Provérbios 10
1 Os provérbios de Salomão. Um filho sábio faz um pai feliz; mas um filho tolo traz tristeza para sua mãe.
Ang mga panultihon ni Solomon. Ang anak nga maalamon makapalipay sa iyang amahan apan ang anak nga buangbuang maghatag ug kasub-anan sa iyang inahan.
2 Os tesouros da maldade não lucram nada, mas a retidão se livra da morte.
Walay bili ang kabtangan nga naangkon pinaagi sa pagkadaotan, apan ang pagbuhat ug matarong maglikay kanimo sa kamatayon.
3 Yahweh não vai permitir que a alma dos justos passe fome, mas ele afasta o desejo dos ímpios.
Dili itugot ni Yahweh nga magutman ang nagbuhat kung unsa ang matarong, apan iyang pakyason ang mga tinguha sa daotan.
4 Ele se torna pobre que trabalha com a mão preguiçosa, mas a mão do diligente traz riqueza.
Ang kamot nga tapulan makapahimong kabos sa tawo, apan ang kamot sa tawong kugihan makaangkon ug mga bahandi.
5 Aquele que se reúne no verão é um filho sábio, mas aquele que dorme durante a colheita é um filho que causa vergonha.
Ang maalamon nga anak magtigom sa abot sa yuta sa ting-init apan makauulaw alang kaniya kung matulog siya panahon sa ting-ani.
6 As bênçãos estão na cabeça dos justos, mas a violência cobre a boca dos malvados.
Ang mga gasa nga gikan sa Dios anaa sa ulo niadtong mga mobuhat sa matarong, apan ang baba sa daotan motabon sa kasamok.
7 A memória dos justos é abençoada, mas o nome dos ímpios apodrecerá.
Ang tawo nga mobuhat sa matarong makapalipay kanato sa dihang maghunahuna kita mahitungod kaniya, apan ang ngalan sa daotan madunot.
8 Os sábios de coração aceitam os mandamentos, mas um tolo falador vai cair.
Kadtong adunay panabot modawat sa mga pagmando, apan ang sabaan nga buangbuang magun-ob.
9 Aquele que caminha sem culpa, certamente caminha, mas aquele que perverte seus caminhos será descoberto.
Siya nga maglakaw sa kaligdong maglakaw nga luwas, apan ang tawong mohimo sa iyang mga dalan nga baliko, masakpan ra unya siya.
10 One que pisca com o olho causa tristeza, mas um tolo falador vai cair.
Siya nga mangidhat makapasubo, apan pagalumpagon ang sabaan nga buangbuang.
11 A boca dos justos é uma fonte de vida, mas a violência cobre a boca dos malvados.
Ang baba sa tawo nga mobuhat sa matarong mao ang tubig sa kinabuhi, apan ang baba sa daotan motabon sa kasamok.
12 O ódio agita a luta, mas o amor cobre todos os males.
Ang kaligutgot hinungdan sa panagbingkil, apan tabonan sa gugma ang tanang kasal-anan.
13 A sabedoria é encontrada nos lábios daquele que tem discernimento, mas uma vara é para a parte de trás daquele que não tem entendimento.
Ang kaalam makaplagan diha sa mga ngabil sa tawong adunay maayong paghukom, apan ang bunal alang sa likod sa tawong walay alamag.
14 Os sábios colocam o conhecimento, mas a boca do tolo está perto da ruína.
Ang mga tawong maalamon magtigom ug kahibalo, apan ang baba sa buangbuang nagapaduol sa kagub-anan.
15 A riqueza do homem rico é sua cidade forte. A destruição dos pobres é sua pobreza.
Ang bahandi sa tawong adunahan mao ang iyang lig-on nga siyudad; ang kawad-on sa kabos mao ang iyang kagub-anan.
16 O trabalho dos justos leva à vida. O aumento dos ímpios leva ao pecado.
Ang bayad niadtong magbuhat kung unsa ang matarong mogiya kanila ngadto sa kinabuhi; ang ginansiya sa daotan mogiya kanila ngadto sa sala.
17 He está no caminho da vida quem presta atenção à correção, mas aquele que abandona a repreensão, desvia os outros.
Adunay agianan paingon sa kinabuhi alang niadtong mosunod sa pagpanton, apan mahisalaag ang tawo nga magsalikway sa pagbadlong.
18 Aquele que esconde o ódio tem lábios mentirosos. Aquele que profere uma calúnia é um tolo.
Si bisan kinsa nga adunay tinago nga pagdumot adunay bakakon nga mga ngabil, ug si bisan kinsa nga magbutangbutang mga buangbuang.
19 Na multidão de palavras não falta desobediência, mas aquele que refreia seus lábios faz sabiamente.
Kung adunay daghang mga pulong, dili mawala ang kalapasan, apan siya nga nagmaampingon sa iyang isulti maalamon.
20 A língua dos justos é como a prata escolhida. O coração dos ímpios tem pouco valor.
Ang dila sa mobuhat ug matarong, lunsay nga plata; adunay gamay nga bili sa kasingkasing sa daotan.
21 Os lábios dos justos alimentam muitos, mas os tolos morrem por falta de compreensão.
Ang mga ngabil sa tawong mobuhat kung unsa ang matarong makapahimsog sa kadaghanan, apan mangamatay ang mga buangbuang tungod kay wala silay alamag.
22 A bênção de Yahweh traz riqueza, e ele não lhe acrescenta nenhum problema.
Ang maayong mga gasa ni Yahweh magdala ug bahandi ug walay kasakit niini.
23 É um prazer tolo fazer a maldade, mas a sabedoria é o prazer de um homem de entendimento.
Ang pagkadaotan mao ang dula nga ginadula sa buangbuang, apan ang kaalam mao ang makapahimuot sa tawong adunay panabot.
24 O que o medo maligno os ultrapassará, mas o desejo dos justos será concedido.
Ang kahadlok sa daotan mogukod kaniya, apan ang tinguha sa matarong igahatag.
25 Quando o redemoinho passa, o mal já não é mais; mas os justos permanecem firmes para sempre.
Ang daotan sama sa bagyo nga molabay lang, ug mahanaw dayon, apan kadtong mobuhat kung unsa ang matarong mao ang patukoranan nga molungtad hangtod sa kahangtoran.
26 Como vinagre até os dentes e como fumaça até os olhos, Assim é o preguiçoso para aqueles que o enviam.
Sama sa suka nga anaa sa ngipon ug aso sa mga mata, mao usab ang tapulan alang niadtong nagpadala kaniya.
27 O medo de Yahweh prolonga os dias, mas os anos dos ímpios devem ser encurtados.
Ang pagkahadlok kang Yahweh makapalugway sa kinabuhi, apan ang mga katuigan sa daotan mapamubo.
28 A perspectiva dos justos é a alegria, mas a esperança dos ímpios perecerá.
Ang paglaom niadtong mobuhat sa matarong mao ang ilang kalipay, apan ang katuigan sa mga daotan mapamubo.
29 O caminho de Yahweh é um refúgio para os verticais, mas é uma destruição para os trabalhadores da iniqüidade.
Ang dalan ni Yahweh mopanalipod niadtong adunay dungog, apan kagub-anan kini alang sa daotan.
30 Os justos nunca serão removidos, mas os ímpios não vão habitar na terra.
Kadtong mobuhat sa matarong dili gayod mapukan, apan ang daotan dili magpabilin sa yuta.
31 A boca dos justos produz sabedoria, mas a língua perversa será cortada.
Gikan sa baba niadtong magbuhat ug matarong adunay bunga sa kaalam, apan ang bakakon nga dila pagaputlon.
32 Os lábios dos justos sabem o que é aceitável, mas a boca dos malvados é perversa.
Ang mga ngabil niadtong mobuhat sa matarong nasayod kung unsa ang angayan, apan ang baba sa daotan, nasayod sila kung unsa ang tinuis.
