Deuteronômio 4

1 Agora, Israel, escutai os estatutos e as ordenanças que vos ensino, para fazê-los, a fim de que possais viver e entrar e possuir a terra que Iavé, o Deus de vossos pais, vos dá.

Сега слушай, Израилю, повеленията и съдбите, които ви уча да вършите, за да живеете, и да влезете и наследите земята, която ви дава Господ Бог на бащите ви.

2 Não acrescenteis à palavra que eu vos ordeno, nem a retirareis, para que possais guardar os mandamentos de Javé, vosso Deus, que eu vos ordeno.

Да не притурите нищо на думите, които ви заповядвам, нито да отнемате от тях, за да пазите заповедите на Господа нашият Бог, които ви заповядвам.

3 Seus olhos viram o que Javé fez por causa de Baal Peor; pois Javé seu Deus destruiu todos os homens que seguiram Baal Peor do meio de vocês.

Очите ви са видели що направи Господ, поради Ваалфегора; защото Господ вашият Бог изтреби изсред вас всичките човеци, които се поведоха по Ваалфегора.

4 Mas vocês que foram fiéis a Iavé seu Deus estão todos vivos hoje.

А вие, които сте се привързали при Господа вашият Бог, всички сте живи днес.

5 Eis que vos ensinei estatutos e ordenanças, mesmo como Iavé meu Deus me ordenou, que o fizésseis no meio da terra onde entrais para possuí-la.

Ето, аз ви научих повеления и съдби, според както Господ моят Бог ми заповяда, за да вършите според тях в земята, в която влизате да я наследите.

6 Guardai-os e fazei-os, pois esta é vossa sabedoria e vossa compreensão aos olhos dos povos que ouvirão todos estes estatutos e dirão: “Certamente esta grande nação é um povo sábio e compreensivo”.

И тъй, пазете и вършете ги; защото това е мъдростта ви и благоразумието ви пред очите на племената, които, като чуят за всички тия повеления, ще рекат: Ето, мъдри и разумни люде са тия на тоя велик народ.

7 Pois qual é a grande nação que tem um deus tão próximo deles como Javé nosso Deus sempre que o invocamos?

Защото кой народ е толкова велик щото да има бог тъй близо при себе си, колкото е Иеова нашият Бог близо при нас всеки път, когато Го призоваваме?

8 Qual é a grande nação que tem estatutos e ordenanças tão justos como toda esta lei que hoje vos proponho?

Или кой народ е толкова велик щото да има такива справедливи повеления и съдби, какъвто и целият тоя закон, който излагам пред вас днес?

9 Apenas tenha cuidado, e mantenha sua alma diligentemente, para que não esqueça as coisas que seus olhos viram, e para que não se afastem de seu coração todos os dias de sua vida; mas faça-as conhecer a seus filhos e aos filhos de seus filhos -

Само внимавай на себе си и пази добре душата си, да не би да забравиш делата, които очите ти са видели, и да не би да се изгубят от сърцето ти, през всичките дни на живота ти; но предавай ги на чадата си и на внуците си;

10 no dia em que você esteve diante de Javé seu Deus em Horeb, quando Javé me disse: “Reúna o povo a mim, e eu os farei ouvir minhas palavras, para que aprendam a temer-me todos os dias que viverem na terra, e para que ensinem seus filhos”.

предавай им за деня, в който ти застана пред Господа твоя Бог на Хорив, когато Господ ми каза: Събери Ми людете, и ще ги направя да чуят думите Ми, за да се научат да се боят от Мене през всичкото време догдето живеят на земята, и те да учат чадата си на това.

11 Você se aproximou e ficou debaixo da montanha. A montanha ardeu com fogo até o coração do céu, com trevas, nuvens e escuridão espessa.

Вие се приближихте и застанахте под планината; и планината гореше в огън до сред небето, и имаше тъмнина, облак и мрак.

12 Javé falou contigo do meio do fogo: ouviste a voz das palavras, mas não viste forma alguma; ouviste apenas uma voz.

Тогава Господ ви говори изсред огъня; вие чухте гласа на думите, но не видяхте никакъв образ; само глас чухте.

13 Ele vos declarou seu pacto, que vos ordenou que cumprísseis, até mesmo os dez mandamentos. Ele os escreveu em duas tábuas de pedra.

И Той ви изяви завета Си, който ви заповяда да вършите, сиреч, десетте заповеди; и написа ги на две каменни плочи.

14 Yahweh ordenou-me naquela época que vos ensinasse estatutos e ordenanças, para que os fizésseis na terra em que vos encontrais para possuí-la.

И в онова време Господ ми заповяда да ви науча повеления и съдби, за да ги вършите в земята, към която преминавате да я притежавате.

15 Tenham muito cuidado, pois não viram nenhum tipo de forma no dia em que Javé lhes falou em Horeb do meio do fogo,

Прочее, внимавайте добре на себе си, (защото в деня, когато Господ ви говори на Хорив изсред огъня вие не видяхте никакъв образ),

16 para não se corromperem e se tornarem uma imagem esculpida na forma de qualquer figura, a semelhança de macho ou fêmea,

да не би да се развратите и си направите идол, подобие на някой образ, подобие на мъж или на жена,

17 a semelhança de qualquer animal que está na terra, a semelhança de qualquer ave alada que voa no céu,

подобие на някое животно, което е на земята, подобие на някоя крилата птица, която лети на небето,

18 a semelhança de qualquer coisa que se arrepia no chão, a semelhança de qualquer peixe que está na água debaixo da terra;

подобие на нещо, което пълзи по земята, подобие на някоя риба, която е във водите под земята;

19 e para que você não levante os olhos para o céu, e quando você vê o sol, a lua e as estrelas, mesmo todo o exército do céu, você é atraído e os adora, e os serve, o que Yahweh seu Deus destinou a todos os povos sob o céu inteiro.

и да не би, като подигнеш очи към небето, и видиш слънцето и луната, звездите и цялото небесно множество, да се мамиш, та да им се кланяш и да служиш на тях, които Господ твоят Бог разпредели на всичките народи под цялото небе.

20 Mas Javé vos levou, e vos tirou do forno de ferro, do Egito, para ser para ele um povo de herança, como é hoje.

А вас взе Господ и ви изведе из железарската пещ, из Египет, да Му бъдете люде за наследство, както сте и днес.

21 Furthermore Javé ficou zangado comigo pelo seu bem, e jurou que eu não deveria atravessar o Jordão, e que não deveria entrar naquela terra boa que Javé seu Deus lhe dá por herança;

При това, Господ се разгневи на мене поради вас, и закле се да не премина Иордан и да не вляза в оная добра земя, който Господ твоят Бог ти дава за наследство,

22 mas eu devo morrer nesta terra. Eu não devo atravessar o Jordão, mas você deve atravessar e possuir essa boa terra.

но да умра в тая земя; аз няма да премина Иордан; а вие ще преминете и ще завладеете оная добра земя.

23 Cuidado, para não esquecer o pacto de Javé vosso Deus, que ele fez convosco, e fazer de vós uma imagem esculpida na forma de qualquer coisa que Javé vosso Deus vos tenha proibido.

Внимавайте на себе си да не забравяте завета, който Господ вашият Бог направи с вас, да не би да си направите идол, подобие на нещо, което Господ твоят Бог ти е запретил;

24 Pois Yahweh vosso Deus é um fogo devorador, um Deus ciumento.

защото Господ твоят Бог е огън пояждащ, Бог ревнив.

25 Quando vocês pais, filhos e filhos de filhos, e estão há muito tempo na terra, e depois se corrompem, e fazem uma imagem esculpida na forma de qualquer coisa, e fazem o que é mau aos olhos de Iavé vosso Deus para provocá-lo à ira,

Когато ти се родят чада и внуци, ако, като живеете дълго време на земята, се развратите и направите идол, образ на нещо и вършите зло пред Господа твоя Бог и Го разгневите,

26 eu chamo o céu e a terra para testemunhar contra vocês hoje, que vocês logo perecerão totalmente da terra que vocês atravessam o Jordão para possuí-la. Não prolongareis vossos dias sobre ela, mas sereis totalmente destruídos.

днес викам небето и земята да свидетелствуват против вас, че непременно скоро ще изчезнете от земята, за превземането на която вие преминавате Иордан; няма да живеете дълго време в нея, а съвсем ще бъдете изтребени.

27 Javé vos espalhará entre os povos, e sereis poucos em número entre as nações onde Javé vos levará para longe.

Господ ще ви разпръсне между племената, и ще останете малочислени между ония народи, всред които Господ ще ви отведе.

28 Ali servireis aos deuses, obra das mãos dos homens, madeira e pedra, que não vêem, nem ouvem, nem comem, nem cheiram.

Там ще служите на богове, дело на човешки ръце, на дърво и камък, които нито виждат нито чуват, нито ядат нито миришат.

29 Mas dali buscarás a Javé teu Deus, e o encontrarás quando o buscares de todo o teu coração e de toda a tua alma.

Но ако от там потърсите Господа твоя Бог, всеки от вас ще го намери, ако го потърси с цялото си сърце и с цялата си душа.

30 Quando estiverdes na opressão, e todas estas coisas vierem sobre vós, nos últimos dias voltareis para Yahweh vosso Deus e escutareis a voz dele.

Когато се намериш в скръб, и всичко това те постигне, ако най-после се обърнат към Господа твоя Бог и послушат гласа Му,

31 Pois Yahweh, vosso Deus, é um Deus misericordioso. Ele não vos falhará nem vos destruirá, nem esquecerá o pacto de vossos pais, que Ele jurou a eles.

то, понеже Господ твоят Бог е Бог милостив, той няма да те остави, нито ще те изтреби, нито ще забрави завета, за който се е клел на бащите ти.

32 Pois perguntai agora sobre os dias passados, que foram antes de vós, desde o dia em que Deus criou o homem sobre a terra, e de uma ponta à outra do céu, se houve algo tão grande como esta coisa, ou se foi ouvido como esta coisa?

Защото попитай сега за миналите времена, които бяха преди тебе, от деня когато Бог създаде човека на земята, и попитай от единия край на небето до другия: ставало ли е такова нещо, като това велико дело, или чувало ли се е подобно на него?

33 Alguma vez um povo ouviu a voz de Deus falando do meio do fogo, como você já ouviu, e viveu?

Люде чули ли са някога Божия глас да говори изсред огън, както ти си чул, и да останат живи?

34 Ou Deus tentou ir e tomar para si uma nação entre outras nações, por provações, por sinais, por maravilhas, por guerras, por uma mão poderosa, por um braço estendido, e por grandes terrores, de acordo com tudo o que Javé seu Deus fez por você no Egito diante de seus olhos?

Или предприел ли е Бог да дойде и вземе за себе си народ изсред друг народ, чрез изпитни, знамения и чудеса, и чрез бой, чрез силна ръка, чрез издигната мишца, и чрез големи ужаси, според всичко, което Господ вашият Бог е сторил за вас в Египет пред очите ви?

35 Foi-lhe mostrado para que você pudesse saber que Yahweh é Deus. Não há mais ninguém além d'Ele.

На тебе се даде да видиш това, за да познаеш, че Иеова, Той е Бог, и няма друг освен Него.

36 Do céu ele te fez ouvir sua voz, para que ele pudesse te instruir. Na terra ele te fez ver seu grande fogo; e tu ouviste suas palavras do meio do fogo.

За да те научи, Той те направи да чуеш гласа Му от небето, и показа ти на земята великия Си огън, и ти чу думите Му изсред огъня.

37 Porque ele amava seus pais, por isso ele escolheu seus descendentes depois deles, e vos tirou com sua presença, com seu grande poder, do Egito;

И понеже Той обичаше бащите ти, за това избра тяхното потомство след тях, и с присъствието Си чрез голямата Си сила те изведе из Египет,

38 para expulsar nações de diante de vós maiores e mais poderosas do que vós, para vos trazer para dentro, para vos dar sua terra por herança, como é hoje.

за да изгони от пред тебе народи по-големи и по-силни от тебе, да те въведе в земята им и да ти я даде в наследство, както прави днес.

39 Saiba, portanto, hoje, e leve-o a sério, que o próprio Javé é Deus no céu acima e na terra abaixo. Não há mais ninguém.

Познай, прочее, днес и вложи в сърцето си, че Иеова е Бог на небето горе и на земята долу; няма друг.

40 Guardareis seus estatutos e seus mandamentos, que eu vos ordeno hoje, para que vos acompanhem e aos vossos filhos depois de vós, e para que possais prolongar vossos dias na terra que Javé vosso Deus vos dá para todo o sempre.

И пази повеленията Му и заповедите Му, които днес ти заповядвам, за да благоденствуваш, ти и потомците ти след тебе, и за всегда да се продължат дните ти на земята, който Господ твоят Бог ти дава.

41 Então Moisés separou três cidades além do Jordão em direção ao nascer do sol,

Тогава Моисей отдели от града оттатък Иордан към изгрева на слънцето,

42 para que o assassino pudesse fugir para lá, que mata seu vizinho involuntariamente e não o odiou no passado, e que fugindo para uma dessas cidades ele poderia viver:

за да прибягва там оня убиец, който убие ближния си по погрешка, без да го е мразил по-напред, и като побегне в един от тия градове, да остане жив.

43 Bezer no deserto, na planície, para os rubenitas; e Ramoth em Gilead para os gaditas; e Golan em Bashan para os manassitas.

Те бяха: Восор в пустинята, в полянската земя на рувимците, Рамот в Галаад, в земята на гадците и Голан във Васан, в земята на манасийците.

44 Esta é a lei que Moisés impôs perante os filhos de Israel.

И ето законът, който Моисей изложи пред израилтяните;

45 Estes são os testemunhos, e os estatutos, e as ordenanças que Moisés falou aos filhos de Israel quando eles saíram do Egito,

ето, заявленията, повеленията и съдбите, които Моисей изказа на израилтяните, когато бяха излезли из Египет

46 além do Jordão, no vale em frente a Beth Peor, na terra de Sihon, rei dos amorreus, que viviam em Hesbon, a quem Moisés e os filhos de Israel atacaram quando eles saíram do Egito.

оттатък Иордан, в долината срещу Вет-фегор, в земята на аморейския цар Сион, който живееше в Есевон, когото Моисей и израилтяните поразиха, след като бяха излезли из Египет,

47 Tomaram posse de sua terra e da terra de Og, rei de Basã, os dois reis dos amorreus, que estavam além do Jordão em direção ao nascer do sol;

като превзеха земята му и земята на васанския цар Ог, двамата аморейски царе, които бяха оттатък Иордан към изгрева на слънцето,

48 de Aroer, que fica na margem do vale do Arnon, até o Monte Sião (também chamado Hermon),

от Ароир, който е при устието на реката Арнон, до планината Сион (която е Ермон),

49 e todos os Arabah além do Jordão em direção ao leste, até o mar dos Arabah, sob as encostas de Pisgah.

и цялото поле оттатък Иордан на изток, до морето на полето, под Асдот-фасга.