1 Ымпэрацилор 1
1 Ымпэратул Давид ера бэтрын, ынаинтат ын вырстэ; ыл акоперяу ку хайне ши ну се путя ынкэлзи.
La reĝo David maljuniĝis kaj atingis profundan aĝon; kaj oni kovris lin bone per vestoj, sed li ne povis varmiĝi.
2 Служиторий луй й-ау зис: „Сэ се кауте пентру домнул ымпэратул о фатэ фечоарэ; еа сэ стя ынаинтя ымпэратулуй, сэ-л ынгрижяскэ ши сэ се кулче ла сынул тэу, ши домнул меу ымпэратул се ва ынкэлзи.”
Tiam diris al li liaj servantoj: Oni elserĉu por nia sinjoro la reĝo junulinon virgulinon, kaj ŝi staru antaŭ la reĝo kaj flegu lin kaj dormu ĉe lia brusto, kaj tiam al nia sinjoro la reĝo fariĝos varme.
3 Ау кэутат ын тот цинутул луй Исраел о фатэ тынэрэ ши фрумоасэ ши ау гэсит пе Абишаг, Сунамита, пе каре ау адус-о ла ымпэрат.
Kaj oni serĉis belan junulinon en la tuta regiono de Izrael, kaj oni trovis la Ŝunemaninon Abiŝag kaj venigis ŝin al la reĝo.
4 Ачастэ фатэ ера фоарте фрумоасэ. Еа а ынгрижит пе ымпэрат ши й-а служит, дар ымпэратул ну с-а ымпреунат ку еа.
La junulino estis tre bela; kaj ŝi fariĝis flegantino de la reĝo kaj servis al li; sed la reĝo ne ekkonis ŝin.
5 Адония, фиул Хагитей, с-а сумецит пынэ аколо ынкыт а зис: „Еу вой фи ымпэрат!” Ши шь-а прегэтит каре ши кэлэрець ши чинчзечь де оамень каре алергау ынаинтя луй.
Dume Adonija, filo de Ĥagit, fieriĝis, kaj diris: Mi fariĝos reĝo. Kaj li havigis al si ĉarojn kaj rajdistojn kaj kvindek homojn por kuradi antaŭ li.
6 Татэл сэу ну-л мустрасе ничодатэ ын вяца луй зикынд: „Пентру че фачь аша?” Адония, де алтфел, ера фоарте фрумос ла кип ши се нэскусе дупэ Абсалом.
Kaj lia patro neniam afliktis lin per demando: Kial vi tion faras? Krom tio li estis tre belaspekta, kaj li estis naskita post Abŝalom.
7 Ел а ворбит ку Иоаб, фиул Церуей, ши ку преотул Абиатар, ши ачештя ау трекут де партя луй.
Kaj li interkonsentis kun Joab, filo de Ceruja, kaj kun la pastro Ebjatar, kaj ili helpadis Adonijan.
8 Дар преотул Цадок, Беная, фиул луй Иехоиада, пророкул Натан, Шимей, Рей ши витежий луй Давид н-ау фост ку Адония.
Sed la pastro Cadok, kaj Benaja, filo de Jehojada, kaj la profeto Natan kaj Ŝimei kaj Rei kaj la fortuloj de David ne estis kun Adonija.
9 Адония а тэят ой, бой ши вицей грашь лынгэ пятра луй Зохелет, каре есте лынгэ Ен-Рогуел, ши а пофтит пе тоць фраций луй, фиий ымпэратулуй, ши пе тоць бэрбаций луй Иуда дин служба ымпэратулуй.
Adonija buĉis ŝafojn kaj bovojn kaj grasigitajn brutojn ĉe la ŝtono Zoĥelet, kiu kuŝas apud En-Rogel; kaj li invitis ĉiujn siajn fratojn, la filojn de la reĝo, kaj ĉiujn Jehudaanojn, kiuj servis al la reĝo.
10 Дар н-а пофтит пе пророкул Натан, нич пе Беная, нич пе витежь, нич пе фрателе сэу Соломон.
Sed la profeton Natan kaj Benajan kaj la fortulojn kaj sian fraton Salomono li ne invitis.
11 Атунч, Натан а зис Бат-Шебей, мама луй Соломон: „Н-ай аузит кэ Адония, фиул Хагитей, с-а фэкут ымпэрат фэрэ сэ штие домнул ностру Давид?
Kaj Natan diris al Bat-Ŝeba, patrino de Salomono, jene: Ĉu vi ne aŭdis, ke Adonija, filo de Ĥagit, fariĝis reĝo, kaj nia sinjoro David tion ne scias?
12 Вино дар акум ши-ць вой да ун сфат, ка сэ-ць скапь вяца та ши вяца фиулуй тэу Соломон.
Venu do, mi donos al vi konsilon, por ke vi savu vian animon kaj la animon de via filo Salomono.
13 Ду-те, интрэ ла ымпэратул Давид ши спуне-й: ‘Ымпэрате, домнул меу, н-ай журат ту роабей тале зикынд: «Фиул тэу Соломон ва ымпэрэци дупэ мине ши ва шедя пе скаунул меу де домние»? Пентру че дар ымпэрэцеште Адония?’
Iru kaj venu al la reĝo David, kaj diru al li: Mia sinjoro, ho reĝo, vi ĵuris ja al via servantino, dirante: Via filo Salomono reĝos post mi, kaj li sidos sur mia trono; kial do Adonija fariĝis reĝo?
14 Ши, ын тимп че ту вей ворби ку ымпэратул, еу ынсумь вой интра дупэ тине ши-ць вой ынтэри кувинтеле.”
Dum vi ankoraŭ estos parolanta tie kun la reĝo, mi venos post vi kaj kompletigos viajn vortojn.
15 Бат-Шеба с-а дус ын одая ымпэратулуй. Ел ера фоарте бэтрын; ши Абишаг, Сунамита, ый служя.
Kaj Bat-Ŝeba venis al la reĝo en la ĉambron; la reĝo estis tre maljuna, kaj la Ŝunemanino Abiŝag servis al la reĝo.
16 Бат-Шеба с-а плекат ши с-а ынкинат ынаинтя ымпэратулуй. Ши ымпэратул а зис: „Че врей?”
Bat-Ŝeba salutis kaj adorkliniĝis antaŭ la reĝo; kaj la reĝo diris: Kio estas al vi?
17 Еа й-а рэспунс: „Домнул меу, ту ай журат роабей тале пе Домнул Думнезеул тэу, зикынд: ‘Соломон, фиул тэу, ва ымпэрэци дупэ мине ши ва шедя пе скаунул меу де домние.’
Kaj ŝi diris al li: Mia sinjoro, vi ĵuris al via servantino per la Eternulo, via Dio: Via filo Salomono reĝos post mi, kaj li sidos sur mia trono.
18 Ши акум, ятэ кэ Адония ымпэрэцеште! Ши ту ну штий, ымпэрате, домнул меу!
Sed nun jen Adonija fariĝis reĝo; kaj vi, mia sinjoro, ho reĝo, tion ne scias.
19 Ел а ынжунгият бой, вицей грашь ши ой ын маре нумэр ши а пофтит пе тоць фиий ымпэратулуй, пе преотул Абиатар ши пе Иоаб, кэпетения оштирий, дар пе робул тэу Соломон ну л-а пофтит.
Li buĉis multe da bovoj kaj grasigitaj brutoj kaj ŝafoj, kaj invitis ĉiujn filojn de la reĝo kaj la pastron Ebjatar kaj la militestron Joab, sed vian servanton Salomono li ne invitis.
20 Ымпэрате, домнул меу, тот Исраелул аре окий ындрептаць спре тине, ка сэ-й фачь куноскут чине ва шедя пе скаунул де домние ал ымпэратулуй, домнулуй меу, дупэ ел.
Sed vi, mia sinjoro, ho reĝo — la okuloj de ĉiuj Izraelidoj estas turnitaj al vi, por ke vi diru al ili, kiu sidos sur la trono de mia sinjoro la reĝo post li.
21 Ши, кынд ымпэратул, домнул меу, ва фи кулкат ымпреунэ ку пэринций сэй, се ва ынтымпла кэ еу ши фиул меу Соломон вом фи привиць ка ниште виноваць.”
Kiam mia sinjoro la reĝo kuŝiĝos kun siaj patroj, tiam mi kaj mia filo Salomono estos proklamitaj kulpuloj.
22 Пе кынд ынкэ ворбя еа ку ымпэратул, ятэ кэ а сосит пророкул Натан.
Dum ŝi ankoraŭ estis parolanta kun la reĝo, venis la profeto Natan.
23 Ау дат де штире ымпэратулуй ши ау зис: „Ятэ кэ а венит пророкул Натан!” Ел а интрат ынаинтя ымпэратулуй ши с-а ынкинат ынаинтя ымпэратулуй ку фаца пынэ ла пэмынт.
Kaj oni raportis al la reĝo: Jen estas la profeto Natan; kaj ĉi tiu venis antaŭ la reĝon kaj adorkliniĝis antaŭ la reĝo vizaĝaltere.
24 Ши Натан а зис: „Ымпэрате, домнул меу, оаре ту ай зис: ‘Адония ва ымпэрэци дупэ мине ши ва шедя пе скаунул меу де домние’?
Kaj Natan diris: Mia sinjoro, ho reĝo! ĉu vi diris: Adonija fariĝos reĝo post mi, kaj li sidos sur mia trono?
25 Кэч ел с-а коборыт астэзь, а тэят бой, вицей грашь ши ой ын маре нумэр ши а пофтит пе тоць фиий ымпэратулуй, пе кэпетенииле оштирий ши пе преотул Абиатар. Ши ей мэнынкэ ши бяу ынаинтя луй ши зик: ‘Трэяскэ ымпэратул Адония!’
Ĉar li iris hodiaŭ kaj buĉis multe da bovoj kaj grasigitaj brutoj kaj ŝafoj, kaj invitis ĉiujn filojn de la reĝo kaj la militestron kaj la pastron Ebjatar; kaj jen ili manĝas kaj trinkas antaŭ li, kaj proklamas: Vivu la reĝo Adonija!
26 Дар ну м-а пофтит нич пе мине, каре сунт робул тэу, нич пе преотул Цадок, нич пе Беная, фиул луй Иехоиада, нич пе робул тэу Соломон.
Sed min, vian servanton, kaj la pastron Cadok, kaj Benajan, filon de Jehojada, kaj vian servanton Salomono li ne invitis.
27 Оаре дин порунка домнулуй меу, ымпэратул, аре лок лукрул ачеста ши фэрэ сэ фи фэкут куноскут робулуй тэу чине аре сэ се суе пе скаунул де домние ал ымпэратулуй, домнулуй меу, дупэ ел?”
Ĉu laŭ ordono de mia sinjoro la reĝo tio fariĝis, kaj vi ne sciigis al via servanto, kiu sidos sur la trono de mia sinjoro la reĝo post li?
28 Ымпэратул Давид а рэспунс: „Кемаци-мь пе Бат-Шеба.” Еа а интрат ши с-а ынфэцишат ынаинтя ымпэратулуй.
Tiam la reĝo David respondis kaj diris: Voku al mi Bat-Ŝeban. Kaj ŝi venis antaŭ la reĝon kaj stariĝis antaŭ la reĝo.
29 Ши ымпэратул а журат ши а зис: „Виу есте Домнул, каре м-а избэвит дин тоате неказуриле,
Kaj la reĝo ĵuris kaj diris: Kiel vivas la Eternulo, kiu liberigis mian animon el ĉiuj malfeliĉoj,
30 кэ, аша кум ам журат пе Домнул Думнезеул луй Исраел, зикынд: ‘Фиул тэу Соломон ва ымпэрэци дупэ мине ши ва шедя пе скаунул меу де домние ын локул меу’, аша вой фаче азь.”
kiel mi ĵuris al vi per la Eternulo, Dio de Izrael, dirante: Via filo Salomono reĝos post mi kaj li sidos sur mia trono anstataŭ mi — tiel mi faros hodiaŭ.
31 Бат-Шеба с-а плекат ку фаца ла пэмынт ши с-а ынкинат ынаинтя ымпэратулуй. Ши а зис: „Трэяскэ пе вечие домнул меу, ымпэратул Давид!”
Tiam Bat-Ŝeba salutis vizaĝaltere kaj adorkliniĝis antaŭ la reĝo, kaj diris: Vivu mia sinjoro la reĝo David eterne!
32 Ымпэратул Давид а зис: „Кемаци-мь пе преотул Цадок, пе пророкул Натан ши пе Беная, фиул луй Иехоиада.” Ей ау интрат ши с-ау ынфэцишат ынаинтя ымпэратулуй.
Kaj la reĝo David diris: Voku al mi la pastron Cadok kaj la profeton Natan, kaj Benajan, filon de Jehojada. Kaj ili venis antaŭ la reĝon.
33 Ши ымпэратул ле-а зис: „Луаць ку вой пе служиторий стэпынулуй востру, пунець пе фиул меу Соломон кэларе пе катырул меу ши коборыци-л ла Гихон.
Kaj la reĝo diris al ili: Prenu kun vi la servantojn de via sinjoro, kaj rajdigu mian filon Salomono sur mia mulo kaj venigu lin en Giĥonon.
34 Аколо, преотул Цадок ши пророкул Натан сэ-л унгэ ымпэрат песте Исраел. Сэ сунаць дин трымбицэ ши сэ зичець: ‘Трэяскэ ымпэратул Соломон!’
Kaj tie la pastro Cadok kaj la profeto Natan lin sanktoleu reĝo super Izrael; kaj blovu per trumpeto, kaj proklamu: Vivu la reĝo Salomono!
35 Сэ вэ суиць апой дупэ ел, ка сэ винэ сэ се ашезе пе скаунул меу де домние ши сэ ымпэрэцяскэ ын локул меу. Кэч порунка мя есте ка ел сэ фие кэпетения луй Исраел ши Иуда.”
Poste revenu, sekvante lin, kaj li venu kaj sidiĝu sur mia trono; kaj li reĝos anstataŭ mi, al li mi ordonas esti estro de Izrael kaj Jehuda.
36 Беная, фиул луй Иехоиада, а рэспунс ымпэратулуй: „Амин! Аша сэ вря Домнул Думнезеул домнулуй меу, ымпэратул.
Tiam respondis Benaja, filo de Jehojada, al la reĝo, kaj diris: Amen! tiel diru la Eternulo, Dio de mia sinjoro la reĝo.
37 Домнул сэ фие ку Соломон кум а фост ку домнул меу, ымпэратул, ка сэ-шь ыналце скаунул де домние май пресус де скаунул де домние ал домнулуй меу, ымпэратул Давид!”
Kiel la Eternulo estis kun mia sinjoro la reĝo, tiel Li estu kun Salomono, kaj Li faru lian tronon pli granda, ol la trono de mia sinjoro, la reĝo David.
38 Атунч, преотул Цадок с-а коборыт ымпреунэ ку пророкул Натан, ку Беная, фиул луй Иехоиада, ку керетиций ши пелетиций; ау пус пе Соломон кэларе пе катырул ымпэратулуй Давид ши л-ау дус ла Гихон.
Kaj iris la pastro Cadok kaj la profeto Natan, kaj Benaja, filo de Jehojada, kaj la Keretidoj kaj la Peletidoj, kaj ili rajdigis Salomonon sur la mulo de la reĝo David kaj kondukis lin en Giĥonon.
39 Преотул Цадок а луат корнул ку унтделемн дин корт ши а унс пе Соломон. Ау сунат дин трымбицэ, ши тот попорул а зис: „Трэяскэ ымпэратул Соломон!”
Kaj la pastro Cadok prenis la kornon kun oleo el la tabernaklo kaj sanktoleis Salomonon; kaj oni ekblovis per trumpeto, kaj la tuta popolo diris: Vivu la reĝo Salomono!
40 Тот попорул с-а суит дупэ ел ши попорул кынта дин флуер ши се десфэта ку маре букурие; се клэтина пэмынтул де стригэтеле лор.
Kaj la tuta popolo ekiris post li, kaj la popolo muzikis per flutoj kaj estis tre gaja, tiel ke la tero resonis de iliaj krioj.
41 Звонул ачеста а ажунс пынэ ла Адония ши ла тоць чей пофтиць каре ерау ку ел токмай ын клипа кынд сфыршяу де мынкат. Иоаб, аузинд сунетул трымбицей, а зис: „Че есте ку вуетул ачеста де каре рэсунэ четатя?”
Tion aŭdis Adonija, kaj ĉiuj invititoj, kiuj estis kun li; ili jam finis la manĝadon; kaj aŭdis Joab la sonadon de la trumpeto, kaj li diris: Kion signifas la tumulta bruo de la urbo?
42 Пе кынд ворбя ел ынкэ, а венит Ионатан, фиул преотулуй Абиатар. Ши Адония а зис: „Апропие-те, кэ ешть ун ом витяз ши адучь вешть буне.”
Kiam li estis ankoraŭ parolanta, jen venis Jonatan, filo de la pastro Ebjatar. Kaj Adonija diris: Eniru, ĉar vi estas brava homo kaj vi sciigos bonon.
43 „Да”, а рэспунс Ионатан луй Адония, „домнул ностру ымпэратул Давид а фэкут ымпэрат пе Соломон.
Kaj Jonatan respondis kaj diris al Adonija: Jes, nia sinjoro la reĝo David faris Salomonon reĝo;
44 А тримис ку ел пе преотул Цадок, пе пророкул Натан, пе Беная, фиул луй Иехоиада, пе керетиць ши пелетиць ши л-ау пус кэларе пе катырул ымпэратулуй.
kaj la reĝo sendis kun li la pastron Cadok kaj la profeton Natan, kaj Benajan, filon de Jehojada, kaj la Keretidojn kaj la Peletidojn, kaj ili rajdigis lin sur la mulo de la reĝo;
45 Преотул Цадок ши пророкул Натан л-ау унс ымпэрат ла Гихон. Де аколо с-ау суит веселинду-се ши четатя а фост пусэ ын мишкаре: ачеста есте вуетул пе каре л-аць аузит.
kaj la pastro Cadok kaj la profeto Natan sanktoleis lin reĝo en Giĥon, kaj ili revenis de tie gajaj, kaj la urbo tumultiĝis; tio estas la bruo, kiun vi aŭdis.
46 Соломон с-а ши ашезат пе скаунул де домние ал ымпэратулуй.
Kaj Salomono jam sidiĝis sur la reĝa trono.
47 Ши служиторий ымпэратулуй ау венит сэ бинекувынтезе пе домнул ностру ымпэратул Давид, зикынд: ‘Думнезеул тэу сэ факэ нумеле луй Соломон май вестит декыт нумеле тэу ши ел сэ-шь ыналце скаунул де домние май пресус де скаунул тэу де домние!’ Ши ымпэратул с-а ынкинат пе патул сэу.
Kaj jam venis la servantoj de la reĝo, por gratuli nian sinjoron, la reĝon David, dirante: Via Dio faru la nomon de Salomono pli fama, ol via nomo, kaj Li faru lian tronon pri granda, ol via trono; kaj la reĝo adorkliniĝis sur la kuŝejo.
48 Ятэ че а зис ши ымпэратул: ‘Бинекувынтат сэ фие Домнул Думнезеул луй Исраел, каре мь-а дат астэзь ун урмаш пе скаунул меу де домние ши мь-а ынгэдуит сэ-л вэд!’”
Kaj ankaŭ tiele diris la reĝo: Benata estu la Eternulo, Dio de Izrael, kiu donis hodiaŭ sidanton sur mia trono, kaj miaj okuloj vidas.
49 Тоць чей пофтиць де Адония с-ау умплут де спаймэ; с-ау скулат ши ау плекат каре ынкотро.
Kaj ektimis kaj leviĝis ĉiuj invititoj de Adonija, kaj foriris ĉiu sian vojon.
50 Адония с-а темут де Соломон; с-а скулат ши ел, а плекат ши с-а апукат де коарнеле алтарулуй.
Sed Adonija timis Salomonon, kaj li leviĝis kaj iris kaj ekkaptis la kornojn de la altaro.
51 Ау венит ши ау спус луй Соломон: „Ятэ кэ Адония се теме де ымпэратул Соломон ши с-а апукат де коарнеле алтарулуй зикынд: ‘Сэ-мь журе ымпэратул Соломон азь кэ ну ва оморы пе робул сэу ку сабия!’”
Kaj oni raportis al Salomono jene: Jen Adonija timas la reĝon Salomono, kaj li tenas la kornojn de la altaro, dirante: La reĝo Salomono ĵuru al mi hodiaŭ, ke li ne mortigos sian servanton per glavo.
52 Соломон а зис: „Дакэ ва фи ом чинстит, ун пэр дин кап ну-й ва кэдя ла пэмынт, дар, дакэ се ва гэси рэутате ын ел, ва мури.”
Kaj Salomono diris: Se li estos homo brava, tiam eĉ unu el liaj haroj ne falos teren; sed se en li troviĝos malbono, tiam li mortos.
53 Ши ымпэратул Соломон а тримис ниште оамень каре л-ау коборыт де пе алтар. Ел а венит ши с-а ынкинат ынаинтя ымпэратулуй Соломон, ши Соломон й-а зис: „Ду-те акасэ.”
Kaj la reĝo Salomono sendis forprenigi lin de la altaro, kaj li venis kaj adorkliniĝis antaŭ la reĝo Salomono; kaj Salomono diris al li: Iru en vian domon.
