< Лукастар 6 >
1 Екхвар андэ субота, кала Исусо прожалас маляса, кай барёлас див, Лэстирэ сытярнэ сшынэнас о ворзо, кхосэнас андэ васт и ханас.
Ἐγένετο δὲ ἐν σαββάτῳ διαπορεύεσθαι αὐτὸν διὰ σπορίμων, καὶ ἔτιλλον οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ καὶ ἤσθιον τοὺς στάχυας, ψώχοντες ταῖς χερσίν.
2 Варисавэ андай фарисеёря пхэндэ: — Сости тумэ терэн кода, со нащи тэ терэ андэ субота?
τινὲς δὲ τῶν Φαρισαίων εἶπον, Τί ποιεῖτε ὃ οὐκ ἔξεστιν τοῖς σάββασιν;
3 Исусо пхэндя лэнди: — Чи тумэ на бинэнас, со тердя Давидо, сар вов и лэстирэ мануша бокхайле?
καὶ ἀποκριθεὶς πρὸς αὐτοὺς εἶπεν ὁ Ἰησοῦς, Οὐδὲ τοῦτο ἀνέγνωτε, ὃ ἐποίησεν Δαυείδ, ὅτε ἐπείνασεν αὐτὸς καὶ οἱ μετ᾽ αὐτοῦ;
4 Вов зажыля андо чер Дэвлэско, ля марно, саво тховэнас англав Дэл и саво нащи сас тэ хал никасти, сар качи лэ рашаенди, халя ежэно и дя тэ хал пэстирэ манушэнди.
[ὡς] εἰσῆλθεν εἰς τὸν οἶκον τοῦ θεοῦ, καὶ τοὺς ἄρτους τῆς προθέσεως λαβὼν ἔφαγεν καὶ ἔδωκεν τοῖς μετ᾽ αὐτοῦ, οὓς οὐκ ἔξεστιν φαγεῖν εἰ μὴ μόνους τοὺς ἱερεῖς;
5 Исусо пхэндя лэнди: — Шаво Манушыкано исин Хулай ла суботнё!
καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς [ὅτι] Κύριός ἐστιν ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ σαββάτου.
6 Андэ авэр субота Исусо зажыля андэ синагога и сытярэлас. Котэ сас мануш шукэ правонэ вастэса.
Ἐγένετο δὲ ἐν ἑτέρῳ σαββάτῳ εἰσελθεῖν αὐτὸν εἰς τὴν συναγωγὴν καὶ διδάσκειν· καὶ ἦν ἄνθρωπος ἐκεῖ, καὶ ἡ χεὶρ αὐτοῦ ἡ δεξιὰ ἦν ξηρά.
7 Сытяримаря Законостирэ и фарисеёря дикхэнас пала Лэстэ, на авэла ли Вов тэ састярэл андэ субота, колэстар со родэнас тэ ужылисарэн Лэс.
παρετηροῦντο δὲ οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι εἰ ἐν τῷ σαββάτῳ θεραπεύει, ἵνα εὕρωσιν κατηγορεῖν αὐτοῦ.
8 Нэ Исусо жангля, со онэ гындонас, и пхэнэл манушэсти шукэ вастэса: — Вщи, выжа по машкар! Мануш вщиля и выжыля англэ.
αὐτὸς δὲ ᾔδει τοὺς διαλογισμοὺς αὐτῶν, εἶπεν δὲ τῷ ἀνδρὶ τῷ ξηρὰν ἔχοντι τὴν χεῖρα, Ἔγειρε, καὶ στῆθι εἰς τὸ μέσον. καὶ ἀναστὰς ἔστη.
9 Исусо пхэндя лэнди: — Мэ пушав тумэндар: со домукэлпэ тэ терэс андэ субота, лашымос чи выритимос? Тэ фэрисарэл жувимос чи тэ хасавэл?
εἶπεν δὲ ὁ Ἰησοῦς πρὸς αὐτούς, Ἐπερωτῶ ὑμᾶς εἰ ἔξεστιν τῷ σαββάτῳ, ἀγαθοποιῆσαι ἢ κακοποιῆσαι; ψυχὴν σῶσαι ἢ ἀπολέσαι;
10 Вов подикхля пэр лэндэ и пхэндя колэсти манушэсти: — Процырдэ тиро васт. Вов процырдя, и лэско васт ашыля састярдо.
Καὶ περιβλεψάμενος πάντας αὐτοὺς εἶπεν αὐτῷ, Ἔκτεινον τὴν χεῖρά σου. Ὁ δὲ ἐποίησεν· καὶ ἀπεκατεστάθη ἡ χεὶρ αὐτοῦ [ὡς ἡ ἄλλη].
11 Онэ жэ фартэ холяйле и дэнас дума машкар пэстэ, со тэ терэн лэ Исусоса.
αὐτοὶ δὲ ἐπλήσθησαν ἀνοίας· καὶ διελάλουν πρὸς ἀλλήλους, τί ἂν ποιήσαιεν τῷ Ἰησοῦ.
12 Андэ кодья вряма Исусо жыля по плай тэ мангэлпэ Дэвлэс и всавори рят сас андо мангимос.
Ἐγένετο δὲ ἐν ταῖς ἡμέραις ταύταις, ἐξελθεῖν αὐτὸν εἰς τὸ ὄρος προσεύξασθαι· καὶ ἦν διανυκτερεύων ἐν τῇ προσευχῇ τοῦ θεοῦ.
13 Сар авиля дес, Вов акхардя Пэстирэн сытярнэн и вытидя лэндар дэшудуй, савэн проакхардя апостолонэнца:
καὶ ὅτε ἐγένετο ἡμέρα, προσεφώνησεν τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ· καὶ ἐκλεξάμενος ἀπ᾽ αὐτῶν δώδεκα, οὓς καὶ ἀποστόλους ὠνόμασεν,
14 Симонос, савэс проакхардя Пэтро, пхралэс Симоностирэс Андреёс, Иаковос и Иоанос, Филипос и Варфоломеёс,
Σίμωνα ὃν καὶ ὠνόμασεν Πέτρον καὶ Ἀνδρέαν τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, καὶ Ἰάκωβον καὶ Ἰωάνην, καὶ Φίλιππον καὶ Βαρθολομαῖον,
15 Матфеёс и Фомас, шавэс Алфеёстирэс Иаковос, Симонос, проакхардо Зилото,
καὶ Μαθθαῖον καὶ Θωμᾶν, Ἰάκωβον Ἀλφαίου καὶ Σίμωνα τὸν καλούμενον Ζηλωτήν,
16 шавэс Иаковостирэс Иудас и Иудас Искариотос, саво прэдя лэ Исусос.
καὶ Ἰούδαν Ἰακώβου, καὶ Ἰούδαν Ἰσκαριώθ, ὃς [καὶ] ἐγένετο προδότης·
17 Исусо сжыля плаестар лэнца тэлэ и тэрдиля по биплаенго тхан. Котэ стидэпэ бут Лэстирэ сытярнэ и фартэ бут мануша пай всавори Иудея и Иерусалимо, а кадя ж андай фороря Тиро и Сидоно, савэ по брэго барэ 2044 E Best Ave, Coeur D Alene, ID 83814паеско.
καὶ καταβὰς μετ᾽ αὐτῶν, ἔστη ἐπὶ τόπου πεδινοῦ, καὶ ὄχλος μαθητῶν αὐτοῦ, καὶ πλῆθος πολὺ τοῦ λαοῦ ἀπὸ πάσης τῆς Ἰουδαίας καὶ Ἱερουσαλὴμ καὶ τῆς παραλίου Τύρου καὶ Σιδῶνος,
18 Онэ авиле тэ ашунэн Исусос и тэ састярэн насвалимастар. Мануша, савэ грыжонаспэ найжужэндар духондар, састярэнаспэ.
οἳ ἦλθον ἀκοῦσαι αὐτοῦ καὶ ἰαθῆναι ἀπὸ τῶν νόσων αὐτῶν, καὶ οἱ ἐνοχλούμενοι ἀπὸ πνευμάτων ἀκαθάρτων ἐθεραπεύοντο.
19 Всаворэ мануша камэнас тэ лэнпэ Исусостэ, важ кода со Лэстар сжалас зор и састярэлас всаворэн.
καὶ πᾶς ὁ ὄχλος ἐζήτουν ἅπτεσθαι αὐτοῦ, ὅτι δύναμις παρ᾽ αὐτοῦ ἐξήρχετο, καὶ ἰᾶτο πάντας.
20 Вов вазгля якха пэ сытярнэ и ля тэ пхэнэл: — Бахталэ тумэ, чёрэ! Тумаро исин Тхагаримос Дэвлэско!
Καὶ αὐτὸς ἐπάρας τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ εἰς τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ ἔλεγεν, Μακάριοι οἱ πτωχοί, ὅτι ὑμετέρα ἐστὶν ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ.
21 Бахталэ тумэ, ко бокхалэ икхатар! Тумэ чялёна! Бахталэ тумэ, ко икхатар ровэл! Тумэ авэна тэ радонпэ!
μακάριοι οἱ πεινῶντες νῦν, ὅτι χορτασθήσεσθε. μακάριοι οἱ κλαίοντες νῦν, ὅτι γελάσετε.
22 Бахталэ тумэ, сар мануша тумэн фартэ на камэна, кала тумэн вытрадэна, акушэна и магрисарэна тумаро алав палав Шаво Манушыкано.
Μακάριοί ἐστε, ὅταν μισήσωσιν ὑμᾶς οἱ ἄνθρωποι, καὶ ὅταν ἀφορίσωσιν ὑμᾶς καὶ ὀνειδίσωσιν, καὶ ἐκβάλωσιν τὸ ὄνομα ὑμῶν ὡς πονηρὸν ἕνεκα τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου.
23 Челэн андэ кодва дес баря лошаса! Баро потинимос тумэнди по болыбэн! Кадя терэнас пророконэнца дада калэ манушэндирэ.
χάρητε ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ καὶ σκιρτήσατε· ἰδοὺ γὰρ ὁ μισθὸς ὑμῶν πολὺς ἐν τῷ οὐρανῷ· κατὰ τὰ αὐτὰ γὰρ ἐποίουν τοῖς προφήταις οἱ πατέρες αὐτῶν.
24 Нэ бида тумэнди, барвалэ! Тумэ ужэ линэ пэско путинимос.
Πλὴν οὐαὶ ὑμῖν τοῖς πλουσίοις, ὅτι ἀπέχετε τὴν παράκλησιν ὑμῶν.
25 Бида тумэнди, ко чялэ икхатар! Тумэ авэна бокхалэ. Бида тумэнди, ко икхатар асалпэ! Тумэ авэна тэ грыжонпэ и тэ ровэн.
οὐαὶ ὑμῖν, οἱ ἐμπεπλησμένοι [νῦν], ὅτι πεινάσετε. οὐαὶ οἱ γελῶντες νῦν, ὅτι πενθήσετε καὶ κλαύσετε.
26 Бида тумэнди, кала всаворэ дэн дума пала тумэндэ лашымос! Кадя лэндирэ папоря лашарэнас хохавнэн пророконэн.
οὐαὶ ὅταν καλῶς ὑμᾶς εἴπωσιν πάντες οἱ ἄνθρωποι· κατὰ τὰ αὐτὰ γὰρ ἐποίουν τοῖς ψευδοπροφήταις οἱ πατέρες αὐτῶν.
27 — Мэ пхэнав тумэнди, ко ашунэн Ман: камэн тумарэн вражымарен, терэн лашымос колэнди, ко на камэл тумэн.
Ἀλλὰ ὑμῖν λέγω τοῖς ἀκούουσιν, Ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν, καλῶς ποιεῖτε τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς,
28 Бахталисарэн колэн, ко дэл амрая тумэн, и мангэн Дэвлэс палай кола, савэ терэн тумэнди наймишто.
εὐλογεῖτε τοὺς καταρωμένους ὑμᾶς, προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν ἐπηρεαζόντων ὑμᾶς.
29 Колэсти, ко арэсэла тут пай чям, подтхов авэр. Колэсти, ко залэл тутар упраи йида, отдэ лэсти и пэско гад.
τῷ τύπτοντί σε ἐπὶ τὴν σιαγόνα, πάρεχε καὶ τὴν ἄλλην· καὶ ἀπὸ τοῦ αἴροντός σου τὸ ἱμάτιον καὶ τὸν χιτῶνα μὴ κωλύσῃς.
30 Всаворэнди, ко тутэ мангэл, дэ; и сар ко залэла тиро, на манг палпалэ.
Παντὶ [δὲ] τῷ αἰτοῦντί σε δίδου· καὶ ἀπὸ τοῦ αἴροντος τὰ σὰ μὴ ἀπαίτει.
31 Терэн лэ манушэнди кода, со тумэ камэн, соб онэ тэ терэн тумэнди.
καὶ καθὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως.
32 Сар тумэ камэн качи колэн, ко тумэн камэл, пала со тумэн тэ наисарэ? И бэзэхалэ мануша камэн колэн, ко лэн камэл.
καὶ εἰ ἀγαπᾶτε τοὺς ἀγαπῶντας ὑμᾶς, ποία ὑμῖν χάρις ἐστίν; καὶ γὰρ οἱ ἁμαρτωλοὶ τοὺς ἀγαπῶντας αὐτοὺς ἀγαπῶσιν.
33 Сар тумэ терэн лашымос колэнди, ко терэл мишто тумэнди, пала со тумэнди тэ наисарэ? И бэзэхалэ мануша терэн кадя жэ.
καὶ ἐὰν ἀγαθοποιῆτε τοὺς ἀγαθοποιοῦντας ὑμᾶς, ποία ὑμῖν χάρις ἐστίν, καὶ γὰρ οἱ ἁμαρτωλοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν.
34 Сар тумэ дэн ловэ андо ужылимос качи колэнди, савэндар патян, со залэна палпалэ, пала со тумэнди тэ наисарэ? И бэзэхалэ мануша дэн андо ужылимос бэзэхалэнди и ажутярэн тэ залэн палпалэ вся, скачи динэ.
καὶ ἐὰν δανείζετε παρ᾽ ὧν ἐλπίζετε λαβεῖν, ποία ὑμῖν χάρις ἐστίν; καὶ [γὰρ] ἁμαρτωλοὶ ἁμαρτωλοῖς δανείζουσιν, ἵνα ἀπολάβωσιν τὰ ἴσα.
35 Ай тумэ камэн тумарэн вражымарен, терэн лэнди лашымос и дэн андо вужылимос, на ажутярэн, кай онэ отдэна палпалэ. Тунчи тумаро потинимос авэла баро, тумэ авэна шавэнца Майбарэстирэнца. Колэстар со Вов тангосарэл и колэн, савэ на наисарэн, и холятирэ.
πλὴν ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν καὶ ἀγαθοποιεῖτε, καὶ δανείζετε μηδὲν ἀπελπίζοντες· καὶ ἔσται ὁ μισθὸς ὑμῶν πολύς, καὶ ἔσεσθε υἱοὶ ὑψίστου, ὅτι αὐτὸς χρηστός ἐστιν ἐπὶ τοὺς ἀχαρίστους καὶ πονηρούς.
36 Авэнтэ тангимасти, сар тангимаско Дад тумаро.
Γίνεσθε οἰκτίρμονες, καθὼς [καὶ] ὁ πατὴρ ὑμῶν οἰκτίρμων ἐστίν.
37 На сындосарэн, и тумэ на авэна сындосардэ. На осындосарэн, и тумэ на авэна осындосардэ. Эртисарэн, и тумэ авэна эртисардэ.
καὶ μὴ κρίνετε, καὶ οὐ μὴ κριθῆτε. μὴ καταδικάζετε, καὶ οὐ μὴ καταδι κασθῆτε. ἀπολύετε, καὶ ἀπολυθήσεσθε·
38 Дэнтэ, и тумэнди кадя ж дэлапэ. Пхэрдэ гонэса шона и инке притасавэна, дэна тумэнди андо брэк, со авэла тэ росшолдёл. Савя мераса тумэ бинэн, кадя бинэна и тумэнди.
δίδοτε, καὶ δοθήσεται ὑμῖν, μέτρον καλὸν πεπιεσμένον σεσαλευμένον ὑπερεκχυννόμενον δώσουσιν εἰς τὸν κόλπον ὑμῶν. ᾧ γὰρ μέτρῳ μετρεῖτε, ἀντιμετρηθήσεται ὑμῖν.
39 Исусо роспхэндя лэнди кацави дума: — Сар коро андярэла корэс? На пэрэна ли онэ лэдуй андэ ганади?
Εἶπεν δὲ καὶ παραβολὴν αὐτοῖς, Μή τι δύναται τυφλὸς τυφλὸν ὁδηγεῖν; οὐχὶ ἀμφότεροι εἰς βόθυνον ἐμπεσοῦνται;
40 Сытярно на майбаро пэстирэ сытяримарестар. Нэ сар высытёла, тунчи авэла, сар пэско сытяримари.
Οὐκ ἔστιν μαθητὴς ὑπὲρ τὸν διδάσκαλον· κατηρτισμένος δὲ πᾶς ἔσται ὡς ὁ διδάσκαλος αὐτοῦ.
41 Со дикхэс по кашторо андэ якх пэстирэ пхралэстэ, ай андэ пэстири якх на додикхэс баро кашт?
τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλμῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου, τὴν δὲ δοκὸν τὴν ἐν τῷ ἰδίῳ ὀφθαλμῷ οὐ κατανοεῖς;
42 Сар ту пхэнэса пэстирэ пхралэсти: «Пхрала, дэ, мэ вылава кашторо андай якх тири»? Сар ту на дикхэс баро кашт андэ пэстири якх? Ту, дуемуенго! Вылэ майанглал баро кашт андай якх тири, и тунчи дикхэса, сар тэ вылэ кашторо андай якх пэстирэ пхралэстар.
[ἢ] πῶς δύνασαι λέγειν τῷ ἀδελφῷ σου, Ἀδελφέ, ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλμῷ σου, αὐτὸς τὴν ἐν τῷ ὀφθαλμῷ σου δοκὸν οὐ βλέπων; ὑποκριτά, ἔκβαλε πρῶτον τὴν δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ σου, καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλμῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου.
43 По лашо дрэво на барёл найлашо плодо, и вырито дрэво на анэн лашо плодо.
οὐ γάρ ἐστιν δένδρον καλὸν ποιοῦν καρπὸν σαπρόν· οὐδὲ [πάλιν] δένδρον σαπρὸν ποιοῦν καρπὸν καλόν.
44 Кажно дрэво ужанэлпэ пай пэско плодо. На стидэн инжыро пав тэрно и виноградо пав пусаимаско кустарнико.
ἕκαστον γὰρ δένδρον ἐκ τοῦ ἰδίου καρποῦ γινώσκεται· οὐ γὰρ ἐξ ἀκανθῶν συλλέγουσιν σῦκα, οὐδὲ ἐκ βάτου σταφυλὴν τρυγῶσιν.
45 Андав води, пхэрдярдо лашымаса, лашо мануш выандярэл лашымос, а холяко мануш выандярэл холи андав пэско води, пхэрдярдо холяса. Со кав мануш андо води, кода лэстэ и пэ шыб.
ὁ ἀγαθὸς ἄνθρωπος ἐκ τοῦ ἀγαθοῦ θησαυροῦ τῆς καρδίας αὐτοῦ προφέρει τὸ ἀγαθόν, καὶ ὁ πονηρὸς ἐκ τοῦ πονηροῦ προφέρει τὸ πονηρόν· ἐκ γὰρ περισσεύματος καρδίας λαλεῖ τὸ στόμα αὐτοῦ.
46 Со тумэ акхарэн Ман: «Рай! Рай!» — а на терэн кода, со Мэ пхэнав?
τί δέ με καλεῖτε, Κύριε κύριε, καὶ οὐ ποιεῖτε ἃ λέγω;
47 Мэ пхэнава тумэнди, пэр кастэ мэзимэ кодва, ко авэл Мандэ, ашунэн лава Мэрнэ и терэл кадя, сар Мэ пхэнав.
Πᾶς ὁ ἐρχόμενος πρός με καὶ ἀκούων μου τῶν λόγων καὶ ποιῶν αὐτούς, ὑποδείξω ὑμῖν τίνι ἐστὶν ὅμοιος.
48 Вов мэзимэ по мануш, саво терэлас чер. Вов выганадя бари ганади и тховдя фундаменто по бар. Кала паи вазгляпэ и лэн выжыля андав брэго и жыля по чер, вой на схаладя лэс, колэстар со сас тердо мишто.
ὅμοιός ἐστιν ἀνθρώπῳ οἰκοδομοῦντι οἰκίαν, ὃς ἔσκαψεν καὶ ἐβάθυνεν καὶ ἔθηκεν θεμέλιον ἐπὶ τὴν πέτραν· πλημμύρης δὲ γενομένης, προσέρηξεν ὁ ποταμὸς τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ, καὶ οὐκ ἴσχυσεν σαλεῦσαι αὐτὴν διὰ τὸ καλῶς οἰκοδομεῖσθαι αὐτήν.
49 Ай кодва, ко ашунэл Мэрнэ лава и на терэл кадя, сар Мэ пхэнав, вов мэзимэ по мануш, саво тердя чер пэ пхув бифундаментоско. Сар качи лэн жыля по чер, вов андэ кодья вряма роспхагляпэ и роспэляпэ всаворо.
ὁ δὲ ἀκούσας καὶ μὴ ποιήσας ὅμοιός ἐστιν ἀνθρώπῳ οἰκοδομήσαντι οἰκίαν ἐπὶ τὴν γῆν χωρὶς θεμελίου· ᾗ προσέρηξεν ὁ ποταμός, καὶ εὐθὺς συνέπεσεν, καὶ ἐγένετο τὸ ῥῆγμα τῆς οἰκίας ἐκείνης μέγα.