1 Ымпэрацилор 18
1 Ау трекут мулте зиле ши кувынтул Домнулуй а ворбит астфел луй Илие ын ал трейля ан: „Ду-те ши ынфэцишязэ-те ынаинтя луй Ахаб, ка сэ дау плоае пе фаца пэмынтулуй.”
Узун вақит өтүп, Пәрвәрдигарниң сөзи [қурғақчилиқниң] үчинчи жилида Илиясқа келип: — Сән берип өзүңни Аһабниң алдида аян қилғин, вә Мән йәр йүзигә ямғур яғдуримән, дейилди.
2 Ши Илие с-а дус сэ се ынфэцишезе ынаинтя луй Ахаб. Ера маре фоамете ын Самария.
Шуниң билән Илияс өзини Аһабниң алдида аян қилғили чиқип кәтти. Ачарчилиқ болса Самарийәдә қаттиқ еди.
3 Ши Ахаб а тримис сэ кеме пе Обадия, май-мареле касей луй. Обадия се темя мулт де Домнул.
Аһаб ордисидики ғоҗидар Обадияни чақирди (Обадия толиму тәқвадар киши болуп Пәрвәрдигардин интайин қорқатти.
4 Де ачея, кынд а нимичит Изабела пе пророчий Домнулуй, Обадия а луат о сутэ де пророчь, й-а аскунс кыте чинчзечь ынтр-о пештерэ ши й-а хрэнит ку пыне ши ку апэ.
Йизәбәл Пәрвәрдигарниң пәйғәмбәрлирини өлтүрүп йоқитиватқанда Обадия йүз пәйғәмбәрни елип әлликтин-әлликтин айрим-айрим икки ғарға йошуруп, уларни нан вә су билән баққан еди).
5 Ахаб а зис луй Обадия: „Хайдем прин царэ, пе ла тоате извоареле де апэ ши пе ла тоате пыраеле; поате кэ вом гэси ярбэ ка сэ пэстрэм вяца каилор ши катырилор ши сэ н-авем невое сэ оморым вителе.”
Аһаб Обадияға: — Зиминни кезип һәммә булақ вә һәммә җилғиларға берип баққин; у йәрләрдә ат-қечирларни тирик сақлиғидәк от-чөп тепилармекин? Шундақ болса бизниң улақлиримизниң бир қисмини соймай туралармиз, деди.
6 Шь-ау ымпэрцит цара с-о кутреере. Ахаб а плекат сингур пе ун друм, ши Обадия а плекат сингур пе ун алт друм.
Улар һәр бири җайларға бөлүнүп маңди; Аһаб өз алдиға маңди, Обадияму өз алдиға маңди.
7 Пе кынд ера Обадия пе друм, ятэ кэ л-а ынтылнит Илие. Обадия, куноскынду-л, а кэзут ку фаца ла пэмынт ши а зис: „Ту ешть, домнул меу Илие?”
Обадия өз йолида кетип барғанда, мана, униңға Илияс учриди. У уни тонуп йәргә жиқилип дүм йетип: Бу раст сән, ғоҗам Илиясму? — дәп сориди.
8 Ел й-а рэспунс: „Еу сунт; ду-те ши спуне стэпынулуй тэу: ‘Ятэ кэ а венит Илие!’”
У униңға: — Бу мән. Берип өз ғоҗаңға: — Илияс қайтип кәлди! дәп ейтқин, деди.
9 Ши Обадия а зис: „Че пэкат ам сэвыршит еу ка сэ дай пе робул тэу ын мыниле луй Ахаб, ка сэ мэ омоаре?
У Илиясқа мундақ деди: — «Сән қандақсигә кәминәңни өлтүргили Аһабниң қолиға тапшурмақчи болисән, мән зади немә гуна қилдим?
10 Виу есте Домнул кэ н-а рэмас попор сау ымпэрэцие унде сэ ну фи тримис стэпынул меу сэ те кауте ши, кынд се спуня кэ ну ешть аколо, пуня пе ымпэрэция ши попорул ачела сэ журе кэ ну те-ау гэсит.
Өз Худайиң Пәрвәрдигарниң һаяти билән қәсәм қилимәнки, ғоҗам адәм әвәтип сени издимигән һеч әл вә мәмликәт қалмиди. Шу әл, мәмликәтләр: «У бу йәрдә йоқ» десә, падиша уларға сени тапалмиғанға қәсәм ичкүзди.
11 Ши акум зичь: ‘Ду-те ши спуне стэпынулуй тэу: «Ятэ кэ а венит Илие!»’
Лекин сән маңа һазир: — «Берип ғоҗаңға: — Илияс қайтип кәлди! дегин» — дәйсән!
12 Ши апой, кынд вой плека де ла тине, Духул Домнулуй те ва дуче ну штиу унде. Дакэ м-аш дуче сэ дау де штире луй Ахаб ши ну те-ар гэси, мэ ва оморы. Ши тотушь робул тэу се теме де Домнул дин тинереця луй.
Мән қешиңдин кәткәндин кейин, Пәрвәрдигарниң Роһи сени мән билмигән йәргә елип бариду; шундақта мән Аһабқа хәвәр йәткүзүп, лекин у сени тапалмиса, мени өлтүриду. Әмәлийәттә, кәминәң яшлиғимдин тартип Пәрвәрдигардин қорқуп кәлгәнмән.
13 Ну с-а спус оаре домнулуй меу че ам фэкут кынд а учис Изабела пе пророчий Домнулуй? Кум ам аскунс о сутэ де пророчь ай Домнулуй, кыте чинчзечь ынтр-о пештерэ, ши й-ам хрэнит ку пыне ши ку апэ?
Йизәбәл Пәрвәрдигарниң пәйғәмбәрлирини өлтүргәндә мениң қандақ қилғиним, йәни мән Пәрвәрдигарниң пәйғәмбәрлиридин йүзни әлликтин-әлликтин айрим-айрим икки ғарға йошуруп, уларни нан вә су билән тәминләп баққанлиғим сән ғоҗамға мәлум қилинған әмәсму?
14 Ши акум ту зичь: ‘Ду-те ши спуне стэпынулуй тэу: «Ятэ кэ а венит Илие!»’ Ел мэ ва учиде.”
Әнди сән һазир маңа: — «Берип ғоҗаңға: — Мана Илияс кәлди дегин», — дедиң. Шундақ қилсам у мени өлтүриду!».
15 Дар Илие а зис: „Виу есте Домнул оштирилор, ал кэруй служитор сунт, кэ астэзь мэ вой ынфэциша ынаинтя луй Ахаб.”
Лекин Илияс: — Мән хизмитидә туруватқан самави қошунларниң Сәрдари болған Пәрвәрдигарниң һаяти билән қәсәм қилимәнки, мән җәзмән бүгүн униң алдида аян болимән, деди.
16 Обадия, дукынду-се ынаинтя луй Ахаб, л-а ынштиинцат деспре лукрул ачеста. Ши Ахаб с-а дус ынаинтя луй Илие.
Шуниң билән Обадия Аһабниң қешиға берип униңға хәвәр бәрди. Аһаб Илияс билән көрүшкили барди.
17 Абя л-а зэрит Ахаб пе Илие ши й-а зис: „Ту ешть ачела каре ненорочешть пе Исраел?”
Аһаб Илиясни көргәндә униңға: — Бу сәнму, и Исраилға бала кәлтүргүчи?! — деди.
18 Илие а рэспунс: „Ну еу ненороческ пе Исраел, чи ту ши каса татэлуй тэу, фииндкэ аць пэрэсит порунчиле Домнулуй ши в-аць дус дупэ бааль.
У җавап берип: — Исраилға бала кәлтүргүчи мән әмәс, бәлки сән билән атаңниң җәмәтидикиләр! Чүнки силәр Пәрвәрдигарниң әмирлирини ташлап Баал дегән бутларға тайинип әгәшкәнсиләр.
19 Стрынӂе акум пе тот Исраелул ла мине, ла мунтеле Кармел, пе чей патру суте чинчзечь де пророчь ай луй Баал ши пе чей патру суте де пророчь ай Астартеей, каре мэнынкэ ла маса Изабелей.”
Әнди адәм әвәтип Кармәл теғида пүткүл Исраилни йенимға җәм қил, шундақла Йизәбәлниң дәстихинидин ғизалинидиған Баалниң төрт йүз әллик пәйғәмбири билән Ашәраһниң төрт йүз пәйғәмбирини жиғдур, — деди.
20 Ахаб а тримис соль ла тоць копиий луй Исраел ши а стрынс пе пророчь ла мунтеле Кармел.
Шуниң билән Аһаб Исраилларниң һәммисигә адәмләрни әвәтип, пәйғәмбәрләрни Кармәл теғиға жиғдурди.
21 Атунч, Илие с-а апропият де тот попорул ши а зис: „Пынэ кынд врець сэ шкьопэтаць де амындоуэ пичоареле? Дакэ Домнул есте Думнезеу, мерӂець дупэ Ел, яр дакэ есте Баал, мерӂець дупэ Баал!” Попорул ну й-а рэспунс нимик.
Илияс барлиқ хәлиққә йеқин келип: — Қачанғичә икки пикир арисида арисалди турисиләр? Әгәр Пәрвәрдигар Худа болса, униңға әгишиңлар; Баал Худа болса, униңға әгишиңлар, деди. Амма хәлиқ униңға җавап бәрмәй, үн-тин чиқармиди.
22 Ши Илие а зис попорулуй: „Еу сингур ам рэмас дин пророчий Домнулуй, пе кынд пророчь ай луй Баал сунт патру суте чинчзечь.
Илияс хәлиққә: — Пәрвәрдигарниң пәйғәмбәрлиридин пәқәт мән ялғуз қалдим. Амма Баалниң пәйғәмбәрлири төрт йүз әллик кишидур.
23 Сэ ни се дя дой жунчь. Ей сэ-шь алягэ ун жунк, пе каре сэ-л тае ын букэць ши сэ-л пунэ пе лемне фэрэ сэ пунэ фок. Ши еу вой прегэти челэлалт жунк ши-л вой пуне пе лемне фэрэ сэ пун фок.
Әнди бизгә икки буқа берилсун. Улар өзлиригә бир буқини таллап, союп парчилап отунниң үстигә қойсун, амма от яқмисун. Мәнму башқа бир буқини тәйяр қилип от яқмай отунниң үстигә қояй.
24 Апой, вой сэ кемаць нумеле думнезеулуй востру, ши еу вой кема Нумеле Домнулуй. Думнезеул каре ва рэспунде прин фок, ачела сэ фие адевэратул Думнезеу.” Ши тот попорул а рэспунс ши а зис: „Бине!”
Силәр болсаңлар, өз илаһлириңларниң намини чақирип нида қилиңлар. Мән болсам, Пәрвәрдигарниң намини чақирип нида қилимән. Қайси Худа от билән җавап бәрсә, шу Худа болсун, деди. Һәммә хәлиқ: — Бу убдан гәп, дәп җавап бәрди.
25 Илие а зис пророчилор луй Баал: „Алеӂеци-вэ ун жунк дин чей дой, прегэтици-л вой ынтый, кэч сунтець май мулць, ши кемаць нумеле думнезеулуй востру, дар сэ ну пунець фок.”
Илияс Баалниң пәйғәмбәрлиригә: Силәр көп болғач авал өзүңлар үчүн бир буқини таллап тәйяр қилиңлар; андин һеч от яқмай өз илаһиңларниң намини қичқирип нида қилиңлар, деди.
26 Ей ау луат жункул пе каре ли л-ау дат ши л-ау прегэтит. Ши ау кемат нумеле луй Баал де диминяцэ пынэ ла амязэ, зикынд: „Баале, аузи-не!” Дар ну с-а аузит нич глас, нич рэспунс. Ши сэряу ымпрежурул алтарулуй пе каре-л фэкусерэ.
Улар униң дегини бойичә өзлиригә берилгән буқини елип уни тәйяр қилди. Әтигәндин чүшкичә улар Баалниң намини қичқирип: — И Баал, бизгә җавап бәргин! дәп нида қилди. Лекин һеч аваз яки һеч җавап болмиди. Улар расланған қурбангаһ чөрисидә тохтимай сәкрәйтти.
27 Ла амязэ, Илие шь-а бэтут жок де ей ши а зис: „Стригаць таре, фииндкэ есте думнезеу; се гындеште ла чева сау аре трябэ сау есте ын кэлэторие сау поате кэ доарме ши се ва трези.”
Чүш киргәндә Илияс уларни заңлиқ қилип: — Үнлүкрәк қичқириңлар; чүнки у бир илаһ әмәсму? Бәлким у чоңқур хиялға чөмүп кәткәнду, яки иш билән чиқип кәткәнду, яки бир сәпәргә чиқип кәткәнду? Яки болмиса у ухлаватқан болуши мүмкин, уни ойғитишиңлар керәк?! — деди.
28 Ей ау стригат таре ши, дупэ обичеюл лор, шь-ау фэкут тэетурь ку сэбииле ши ку сулицеле, пынэ че а курс сынӂе пе ей.
Улар техиму үнлүк чақирип өз қаидиси бойичә қанға милинип кәткичә өзлирини қилич вә нәйзә билән тилатти.
29 Кынд а трекут амяза, ау аюрат пынэ ын клипа кынд се адучя жертфа де сярэ. Дар ну с-а аузит нич глас, нич рэспунс, нич семн де луаре аминте.
Чүштин кейин улар «бешарәт бериватқан» һаләткә чүшүп кәчлик қурбанлиқ вақтиғичә шу һаләттә турди. Лекин һеч аваз аңланмиди, яки җавап бәргүчи яки иҗабәт қилғучи мәлум болмиди.
30 Илие а зис атунч ынтрегулуй попор: „Апропияци-вэ де мине!” Тот попорул с-а апропият де ел. Ши Илие а дрес алтарул Домнулуй, каре фусесе сфэрымат.
Илияс һәммә хәлиққә: — Йенимға йеқин келиңлар, деди. Һәммә хәлиқ униңға йеқин кәлгәндин кейин у Пәрвәрдигарниң шу йәрдики жиқитилған қурбангаһини қайтидин қуруп чиқти.
31 А луат доуэспрезече петре, дупэ нумэрул семинциилор фиилор луй Иаков, кэруя Домнул ый зисесе: „Исраел ыць ва фи нумеле”,
Илияс он икки ташни алди. Бу ташларниң сани Пәрвәрдигарниң «Намиң Исраил болсун» дегән сөзини тапшурувалған Яқупниң оғуллиридин чиққан қәбилиләрниң сани билән охшаш еди.
32 ши а зидит ку петреле ачестя ун алтар ын Нумеле Домнулуй. А фэкут ымпрежурул алтарулуй ун шанц, ын каре ынкэпяу доуэ мэсурь де сэмынцэ.
Шу ташлардин у Пәрвәрдигарниң нами билән бир қурбангаһни ясиди. У қурбангаһниң чөрисидә икки сеаһ дан патқидәк азгал колиди.
33 А ашезат апой лемнеле, а тэят жункул ын букэць ши л-а пус пе лемне. Апой а зис: „Умплець патру ведре ку апэ ши вэрсаци-ле пе ардеря-де-тот ши пе лемне.” Ши ау фэкут аша.
Андин у отунни растлап, буқини парчилап отунниң төписигә қойди.
34 Апой а зис: „Май фачець лукрул ачеста о датэ.” Ши л-ау фэкут ынкэ о датэ. Апой а зис: „Май фачеци-л ши а трея оарэ.” Ши л-ау фэкут ши а трея оарэ.
У: — Төрт идишни суға тошқузуп уни көйдүрмә қурбанлиқ вә отунниң үстигә төкүңлар, — деди. Андин: Йәнә бир қетим қилиңлар» — девиди, улар шундақ қилди. У йәнә: — Үчинчи мәртивә шундақ қилиңлар, деди. Улар үчинчи мәртивә шундақ қилғанда
35 Апа курӂя ын журул алтарулуй ши ау умплут ку апэ ши шанцул.
су қурбангаһниң чөрисидин еқип чүшүп, коланған азгалниму су билән толдурди.
36 Ын клипа кынд се адучя жертфа де сярэ, пророкул Илие с-а апропият ши а зис: „Доамне, Думнезеул луй Авраам, Исаак ши Исраел! Фэ сэ се штие астэзь кэ Ту ешть Думнезеу ын Исраел, кэ еу сунт служиторул Тэу ши кэ тоате ачесте лукрурь ле-ам фэкут дупэ порунка Та.
Кәчлик қурбанлиқниң вақти кәлгәндә Илияс пәйғәмбәр қурбанлиққа йеқин келип мундақ дуа қилди: — Әй Пәрвәрдигар, Ибраһим билән Исһақ вә Исраилниң Худаси, Өзүңниң Исраилда Худа болғиниңни ашкарә қилғайсән, шундақла мениң Сениң қулуң болуп буларниң һәммисини буйруғуң билән қилғанлиғимни бүгүн билдүргәйсән.
37 Аскултэ-мэ, Доамне, аскултэ-мэ, пентру ка сэ куноаскэ попорул ачеста кэ Ту, Доамне, ешть адевэратул Думнезеу ши сэ ле ынторчь астфел инима спре бине!”
Маңа иҗабәт қилғайсән, әй Пәрвәрдигар, иҗабәт қилғайсән; шуниң билән бу хәлиққә сән Пәрвәрдигарниң Худа екәнлигиңни һәмдә уларниң қәлблирини тоғра йолға яндурғучи өзүң екәнлигиңни билдүргәйсән, деди.
38 Атунч а кэзут фок де ла Домнул ши а мистуит ардеря-де-тот, лемнеле, петреле ши пэмынтул ши а супт ши апа каре ера ын шанц.
Шуниң билән Пәрвәрдигарниң оти чүшүп көйдүрмә қурбанлиқни, отунни, ташларни вә топини көйдүрүп азгалдики суниму йоқитивәтти.
39 Кынд а вэзут тот попорул лукрул ачеста, ау кэзут ку фаца ла пэмынт ши ау зис: „Домнул есте адевэратул Думнезеу! Домнул есте адевэратул Думнезеу!”
Хәлиқләрниң һәммиси буни көрүпла, улар дүм жиқилип: — Пәрвәрдигар, у Худадур, Пәрвәрдигар, у Худадур, дейишти.
40 „Пунець мына пе пророчий луй Баал”, ле-а зис Илие, „ничунул сэ ну скапе!” Ши ау пус мына пе ей. Илие й-а коборыт ла пырыул Кисон ши й-а ынжунгият аколо.
Илияс хәлиққә буйруп: — Баалниң пәйғәмбәрлирини тутуңлар, һеч қайсини қоюп бәрмәңлар, — деди. Улар уларни тутқанда Илияс уларни кишун җилғисиға елип берип, у йәрдә қәтл қилдурди.
41 Апой Илие а зис луй Ахаб: „Суе-те де мэнынкэ ши бя, кэч се ауде вует де плоае.”
Илияс Аһабқа болса: — Чиқип йәп-ичкин. Чүнки қаттиқ ямғурниң шалдирлиған авази аңланмақта, — деди.
42 Ахаб с-а суит сэ мэнынче ши сэ бя. Дар Илие с-а суит пе вырфул Кармелулуй ши, плекынду-се ла пэмынт, с-а ашезат ку фаца ынтре ӂенункь
Аһаб қопуп йәп-ичиш үчүн чиқти. Амма Илияс Кармәлниң чоққисиға чиқип йәргә еңишип, бешини тизиниң оттурисиға қоюп тизлинип
43 ши а зис служиторулуй сэу: „Суе-те ши уйтэ-те ынспре маре.” Служиторул с-а суит, с-а уйтат ши а зис: „Ну есте нимик!” Илие а зис де шапте орь: „Ду-те ярэшь.”
хизмәткариға: — Чиқип деңиз тәрәпкә қариғин, деди. У чиқип сәпселип қарап: — Һеч нәрсә көрүнмәйду, деди. У җәмий йәттә қетим: — Берип қарап баққин, дәп буйруди.
44 А шаптя оарэ, служиторул а зис: „Ятэ кэ се ридикэ ун мик нор дин маре, ка о палмэ де ом.” Илие а зис: „Суе-те ши спуне луй Ахаб: ‘Ынхамэ ши кобоарэ-те, ка сэ ну те опряскэ плоая.’”
Йәттинчи қетим кәлгәндә у: — Мана, деңиздин чиқиватқан, адәм алиқинидәк кичик бир булутни көрдум — деди. Илияс униңға: — Чиқип Аһабқа: — «Һарвуни қетип төвәнгә чүшкин, болмиса ямғур сени тосувалиду», дәп ейтқин, — деди.
45 Песте кытева клипе, черул с-а ыннегрит де норь, а ынчепут вынтул ши а венит о плоае маре. Ахаб с-а суит ын кар ши а плекат ла Изреел.
Аңғичә асман булут билән тутулуп, боран чиқип қаттиқ бир ямғур яғди. Аһаб һарвуға чиқип Йизрәәлгә кәтти.
46 Ши мына Домнулуй а венит песте Илие, каре шь-а ынчинс мижлокул ши а алергат ынаинтя луй Ахаб пынэ ла интраря ын Изреел.
Пәрвәрдигарниң қоли Илиясниң вуҗудида турғач, у белини бағлап Аһабниң алдида Йизрәәлниң кириш еғизиғичә жүгүрүп маңди.
