Provérbios 22
1 Um bom nome é mais desejável do que grandes riquezas, e favor amoroso é melhor do que prata e ouro.
Ang isang magandang pangalan ay dapat piliin higit pa sa labis na kayamanan, at mas mainam ang kagandahan ng loob kaysa sa pilak at ginto.
2 Os ricos e os pobres têm isso em comum: Yahweh é o criador de todos eles.
Ang mayaman at mahirap na mga tao ay mayroong pagkakatulad— si Yahweh ang tagapaglikha nilang lahat.
3 Um homem prudente vê o perigo e se esconde; mas o simples passar adiante, e sofrer por ele.
Ang isang marunong na tao ay nakikita ang kaguluhan at itinatago ang kaniyang sarili, pero ang walang karanasan na mga tao ay magpapatuloy at magdurusa dahil dito.
4 O resultado da humildade e do medo de Yahweh é riqueza, honra e vida.
Ang gantimpala sa pagpapakumbaba at takot kay Yahweh ay kayamanan, karangalan at buhay.
5 Espinhos e laços estão no caminho dos malvados; quem guarda sua alma, fica deles.
Ang mga tinik at mga patibong ay nakalatag sa daan ng sutil; kung sino man ang mag-ingat ng kaniyang buhay ay papanatilihing malayo mula sa kanila.
6 Treinar uma criança no caminho que ela deve seguir, e quando ele for velho, não se afastará dele.
Turuan ang isang bata sa daan kung saan siya nararapat pumunta, at kapag siya ay matanda na hindi siya tatalikod mula sa bilin na iyon.
7 Os ricos dominam sobre os pobres. O tomador do empréstimo é servo do doador.
Ang mayayamang tao ay pinamumunuan ang mahihirap na tao, at ang isa na siyang humihiram ay isang alipin sa isa na siyang nagpapahiram.
8 He que semeia a maldade colhe problemas, e a haste de sua fúria será destruída.
Siyang naghahasik ng kasamaan ay mag-aani ng kaguluhan, at ang pamalo ng kaniyang matinding galit ay magiging walang pakinabang.
9 Aquele que tiver um olho generoso será abençoado, pois ele compartilha sua comida com os pobres.
Ang isang mapagbigay na mata ay pagpapalain, sapagkat siya ay nagbabahagi ng kaniyang tinapay sa mahihirap.
10 Expulsar o escarnecedor, e a briga sairá; sim, as brigas e insultos vão parar.
Itaboy ang mangungutya at aalis ang alitan; ang mga hindi pagkakaunawaan at mga panlalait ay matitigil.
11 Aquele que ama a pureza de coração e fala graciosamente é o amigo do rei.
Ang siyang nagmamahal ng isang busilak na puso at ang salita ay magiliw, siya ay magiging kaibigan ng hari.
12 Os olhos de Yahweh zelam pelo conhecimento, mas ele frustra as palavras dos infiéis.
Ang mga mata ni Yahweh ay nanatiling nakamasid sa kaalaman, ngunit ibabagsak niya ang mga salita ng taksil.
13 O preguiçoso diz: “Há um leão lá fora! Eu serei morto nas ruas”!
Sinasabi ng tamad na tao, “Mayroong isang leon sa lansangan! Ako ay mapapatay sa mga hayag na lugar.”
14 A boca de uma adúltera é um poço profundo. Aquele que está sob a ira de Yahweh cairá nela.
Ang bibig ng isang babaeng nangangalunya ay isang malalim na hukay; ang galit ni Yahweh ay sumiklab laban sa sinuman na mahulog dito.
15 A loucura está ligada ao coração de uma criança; a vara da disciplina o afasta dele.
Ang kahangalan ay nasa puso ng isang bata, pero ang pamalo ng pagdisiplina ay nagpapaalis dito.
16 Quem oprime os pobres por seu próprio aumento e quem dá aos ricos, ambos chegam à pobreza.
Ang isa na siyang nagpapahirap sa mahihirap na tao para lumago ang kaniyang karangyaan, o nagbibigay para sa mayayamang tao, ay magiging isang mahirap.
17 Vire seu ouvido, e ouça as palavras dos sábios. Aplique seu coração ao meu ensino.
Magbigay pansin at pakinggan ang mga salita ng mga matalino at idulog ang iyong puso sa aking kaalaman,
18 Pois é uma coisa agradável se você os mantiver dentro de você, se todos eles estiverem prontos em seus lábios.
dahil magiging kaaya-aya ito para sa iyo kung panatilihin mo ang mga ito sa iyo, kung lahat ng ito ay handa sa iyong mga labi.
19 Eu lhes ensino hoje, até mesmo vocês, para que sua confiança possa estar em Yahweh.
Sa gayon, mailagak kay Yahweh ang iyong tiwala, ituturo ko ang mga ito sa inyo ngayon— maging sa iyo.
20 Não lhe escrevi trinta coisas excelentes de conselhos e conhecimentos,
Hindi ko ba naisulat sa iyo ang tatlumpung kasabihan ng tagubilin at kaalaman,
21 Para lhe ensinar a verdade, palavras confiáveis, para dar boas respostas àqueles que o enviaram?
para ituro sa iyo ang katotohanan sa mga mapagkakatiwalaang mga salitang ito, sa gayon maaaring kang makapagbigay ng mapagkakatiwalaang mga sagot sa mga nagpadala sa iyo?
22 Não explore os pobres porque ele é pobre; e não esmague os necessitados no tribunal;
Huwag mo pagnakawan ang mahirap na tao, dahil siya ay mahirap, o wasakin ang nangangailangang tao sa tarangkahan,
23 para Yahweh defenderá seu caso, e saqueia a vida daqueles que os saqueiam.
dahil si Yahweh ang mangangatwiran sa kanilang kaso, at nanakawin niya ang buhay na siyang nagnakaw sa kanila.
24 Não seja amigo de um homem de temperamento quente. Não se associe com alguém que guarda a raiva,
Huwag ka makipagkaibigan sa isang tao na siyang pinamumuan ng galit, at huwag kang sumama sa isang nagagalit nang labis,
25 para que você não aprenda seus caminhos e ludibriar sua alma.
o matututunan mo ang kaniyang mga pamamaraan, at papaluputan mo ang iyong sarili sa isang patibong.
26 Não seja um daqueles que batem as mãos, daqueles que são garantia de dívidas.
Huwag kang makiisa sa nagbibigay ng nakakagapos na mga panunumpa tungkol sa pera, at huwag kang magbibigay ng kasiguraduhan para sa mga pagkakautang ng iba.
27 Se você não tiver meios para pagar, por que ele deveria tirar sua cama de baixo de você?
Kung kulang ka ng pamamaraan para magbayad, ano ang makakapigil sa isang tao mula sa pagkuha ng iyong higaan mula sa iyo?
28 Não mova a antiga pedra de fronteira que seus pais criaram.
Huwag mong alisin ang sinaunang batong nagtatakda ng hangganan na inalagay ng iyong mga ama.
29 Do você vê um homem hábil em seu trabalho? Ele servirá aos reis. Ele não servirá a homens obscuros.
Nakikita mo ba ang isang bihasang lalaki sa kaniyang gawain? Siya ay tatayo sa harapan ng mga hari; hindi siya tatayo sa harapan ng pangkaraniwang mga tao.
