Provérbios 14
1 Toda mulher sábia constrói sua casa, mas a tola a derruba com suas próprias mãos.
Ang maalamong babaye motukod sa iyang panimalay, apan gubaon kini sa buangbuang nga babaye pinaagi sa iyang mga kamot.
2 Aquele que caminha em sua retidão teme Yahweh, mas aquele que é perverso em seus caminhos o despreza.
Ang tawong naglakaw sa pakamatarong adunay kahadlok kang Yahweh, apan ang tawo nga dili matinud-anaon sa iyang mga dalan nagsalikway kaniya.
3 A conversa do tolo traz uma vara às suas costas, mas os lábios dos sábios os protegem.
Gikan sa baba sa buangbuang mogawas ang salingsing sa iyang garbo, apan ang ngabil sa maalamon magtipig kanila.
4 Where nenhum boi está, o berço está limpo, mas muito aumento é pela força do boi.
Kung walay mga baka ang pasungan hinlo, apan ang kadagaya sa pananom moabot pinaagi sa kusog sa baka.
5 Uma testemunha sincera não mentirá, mas uma falsa testemunha derrama mentiras.
Ang matinud-anon nga saksi dili mamakak, apan ang mini nga saksi mobuga ug mga bakak.
6 Um escarnecedor procura sabedoria e não a encontra, mas o conhecimento chega facilmente a uma pessoa perspicaz.
Ang mayubiton mangita sa kaalam ug walay makaplagan, apan ang kahibalo sayon lang moabot ngadto sa tawong adunay panabot.
7 Stay longe de um homem insensato, pois você não encontrará conhecimento em seus lábios.
Palayo sa tawong buangbuang, kay dili ka makakaplag ug kahibalo sa iyang mga ngabil.
8 A sabedoria do prudente é pensar em seu caminho, mas a tolice dos tolos é enganar.
Ang kaalam sa tawong maampingon mao ang pagsabot sa iyang kaugalingong dalan, apan ang kabuang sa mga buangbuang mao ang pagpanglimbong.
9 Os tolos zombam de fazer expiação pelos pecados, mas entre os retos há boa vontade.
Mayubiton ang mga buangbuang kung ang halad sa sala ihalad, apan taliwala sa matarong ang pabor gipaambit.
10 O coração conhece sua própria amargura e alegria; ele não as compartilhará com um estranho.
Nasayod ang kasingkasing sa iyang kaugalingong kapaitan ug walay langyaw nga moambit sa kalipay niini.
11 A casa dos ímpios será derrubada, mas a tenda dos justos florescerá.
Ang balay sa tawong daotan magun-ob, apan ang barongbarong sa tawong matarong malig-on.
12 Há uma maneira que parece certa para um homem, mas, no final, leva à morte.
Adunay dalan nga daw matarong alang sa usa ka tawo, apan sa kataposan niini mopadulong sa kamatayon.
13 Mesmo em risos, o coração pode estar triste, e a hilaridade pode acabar em peso.
Ang kasingkasing makahimo sa pagkatawa apan anaa gihapon sa kasakitan ug ang kalipay mosangpot sa kasub-anan.
14 Os infiéis serão reembolsados por seus próprios caminhos; Da mesma forma, um bom homem será recompensado por seus caminhos.
Ang tawong dili matinud-anon makaangkon kung unsa ang angay sa iyang mga dalan, apan ang maayong tawo makaangkon kung unsay ang iyaha.
15 Um homem simples acredita em tudo, mas o homem prudente considera cuidadosamente seus caminhos.
Ang tawo nga wala gitudlo-an motuo sa bisan unsang butang, apan ang tawo nga maampingon maghunahuna sa iyang mga lakang.
16 A o homem sábio teme e evita o mal, mas o tolo é de cabeça quente e imprudente.
Ang tawo nga maalamon mahadlokon ug mopalayo sa daotan, apan ang buangbuang mosalikway gayod sa pagpasidaan.
17 Aquele que se enfurecer rapidamente cometerá uma loucura, e um homem astuto é odiado.
Ang tawong dali ra masuko nagabuhat sa buangbuang nga mga butang, ug gikasilagan ang tawong naglaraw ug daotan.
18 O simples herdar a loucura, mas os prudentes são coroados de conhecimento.
Ang yano nga tawo makapanunod sa pagkabuangbuang, apan ang maalamon nga mga tawo napalibotan sa kahibalo.
19 O mal se curva diante do bem, e os ímpios às portas dos justos.
Kadtong mga daotan moyukbo sa atubangan niadtong matarong ug kadtong mga daotan moyukbo sa mga ganghaan sa mga matarong.
20 A pessoa pobre é evitada até mesmo por seu próprio vizinho, mas a pessoa rica tem muitos amigos.
Ang tawong kabos dumtan bisan sa iyang mga kauban, apan ang tawong adunahan daghan ug mga higala.
21 He que despreza os pecados de seu próximo, mas aquele que tem piedade dos pobres é abençoado.
Ang tawong nagtamay sa iyang silingan nakasala, apan ang tawong nagpakita ug kaluoy sa mga kabos malipayon.
22 Eles não se desviam de quem conspira o mal? Mas o amor e a fidelidade pertencem àqueles que planejam o bem.
Dili ba kadtong naglaraw ug daotan mahisalaag man? Apan kadtong nagplano sa pagbuhat ug maayo makadawat sa pagkamatinud-anon sa kasabotan ug pagkamasaligan.
23 Em todo trabalho árduo, há lucro, mas a conversa dos lábios leva apenas à pobreza.
Uban sa tanang kakugi moabot ang ganansiya, apan kung kanunay lamang panagsultihanay, mogiya kini sa pagkakabos.
24 The a coroa dos sábios é sua riqueza, mas a loucura dos tolos os coroa de loucura.
Ang korona sa tawong maalamon mao ang ilang bahandi, apan ang pagkabuangbuang sa mga buangbuang magdala lamang kanila sa dugang kabuang.
25 Uma testemunha verdadeira salva almas, mas uma falsa testemunha é enganosa.
Ang matinud-anon nga saksi moluwas sa mga kinabuhi, apan ang mini nga saksi mobuga ug mga bakak.
26 No medo de Yahweh é uma fortaleza segura, e ele será um refúgio para seus filhos.
Kung ang usa ka tawo adunay kahadlok kang Yahweh, siya usab adunay hilabihang pagsalig kaniya; kining mga butanga sama sa lig-ong dapit nga mapanalipdan sa mga anak nianing tawhana.
27 O medo de Yahweh é uma fonte de vida, transformando as pessoas das armadilhas da morte.
Ang kahadlok kang Yahweh maoy tuboran sa kinabuhi, aron nga motalikod ang tawo gikan sa lit-ag sa kamatayon.
28 Na multidão de pessoas está a glória do rei, mas na falta de pessoas é a destruição do príncipe.
Ang himaya sa hari makita diha sa kadaghan sa iyang katawhan, apan kung walay mga tawo ang prinsipe magguba.
29 Aquele que é lento para a raiva tem uma grande compreensão, mas aquele que tem um temperamento rápido exibe loucura.
Ang tawong mapailubon adunay dakong panabot, apan ang tawong dali ra masuko motuboy sa pagkabuangbuang.
30 A vida do corpo é um coração em paz, mas a inveja apodrece os ossos.
Ang malinawon nga kasingkasing mao ang kinabuhi sa lawas, apan ang kasina modunot sa kabukogan.
31 Aquele que oprime os pobres mostra desprezo por seu Criador, mas aquele que é bondoso para com os necessitados o honra.
Ang tawong nagdaogdaog sa mga kabos nagatunglo sa iyang Magbubuhat, apan ang tawong nagpakita ug kaluoy sa nanginahanglan nagpasidungog kaniya.
32 O ímpio é derrubado em sua calamidade, mas na morte, o justo tem um refúgio.
Ang tawong daotan malaglag pinaagi sa iyang daotang mga binuhatan, apan ang tawong matarong adunay dalangpanan bisan diha sa kamatayon.
33 A sabedoria repousa no coração de quem tem compreensão, e é até dado a conhecer na parte interna dos tolos.
Ang kaalam anaa sa kasingkasing sa adunay panabot, apan bisan sa taliwala sa mga buangbuang gipaila niya ang iyang kaugalingon.
34 A justiça exalta uma nação, mas o pecado é uma vergonha para qualquer povo.
Ang pagbuhat kung unsa ang matarong motuboy sa nasod, apan ang sala kaulawan sa kang bisan kinsa.
35 O favor do rei é para um servo que lida sabiamente, mas sua ira é para com aquele que causa vergonha.
Ang kaluoy sa hari anaa sa sulugoon nga nagmaampingon, apan ang iyang kasuko alang sa tawo nga nagpakaulaw.
