбыинд, мэкар кэ ну есте департе де фиекаре дин ной.
että he etsisivät Jumalaa, jos ehkä voisivat hapuilemalla hänet löytää-hänet, joka kuitenkaan ei ole kaukana yhdestäkään meistä;
28 Кэч ын Ел авем вяца, мишкаря ши фиинца, дупэ кум ау зис ши уний дин поеций воштри: ‘Сунтем дин нямул Луй…’
sillä hänessä me elämme ja liikumme ja olemme, niinkuin myös muutamat teidän runoilijoistanne ovat sanoneet: 'Sillä me olemme myös hänen sukuansa'.
29 Астфел дар, фииндкэ сунтем де ням дин Думнезеу, ну требуе сэ кредем кэ Думнезеиря есте асеменя аурулуй сау арӂинтулуй сау петрей чоплите ку мештешуӂиря ши искусинца омулуй.
Koska me siis olemme Jumalan sukua, emme saa luulla, että jumaluus on samankaltainen kuin kulta tai hopea tai kivi, sellainen kuin inhimillisen taiteen ja ajatuksen kuvailema.
30 Думнезеу ну цине сяма де времуриле де нештиинцэ ши порунчеште акум тутурор оаменилор де претутиндень сэ се покэяскэ,
Noita tietämättömyyden aikoja Jumala on kärsinyt, mutta nyt hän tekee tiettäväksi, että kaikkien ihmisten kaikkialla on tehtävä parannus.
31 пентру кэ а рындуит о зи ын каре ва жудека лумя дупэ дрептате, прин Омул пе каре Л-а рындуит пентру ачаста ши деспре каре а дат тутурор оаменилор о довадэ нетэгэдуитэ прин фаптул кэ Л-а ынвият дин морць…”
Sillä hän on säätänyt päivän, jona hän on tuomitseva maanpiirin vanhurskaudessa sen miehen kautta, jonka hän siihen on määrännyt; ja hän on antanut kaikille siitä vakuuden, herättämällä hänet kuolleista."
32 Кынд ау аузит ей де ынвиеря морцилор, уний ышь бэтяу жок, яр алций ау зис: „Асупра ачестор лукрурь те вом аскулта алтэ датэ.”
Kuullessaan kuolleitten ylösnousemuksesta toiset ivasivat, toiset taas sanoivat: "Me tahdomme kuulla sinulta tästä vielä toistekin".
33 Астфел, Павел а ешит дин мижлокул лор.
Ja niin Paavali lähti heidän keskeltänsä.
34 Тотушь уний ау трекут де партя луй ши ау крезут; ынтре ачештя ерау Дионисие Ареопаӂитул, о фемее нумитэ Дамарис ши алций ымпреунэ ку ей.
Mutta muutamat liittyivät häneen ja uskoivat; niiden joukossa oli Dionysius, Areiopagin jäsen, ja eräs nainen, nimeltä Damaris, sekä muita heidän kanssansa.
