Provérbios 3
1 Meu filho, não se esqueça do meu ensinamento, mas deixe seu coração guardar meus mandamentos,
Akong anak, ayaw kalimti ang akong mga mando ug tipigi ang akong pagpanudlo diha sa imong kasingkasing,
2 pois eles lhe acrescentarão a duração dos dias, anos de vida, e paz.
kay ang gitas-on sa mga adlaw ug katuigan sa kinabuhi ug ang kalinaw igadugang kini diha kanimo.
3 Não deixe que a gentileza e a verdade o abandonem. Prenda-os ao redor de seu pescoço. Escreva-as na tábua do seu coração.
Ayaw tugoti nga ang pakamatinud-anon sa kasabotan ug pagkamasaligan mahimulag kanimo, ihigot kini sa imong liog, isulat kini sa papan sa imong kasingkasing.
4 Então você encontrará um favor, e boa compreensão aos olhos de Deus e do homem.
Unya makakaplag ka ug pabor ug maayong kadungganan sa panan-aw sa Dios ug sa tawo.
5 Confie em Yahweh com todo o seu coração, e não se apoie em seu próprio entendimento.
Salig kang Yahweh sa tibuok nimong kasingkasing ug ayaw gayod pagsalig sa kaugalingon nimong panabot;
6 Em todos os seus sentidos, reconheça-o, e ele vai tornar seus caminhos retos.
sa tanan nimong mga dalan ilha siya ug itul-id niya ang imong agianan.
7 Não seja sábio a seus próprios olhos. Teme a Yahweh, e parte do mal.
Ayaw pagmanggialamon sa kaugalingon nimong panan-aw; kahadloki si Yahweh ug talikdi ang daotan.
8 Será saúde para o seu corpo, e alimento para seus ossos.
Makaayo kini sa imong unod ug makapabaskog sa imong lawas.
9 Honre Yahweh com sua substância, com os primeiros frutos de todo o seu aumento;
Pasidunggi si Yahweh uban sa imong bahandi ug uban sa unang mga bunga sa tanang nimong abot,
10 so seus celeiros estarão repletos, e suas cubas vão transbordar com vinho novo.
ug mapuno ang imong mga kamalig ug ang imong sudlanan moawas, mapuno sa bag-ong bino.
11 Meu filho, não despreze a disciplina de Yahweh, nem se cansar de sua correção;
Akong anak, ayaw isalikway ang pagpanton ni Yahweh ug ayaw pagdumot sa iyang pagbadlong,
12 para quem Yahweh ama, ele corrige, mesmo como um pai reprova o filho em quem ele se compraz.
kay pagapantonon ni Yahweh kadtong iyang gihigugma, sama sa pagpanton sa amahan sa iyang anak nga lalaki nga nakapahimuot kaniya.
13 Feliz é o homem que encontra sabedoria, o homem que se torna compreensivo.
Ang usa nga makakaplag ug kaalam malipayon, makaangkon usab siya ug pagsabot.
14 Para ela o bom lucro é melhor do que obter prata, e seu retorno é melhor do que o ouro fino.
Ang imong maangkon gikan sa kaalam mas maayo pa kung unsa ang maihatag pagbalik sa plata ug ang ginansya niini mas maayo pa kaysa bulawan.
15 Ela é mais preciosa do que os rubis. Nenhuma das coisas que você pode desejar deve ser comparada a ela.
Mas bililhon pa ang kaalam kaysa mga alahas ug walay imong gitinguha nga ikatandi siya.
16 A duração dos dias está em sua mão direita. Em sua mão esquerda estão a riqueza e a honra.
Adunay siyay hataas nga mga adlaw sa iyang tuong kamot; sa iyang walang kamot ang mga bahandi ug kadungganan.
17 Seus caminhos são caminhos de agradabilidade. Todos os seus caminhos são de paz.
Ang iyang mga dalan mao ang mga paagi sa kaluoy ug ang tanan niyang mga agianan mao ang kalinaw.
18 Ela é uma árvore da vida para aqueles que a seguram. Felizes são todos os que a retêm.
Siya ang kahoy sa kinabuhi niadtong nagkupot niini, malipay kadtong nagkupot niini.
19 Por sabedoria Yahweh fundou a terra. Ao compreender, ele estabeleceu os céus.
Pinaagi sa kaalam gitukod ni Yahweh ang kalibotan, pinaagi sa panabot iyang gipahimutang ang kalangitan.
20 Por seu conhecimento, as profundezas foram rompidas, e o orvalho cai do céu.
Pinaagi sa iyang kahibalo ang kahiladman naabli ug ang mga panganod nagahulog sa ilang yamog.
21 Meu filho, não os deixe sair de seus olhos. Manter a sabedoria e a discrição,
Akong anak, padayon sa hustong paghukom ug pagpanabot, ug ayaw ibulag ang imong panan-aw kanila.
22 para que eles sejam vida para sua alma, e graça para seu pescoço.
Mahimo sila nga kinabuhi sa imong kalag ug dayandayan nga pabor aron isul-ob sa imong liog.
23 Então você deve caminhar no seu caminho com segurança. Seu pé não tropeçará.
Unya maglakaw ka sa imong dalan nga layo sa kakuyaw ug dili mapandol ang imong tiil;
24 Quando você se deita, não terá medo. Sim, você vai se deitar, e seu sono será doce.
kung mohigda ka, dili ka mahadlok; kung mohigda ka nindot ang imong pagkatulog.
25 Não tenha medo de medo súbito, nem da desolação dos ímpios, quando se trata disso;
Ayaw kahadlok sa kalit nga kasamok ug pagpanggun-ob sa daotan, sa dihang moabot kini,
26 para Yahweh será sua confiança, e evitará que seu pé seja levado.
kay si Yahweh anaa sa imong kiliran ug maglikay sa imong tiil gikan sa pagkalit-ag.
27 Não esconda o bem daqueles a quem ele é devido, quando está no poder de sua mão para fazer isso.
Ayaw ihikaw ang maayo gikan niadtong angayan niini, kung anaa kanimo ang kagahom sa pagbuhat.
28 Não diga ao seu vizinho: “Vá, e venha novamente”; Amanhã eu vou dar a você”. quando você o tem por você.
Ayaw sultihi ang imong silingan, “Lakaw ug balik pag-usab, ug ihatag ko kini ugma nganha kanimo,” kung aduna kay salapi.
29 Não invente o mal contra seu vizinho, uma vez que ele mora com segurança por você.
Ayaw pagbuhat ug laraw nga makadaot sa imong silingan— ang tawo nga haduol nagpuyo ug misalig kanimo.
30 Não se esforce com um homem sem causa, se ele não lhe tiver feito mal algum.
Ayaw pakiglalis sa tawo kung walay rason, kung wala siyay nabuhat nga makadaot kanimo.
31 Não inveje o homem da violência. Escolha nenhuma de suas maneiras.
Ayaw kasina sa tawong bangis o pilia ang bisan unsa sa iyang mga dalan.
32 Pois o perverso é uma abominação para Yahweh, mas sua amizade é com os verticais.
Tungod kay ang tawong malimbongon dulumtanan kang Yahweh, apan ang tawong matarong mahimo niyang suod nga higala.
33 A maldição de Yahweh está na casa dos ímpios, mas ele abençoa a habitação dos justos.
Ang tunglo ni Yahweh anaa sa balay sa mga tawong daotan, apan panalanginan niya ang panimalay sa tawong matarong.
34 Com certeza, ele zomba dos zombadores, mas ele dá graça aos humildes.
Bugalbugalan niya ang mabugalbugalon, apan hatagan niya ug pabor ang mga tawong mapainubasanon.
35 Os sábios herdarão a glória, mas a vergonha será a promoção de tolos.
Mapanunod sa mga maalamong tawo ang kadungganan, apan ang buangbuang pagabayawon diha sa kaulawan.
