< Levítico 25 >

1 Yahweh disse a Moisés no Monte Sinai,
Bwana akamwambia Mose katika Mlima Sinai,
2 “Fala aos filhos de Israel e diz-lhes: 'Quando entrardes na terra que eu vos dou, então a terra guardará um sábado para Yahweh'.
“Sema na Waisraeli uwaambie: ‘Mtakapoingia katika nchi ninayowapa ninyi, nchi yenyewe ni lazima ishike Sabato kwa ajili ya Bwana.
3 Semearás teu campo seis anos, e podarás tua vinha seis anos, e colherás seus frutos;
Kwa miaka sita mtapanda mazao katika mashamba yenu, nanyi kwa miaka sita mtaikata mizabibu yenu matawi na kuvuna mazao yake.
4 mas no sétimo ano haverá um sábado de descanso solene para a terra, um sábado para Javé. Você não semeará seu campo nem podará seu vinhedo.
Lakini mwaka wa saba nchi lazima iwe na Sabato ya mapumziko, Sabato kwa Bwana. Msipande mbegu katika mashamba yenu, wala msikate mizabibu yenu matawi.
5 What cresce de si mesmo em sua colheita não colherá, e não colherá as uvas de sua vinha despida. Será um ano de descanso solene para a terra.
Msivune na kuweka akiba kinachoota chenyewe, wala kuvuna na kusindika zabibu ambayo hamkuhudumia mashamba yake. Nchi lazima iwe na mwaka wa mapumziko.
6 O Sábado da terra servirá de alimento para você; para você mesmo, para seu servo, para sua empregada, para seu empregado contratado e para seu estranho, que vive como um estrangeiro com você.
Chochote nchi itoacho katika mwaka wa Sabato kitakuwa chakula chenu wenyewe, watumishi wenu wa kiume na wa kike, mfanyakazi aliyeajiriwa, na mkazi wa muda anayeishi miongoni mwenu,
7 Para seu gado também, e para os animais que estão em sua terra, todo o seu aumento será para alimento.
vilevile malisho ya mifugo yenu na wanyama pori katika nchi yenu. Chochote nchi itakachozalisha kinaweza kuliwa.
8 “'Você contará sete sábados de anos, sete vezes sete anos; e haverá para você os dias de sete sábados de anos, mesmo quarenta e nove anos.
“‘Hesabu Sabato saba za miaka, yaani miaka saba mara saba, ili Sabato saba za miaka utakuwa muda wa miaka arobaini na tisa.
9 Então tocareis a trombeta em voz alta no décimo dia do sétimo mês. No Dia da Expiação, soareis a trombeta em toda a vossa terra.
Ndipo tarumbeta itapigwa kila mahali katika siku ya kumi ya mwezi wa saba. Katika Siku ya Upatanisho, piga tarumbeta katika nchi yako yote.
10 Fareis santo o quinquagésimo ano, e proclamareis a liberdade em toda a terra a todos os seus habitantes. Será um jubileu para vocês; e cada um de vocês retornará à sua propriedade e cada um de vocês retornará à sua família.
Mwaka wa hamsini mtauweka wakfu na kutangaza uhuru katika nchi kwa wakazi wake wote. Itakuwa ni yubile kwenu; kila mmoja wenu atairudia mali ya jamaa yake, na kila mmoja kurudi kwenye ukoo wake.
11 Esse quinquagésimo ano será para vocês um jubileu. Nele não semearão, nem colherão o que cresce de si mesmos, nem colherão das videiras despidas.
Mwaka wa hamsini utakuwa yubile kwenu, msipande wala msivune kile kiotacho chenyewe, au kuvuna zabibu zisizohudumiwa.
12 Pois é um jubileu; será santo para vós. Comereis do seu crescimento fora do campo.
Kwa kuwa ni yubile, nayo itakuwa takatifu kwenu; mtakula tu kile kilichotoka moja kwa moja mashambani.
13 “'Neste Ano do Jubileu, cada um de vocês retornará à sua propriedade.
“‘Katika huu Mwaka wa Yubile, kila mmoja atarudi kwenye mali yake mwenyewe.
14 “'Se você vender algo a seu vizinho, ou comprar de seu vizinho, vocês não se enganarão uns aos outros.
“‘Ikiwa utauza ardhi kwa mmoja wa wazawa wa nchi yako, au ukinunua ardhi kutoka kwake, mmoja asimpunje mwingine.
15 De acordo com o número de anos após o Jubileu, vocês devem comprar de seu vizinho. De acordo com o número de anos das colheitas que ele venderá a você.
Utanunua ardhi kwa mzawa wa nchi yako kwa misingi ya hesabu ya miaka baada ya Yubile. Naye ataiuza kwako kwa misingi ya hesabu ya miaka iliyobaki kwa kuvuna mavuno.
16 De acordo com a duração dos anos você deve aumentar seu preço, e de acordo com a brevidade dos anos você deve diminuir seu preço; pois ele está vendendo o número das colheitas para você.
Miaka inapokuwa mingi, utaongeza bei, nayo miaka ikiwa michache, utapunguza bei, kwa sababu kile anachokuuzia kwa hakika ni hesabu ya mazao.
17 Não vos enganareis uns aos outros, mas temereis vosso Deus; pois eu sou Yahweh vosso Deus.
Mmoja asimpunje mwingine, bali utamcha Mungu wako. Mimi ndimi Bwana Mungu wako.
18 “'Portanto, cumprireis meus estatutos, guardareis minhas ordenanças e as cumprireis; e residireis na terra em segurança.
“‘Fuateni amri zangu, mwe waangalifu kutii amri zangu, nanyi mtaishi salama katika nchi.
19 A terra dará seus frutos, e você comerá seu alimento, e habitará nela em segurança.
Kisha nchi itazaa matunda yake, nanyi mtakula na kushiba na kuishi humo kwa salama.
20 Se você dissesse: “O que comeremos no sétimo ano? Eis que não semearemos, nem colheremos em nosso crescimento;”
Mwaweza kuuliza, “Tutakula nini katika mwaka wa saba ikiwa hatutapanda wala kuvuna mazao yetu?”
21 então eu lhe darei minha bênção no sexto ano, e ela dará frutos durante os três anos.
Nitawapelekeeni baraka ya pekee katika mwaka wa sita, kwamba nchi itazalisha mazao ya kutosha kwa miaka mitatu.
22 Você semeará no oitavo ano, e comerá dos frutos da velha loja até o nono ano. Até que seus frutos cheguem, você comerá da velha loja.
Mnapopanda mwaka wa nane, mtakula mavuno ya miaka iliyopita. Pia mtaendelea kuyala mazao hayo hadi mvune mavuno ya mwaka wa tisa.
23 “'A terra não será vendida perpetuamente, pois a terra é minha; pois vocês são estranhos e vivem como estrangeiros comigo.
“‘Kamwe ardhi isiuzwe kwa mkataba wa kudumu, kwa sababu nchi ni mali yangu, nanyi ni wageni na wapangaji wangu.
24 Em toda a terra de sua posse, você concederá um resgate pela terra.
Katika nchi yote mtakayoshika kuwa milki yenu, ni lazima mtoe ukombozi wa ardhi.
25 “'Se seu irmão se torna pobre e vende alguns de seus bens, então seu parente que está ao seu lado virá, e resgatará o que seu irmão vendeu.
“‘Ikiwa mmoja wa wazawa wa nchi yako amekuwa maskini na akauza baadhi ya mali yake, ndugu yake wa karibu atakuja na kukomboa kile ndugu yako alichokiuza.
26 Se um homem não tiver ninguém para resgatá-lo, e se tornar próspero e encontrar meios suficientes para resgatá-lo,
Iwapo mtu huyo hana jamaa wa karibu wa kukomboa mali hiyo kwa ajili yake, lakini yeye mwenyewe akafanikiwa na kupata mali itoshayo kuikomboa,
27 então deixe-o contar os anos desde sua venda, e restituirá o excedente ao homem a quem o vendeu; e ele retornará à sua propriedade.
ataamua tena thamani yake kwa miaka tangu alipoiuza, na kurudisha kiasi kilichobaki cha thamani kwa mtu ambaye alikuwa amemuuzia mali hiyo, naye ataweza kuirudia mali yake.
28 Mas se ele não for capaz de recuperá-lo para si mesmo, então o que ele vendeu permanecerá na mão daquele que o comprou até o Ano do Jubileu. No Jubileu, será liberado e ele retornará à sua propriedade.
Lakini kama hatapata njia ya kumlipa mnunuzi, ile mali aliyouza itabaki kumilikiwa na mnunuzi mpaka Mwaka wa Yubile. Mali hiyo itarudishwa mwaka wa Yubile, naye ataweza kuirudia mali yake.
29 “'Se um homem vende uma casa em uma cidade murada, então ele pode resgatá-la dentro de um ano inteiro após ter sido vendida. Durante um ano inteiro, ele terá o direito de redenção.
“‘Ikiwa mtu atauza nyumba iliyo ndani ya mji uliozungukwa kwa ukuta, yeye anayo haki ya kuikomboa mwaka mzima baada ya mauzo ya hiyo nyumba. Wakati huo anaweza kuikomboa.
30 Se não for redimida dentro do espaço de um ano inteiro, então a casa que está na cidade murada será garantida perpetuamente para aquele que a comprou, através de suas gerações. Ela não será liberada no Jubileu.
Ikiwa haikukombolewa kabla ya mwaka mmoja kamili kupita, nyumba iliyo ndani ya mji uliozungukwa kwa ukuta itakuwa mali ya kudumu ya mnunuzi na wazao wake. Haitarudishwa mwaka wa Yubile.
31 Mas as casas das aldeias que não têm muros ao seu redor serão contabilizadas com os campos do país: poderão ser resgatadas, e serão liberadas no Jubileu.
Lakini nyumba zilizo vijijini bila ya kuwa na kuta zilizozizunguka zitahesabiwa kama mashamba. Zinaweza kukombolewa, nazo zirudishwe katika mwaka wa Yubile.
32 “'No entanto, nas cidades dos Levitas, os Levitas podem resgatar as casas nas cidades de sua posse a qualquer momento.
“‘Walawi siku zote wana haki ya kukomboa nyumba zao katika miji ya Walawi wanayoimiliki.
33 Os levitas podem resgatar a casa que foi vendida e a cidade de sua possessão, e será liberada no Jubileu; pois as casas das cidades dos levitas são sua possessão entre os filhos de Israel.
Kwa hiyo mali ya Mlawi inaweza kukombolewa, yaani nyumba iliyouzwa katika mji wowote wanaoushikilia itarudishwa mwaka wa Yubile, kwa sababu nyumba zilizo katika miji ya Walawi ni mali yao miongoni mwa Waisraeli.
34 Mas o campo das terras de pasto de suas cidades não pode ser vendido, pois é sua posse perpétua.
Lakini nchi ya malisho iliyo mali ya miji yao kamwe isiuzwe, ni milki yao ya kudumu.
35 “'Se seu irmão ficou pobre, e sua mão não pode se sustentar entre vocês, então vocês o sustentarão. Ele viverá com vocês como um estrangeiro e um residente temporário.
“‘Ikiwa mmoja wa wazawa wa nchi yako amekuwa maskini, naye akashindwa kujitegemeza mwenyewe katikati yako, msaidie kama vile ambavyo ungelimsaidia mgeni au kama mkazi wa muda, ili aweze kuendelea kuishi katikati yako.
36 Não se interesse por ele nem lucre; mas temei a vosso Deus, para que vosso irmão possa viver entre vós.
Usichukue riba wala faida yoyote kutoka kwake, bali utamwogopa Mungu wako, ili mzawa wa nchi yako aweze kuendelea kuishi katikati yako.
37 Você não emprestará a ele seu dinheiro a juros, nem lhe dará sua comida com fins lucrativos.
Usimkopeshe fedha ili alipe na riba, wala usimuuzie chakula kwa faida.
38 Eu sou Yahweh vosso Deus, que vos tirou da terra do Egito, para vos dar a terra de Canaã, e para ser vosso Deus.
Mimi ndimi Bwana Mungu wako, niliyekuleta kutoka nchi ya Misri nikupe nchi ya Kanaani, nami niwe Mungu wako.
39 “'Se seu irmão ficou pobre entre vocês, e se vende a vocês, vocês não o obrigarão a servir como escravo.
“‘Ikiwa mmoja wa wazawa wa nchi yako amekuwa maskini katikati yako, naye akajiuza kwako, usimfanye atumike kama mtumwa.
40 Como servo contratado, e como residente temporário, ele estará com vocês; ele servirá com vocês até o Ano do Jubileu.
Atatendewa kama mfanyakazi aliyeajiriwa, au kama mkazi wa muda katikati yako, naye atatumika mpaka Mwaka wa Yubile.
41 Então ele sairá de você, ele e seus filhos com ele, e voltará para sua própria família, e para a posse de seus pais.
Ndipo yeye na watoto wake wataachiwa, naye atarudi kwa watu wa ukoo wake, na kwenye mali ya baba zake.
42 Pois eles são meus servos, que eu trouxe da terra do Egito. Eles não serão vendidos como escravos.
Kwa sababu Waisraeli ni watumishi wangu niliowaleta kutoka nchi ya Misri, kamwe wasiuzwe kama watumwa.
43 Não governará sobre ele com dureza, mas temerá a seu Deus.
Usiwatawale kwa ukatili, lakini utamcha Mungu wako.
44 “'Quanto aos seus escravos masculinos e femininos, que você pode ter das nações que estão ao seu redor, deles você pode comprar escravos masculinos e femininos.
“‘Watumwa wako wa kiume na wa kike watatoka katika mataifa yanayokuzunguka; kutoka kwao waweza kununua watumwa.
45 Além disso, dos filhos dos alienígenas que vivem entre vocês, deles vocês podem comprar, e de suas famílias que estão com vocês, que eles conceberam em suas terras; e eles serão sua propriedade.
Pia waweza kununua baadhi ya wakazi wa muda wanaoishi katikati yako, na jamaa ya koo zao waliozaliwa katika nchi yako, nao watakuwa mali yako.
46 Você pode fazer deles uma herança para seus filhos depois de você, para que sejam possuídos. Deles você pode tomar seus escravos para sempre, mas sobre seus irmãos os filhos de Israel você não governará, uns sobre os outros, com dureza.
Hao waweza kuwarithisha watoto wako kuwa urithi wao, na wanaweza kuwafanya watumwa maisha yao yote, lakini usiwatawale ndugu zako Waisraeli kwa ukatili.
47 “'Se um estrangeiro ou residente temporário com você ficar rico, e seu irmão ao seu lado ficar pobre, e se vender para o estranho ou estrangeiro que vive entre você, ou para um membro da família do estranho,
“‘Ikiwa mgeni au mkazi wa muda katikati yako atakuwa tajiri, na mmoja wa wazawa wa nchi yako akawa maskini, naye akajiuza kwa yule mgeni anayeishi katikati yako, au kwa mmoja wa jamaa wa koo za wageni,
48 após a venda ele poderá ser resgatado. Um de seus irmãos pode redimi-lo;
anayo haki ya kukombolewa baada ya kujiuza. Mmoja wa jamaa zake aweza kumkomboa:
49 ou seu tio, ou o filho de seu tio, pode redimi-lo, ou qualquer parente próximo de sua família pode redimi-lo; ou se ele ficou rico, pode redimir-se a si mesmo.
Mjomba wake, au binamu yake, au yeyote aliye ndugu wa damu katika ukoo wake aweza kumkomboa. Au ikiwa atafanikiwa, anaweza kujikomboa mwenyewe.
50 Ele deve contar com aquele que o comprou do ano em que ele se vendeu a ele para o Ano do Jubileu. O preço de sua venda será de acordo com o número de anos; ele estará com ele de acordo com o tempo de um servo contratado.
Yeye na huyo aliyemnunua watahesabu muda kuanzia mwaka aliojiuza hadi Mwaka wa Yubile. Mahali pa kuanzia bei ya kuachiwa kwake itakadiriwa kwa ujira unaolipwa mfanyakazi aliyeajiriwa kwa idadi ya hiyo miaka.
51 Se ainda houver muitos anos, segundo eles, ele devolverá o preço de sua redenção do dinheiro para o qual foi comprado.
Ikiwa imebaki miaka mingi, ni lazima atalipia ukombozi wake fungu kubwa la bei iliyolipwa kumnunua yeye.
52 Se restarem apenas alguns anos até o ano do jubileu, então ele contará com ele; de acordo com seus anos de serviço, ele devolverá o preço de sua redenção.
Ikiwa miaka iliyobaki ni michache kufikia Mwaka wa Yubile, atafanya hesabu yake, naye atalipa malipo yanayostahili kwa ajili ya ukombozi wake.
53 Como servo contratado ano após ano, ele estará com ele. Ele não governará com dureza sobre ele à sua vista.
Atatendewa kama mtu wa kuajiriwa mwaka hadi mwaka; lazima uone kwamba yule aliyemnunua hamtawali kwa ukatili.
54 Se ele não for redimido por estes meios, então será libertado no Ano do Jubileu: ele e seus filhos com ele.
“‘Hata ikiwa hakukombolewa kwa njia mojawapo ya hizi, yeye na watoto wake wataachiwa katika Mwaka wa Yubile,
55 Pois para mim os filhos de Israel são servos; eles são meus servos que tirei da terra do Egito. Eu sou Yahweh, vosso Deus.
kwa maana Waisraeli ni mali yangu kama watumishi. Wao ni watumishi wangu, niliowatoa kutoka nchi ya Misri. Mimi ndimi Bwana Mungu wako.

< Levítico 25 >