Provérbios 22
1 Um bom nome é mais desejável do que grandes riquezas, e favor amoroso é melhor do que prata e ouro.
Nomo bona estas pli preferinda, ol granda riĉeco; Kaj bona estimo, ol arĝento kaj oro.
2 Os ricos e os pobres têm isso em comum: Yahweh é o criador de todos eles.
Riĉulo kaj malriĉulo renkontiĝas: Ilin ambaŭ kreis la Eternulo.
3 Um homem prudente vê o perigo e se esconde; mas o simples passar adiante, e sofrer por ele.
Prudentulo antaŭvidas malbonon, kaj kaŝiĝas; Sed naivuloj antaŭenpaŝas, kaj difektiĝas.
4 O resultado da humildade e do medo de Yahweh é riqueza, honra e vida.
Por humileco kaj timo antaŭ la Eternulo Oni ricevas riĉecon kaj honoron kaj vivon.
5 Espinhos e laços estão no caminho dos malvados; quem guarda sua alma, fica deles.
Dornoj kaj retoj estas sur la vojo de malbonagulo; Kiu gardas sian animon, tiu malproksimiĝas de ili.
6 Treinar uma criança no caminho que ela deve seguir, e quando ele for velho, não se afastará dele.
Instruu knabon konforme al lia vojo, Kaj eĉ maljuniĝinte li ne dekliniĝos de ĝi.
7 Os ricos dominam sobre os pobres. O tomador do empréstimo é servo do doador.
Riĉulo regas super malriĉuloj, Kaj kiu prunteprenas, tiu estas sklavo de la pruntedoninto.
8 He que semeia a maldade colhe problemas, e a haste de sua fúria será destruída.
Kiu semas maljustaĵon, tiu rikoltos suferon, Kaj la kano de lia krueleco rompiĝos.
9 Aquele que tiver um olho generoso será abençoado, pois ele compartilha sua comida com os pobres.
Bonokululo estos benata; Ĉar li donas el sia pano al malriĉulo.
10 Expulsar o escarnecedor, e a briga sairá; sim, as brigas e insultos vão parar.
Forpelu blasfemulon, kaj foriros malpaco, Kaj ĉesiĝos malkonsento kaj ofendo.
11 Aquele que ama a pureza de coração e fala graciosamente é o amigo do rei.
Kiu amas purecon de koro kaj agrable parolas, Al tiu la reĝo estas amiko.
12 Os olhos de Yahweh zelam pelo conhecimento, mas ele frustra as palavras dos infiéis.
La okuloj de la Eternulo gardas la prudenton; Sed la vortojn de maliculo Li renversas.
13 O preguiçoso diz: “Há um leão lá fora! Eu serei morto nas ruas”!
Mallaborulo diras: Leono estas ekstere, Mi povus esti mortigita meze de la strato.
14 A boca de uma adúltera é um poço profundo. Aquele que está sob a ira de Yahweh cairá nela.
La buŝo de malĉastulino estas profunda foso; Kiun la Eternulo koleras, tiu tien enfalas.
15 A loucura está ligada ao coração de uma criança; a vara da disciplina o afasta dele.
Malsaĝeco forte sidas en la koro de knabo; Sed vergo punanta ĝin elpelas el ĝi.
16 Quem oprime os pobres por seu próprio aumento e quem dá aos ricos, ambos chegam à pobreza.
Kiu premas malriĉulon, por pligrandigi sian riĉecon, Tiu donas al riĉulo, por ke li malriĉiĝu.
17 Vire seu ouvido, e ouça as palavras dos sábios. Aplique seu coração ao meu ensino.
Klinu vian orelon kaj aŭskultu vortojn de saĝuloj, Kaj direktu vian koron al mia instruo;
18 Pois é uma coisa agradável se você os mantiver dentro de você, se todos eles estiverem prontos em seus lábios.
Ĉar ili estos agrablaj, se vi gardos ilin en via interno; Ili estos ĉiuj pretaj sur viaj lipoj.
19 Eu lhes ensino hoje, até mesmo vocês, para que sua confiança possa estar em Yahweh.
Ke al la Eternulo estu via fido, Tion mi instruis al vi hodiaŭ.
20 Não lhe escrevi trinta coisas excelentes de conselhos e conhecimentos,
Ĉu mi ne skribis al vi tion trifoje Kun konsiloj kaj scio,
21 Para lhe ensinar a verdade, palavras confiáveis, para dar boas respostas àqueles que o enviaram?
Por sciigi al vi la ĝustecon de la paroloj de vero, Por ke vi transdonu la parolojn de vero al tiuj, kiuj vin sendis?
22 Não explore os pobres porque ele é pobre; e não esmague os necessitados no tribunal;
Ne prirabu malriĉulon, pro tio, ke li estas malriĉa; Kaj ne premu senhavulon ĉe la pordego;
23 para Yahweh defenderá seu caso, e saqueia a vida daqueles que os saqueiam.
Ĉar la Eternulo defendos ilian aferon Kaj dispremos iliajn premantojn.
24 Não seja amigo de um homem de temperamento quente. Não se associe com alguém que guarda a raiva,
Ne amikiĝu kun homo kolerema, Kaj ne komunikiĝu kun homo flamiĝema;
25 para que você não aprenda seus caminhos e ludibriar sua alma.
Ke vi ne lernu lian vojon Kaj ne ricevu reton por via animo.
26 Não seja um daqueles que batem as mãos, daqueles que são garantia de dívidas.
Ne estu inter tiuj, kiuj firmigas per mano, Kiuj garantias por ŝuldoj.
27 Se você não tiver meios para pagar, por que ele deveria tirar sua cama de baixo de você?
Se vi ne havos per kio pagi, Oni ja prenos vian litaĵon de sub vi.
28 Não mova a antiga pedra de fronteira que seus pais criaram.
Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kiujn faris viaj patroj.
29 Do você vê um homem hábil em seu trabalho? Ele servirá aos reis. Ele não servirá a homens obscuros.
Se vi vidas homon lertan en sia profesio, li staros antaŭ reĝoj; Li ne staros antaŭ maleminentuloj.
