< Mateus 13 >
1 Naquele mesmo dia, depois de Jesus sair conosco da casa onde estava ensinando, Ele foi para o [lago da] Galileia.
Mutta sinä päivänä läksi Jesus huoneesta ja istui meren tykönä.
2 Uma grande multidão juntou-se ao redor dele [para ouvi-lo ensinar. Então, para que as pessoas não O apertassem] (OU[, para falar melhor com as pessoas)] Ele entrou em um barco e sentou-se [para ensiná-las]. A multidão ficou em pé na praia [e estava ouvindo].
Ja hänen tykönsä kokoontui paljo kansaa, niin että hän meni haahteen, ja istui: ja kaikki kansa seisoi rannalla.
3 Ele estava contando muitas parábolas a eles. [Uma das parábolas] que Ele ensinou foi esta: “Escutem! Um homem foi [para sua roça e começou a semear/plantar sementes].
Ja hän puhui heille paljon vertauksilla, sanoen: katso, kylväjä meni kylvämään.
4 Enquanto ele espalhava as sementes, algumas [delas] caíram no caminho. Aí uns pássaros chegaram e comeram essas sementes.
Ja hänen kylväissänsä lankesivat muutamat tien oheen, ja linnut tulivat ja söivät ne.
5 Outras [sementes] caíram em [terra] rochosa/onde havia muitas pedras com pouca terra em cima das pedras. Essas sementes brotaram logo, [porque o sol esquentou rapidamente] a pouca terra que tinha.
Muutamat taas lankesivat kivistöön, kussa ei heillä ollut paljo maata, ja nousivat pian päälle, ettei heillä ollut syvää maata;
6 Mas quando o sol brilhou [nessas plantinhas novas, elas] murcharam. Já que as raízes não tinham [terra funda], elas secaram.
Mutta kuin aurinko nousi, niin he poudittiin, ja ettei heillä ollut juurta, niin he kuivettuivat.
7 Outras [sementes] caíram em [terra onde havia raízes de] espinhos. Os espinheiros cresceram [junto com o trigo] e o sufocaram.
Mutta muutamat lankesivat orjantappuroihin, ja orjantappurat kävivät ylös, ja tukahuttivat ne.
8 Mas outras [sementes] caíram em terra produtiva e as plantas produziram muito trigo. Algumas das plantas produziram cem vezes [mais sementes do que foram plantadas]. Outras plantas produziram sessenta vezes [mais sementes do que foram plantadas]. Outras plantas produziram trinta vezes [mais sementes do que foram plantadas].
Muutamat taas lankesivat hyvään maahan, ja tekivät hedelmän, muutama satakertaisen, muutama kuudenkymmenen kertaisen ja muutama kolmenkymmenen kertaisen.
9 Se quiserem entender isso [MTY], pensem com cuidado [sobre o que acabo de dizer”].
Jolla on korvat kuulla, se kuulkaan!
10 [Nós, ] discípulos, chegamos perto de Jesus e perguntamos a ele: “Por que é que o senhor fala com a multidão em parábolas?”
Niin opetuslapset tulivat ja sanoivat hänelle: miksi sinä puhut heille vertauksilla?
11 Ele [nos] respondeu, dizendo: “Está sendo revelado a vocês [por Deus] {[Deus] está revelando a vocês} o que Ele pretende fazer enquanto governa sobre as vidas das pessoas, coisa que Ele não revelou antes. Mas isso não está sendo revelado {[Deus] não está revelando isso} aos outros.
Mutta hän vastasi ja sanoi: teille on annettu tuta taivaan valtakunnan salaisuudet, vaan ei heille ole annettu.
12 Quando uma pessoa [pensar no que eu digo e entender], ela poderá {[Deus] fará com que possa} entender mais. Mas quando uma pessoa não [pensar com cuidado sobre o que eu digo], ela se esquecerá até mesmo do que sabe.
Sillä jolla on, hänelle pitää annettaman, ja hänellä pitää kyllä oleman; mutta siltä, jolla ei ole, pitää sekin otettaman pois, mikä hänellä on.
13 Como resultado, falo aos outros em parábolas, porque embora vejam [o que faço], não percebem [o que significa], e embora ouçam [o que digo], não entendem [o que significa].
Sentähden minä puhun heille vertauksilla, ettei he nähden näe, eikä kuullen kuule, ei myös ymmärrä.
14 O que essas pessoas fazem cumpre totalmente o que [Deus mandou] o profeta Isaías [dizer há muito tempo atrás àqueles que não tentaram entender o que Ele dizia]: ‘Vocês ouvirão [o que digo], mas com certeza não entenderão. Vocês continuarão a ver [o que faço], mas certamente não entenderão [o que significa].’ [DOU]
Ja heissä täytetään Jesaiaan ennustus, joka sanoo: korvillanne pitää teidän kuuleman, ja ei ymmärtämän, ja nähden näkemän, ja ei äkkäämän.
15 [Então Deus disse a Isaías]: ‘Estas pessoas não respondem mais [MTY] [àquilo que me veem fazer e me ouvem dizer a elas]. Elas escutam sem querer [MTY] [àquilo que digo a elas] e não observam [MTY] [o que faço]. Se não fosse assim, perceberiam [MTY] [o que estou fazendo], entenderiam [MTY] [o que digo a elas], se voltariam a mim, deixariam suas vidas de pecado e eu iria salvá-las [de serem punidas por seus pecados] [MET].’
Sillä tämän kansan sydän on kovettunut, ja he korvillansa työläästi kuulivat, ja silmänsä panivat umpeen, ettei he joskus näkisi silmillänsä, ja kuulisi korvillansa, ja ymmärtäisi sydämellänsä, ja palajaisivat, ja minä parantaisin heitä.
16 Mas quanto a vocês, Deus tem prazer em vocês, porque [SNY] vocês veem [o que eu faço] e [SYN] entendem [o que eu digo].
Mutta autuaat ovat teidän silmännne, sillä he näkevät, ja teidän korvanne, sillä he kuulevat.
17 Notem isto: muitos profetas e pessoas justas [que viveram há muito tempo atrás] desejavam ver o que vocês [me] veem [fazer], mas não viram [milagres como os que estou fazendo]. Eles desejavam ouvir as coisas que vocês estão [me] ouvindo [dizer], mas não ouviram [o que vocês me ouvem dizer]”. [DOU]
Sillä totisesti sanon minä teille: monta prophetaa ja vanhurskasta pyysi nähdä, joita te näette, ja ei nähneet, ja kuulla, joita te kuulette, ja ei kuulleet.
18 [Já que Deus quer] que vocês entendam as parábolas que conto, ouçam-[me explicar] a parábola do homem que espalha as [sementes nos vários tipos de solo].
Niin kuulkaat siis te kylväjän vertaus:
19 Aqueles que ouvem de como Deus governa sobre as vidas das pessoas [e não entendem o que estão ouvindo] são [como] o caminho onde as sementes foram semeadas {onde o agricultor espalhou as sementes}. [Satanás], o Maligno, chega e faz com que eles se esqueçam [MET] do que ouviram [MET].
Kuin joku kuulee valtakunnan sanan ja ei ymmärrä, niin tulee pahuus ja tempaa pois sen mikä hänen sydämeensä kylvettiin. Tämä on se, joka tien oheen oli kylvetty.
20 Outros que ouvem o que digo [e] logo aceitam e ficam alegres, são como a terra que não é funda em cima das pedras. As plantas que brotam nesta terra pedregosa não criam raízes [fundas] e, por isso, vivem por pouco tempo. De modo semelhante, quando alguém trata mal aqueles que aceitam o que digo e os faz sofrer, eles logo desistem [de crer na mensagem de Deus].
Mutta kivistöön kylvetty on se, joka kuulee sanan, ja kohta ilolla sen vastaan ottaa;
Mutta ei ole hänellä juurta itsessänsä, vaan ajan pysyy: kuin siis vaiva eli vaino tulee sanan tähden, niin hän kohta pahenee.
22 Outros que ouvem o que digo são [como] a terra que contêm [raízes de] espinhos. Eles se preocupam demais sobre como podem prosperar/melhorar a vida. Pensam erradamente que ficarão felizes ganhando muito dinheiro. [PRS] Eles deixam de escutar o que digo. [MET] Como resultado, não fazem o que Deus quer que façam. (aiōn )
Mutta orjantappurain sekaan kylvetty on se, joka sanan kuulee; ja tämän mailman suru ja rikkauden petos tukahuttaa sanan, ja hän tulee hedelmättömäksi. (aiōn )
23 Mas certas pessoas são [como] a terra boa onde as sementes foram plantadas {onde o agricultor plantou as sementes}. [Assim como as plantas que brotaram nesta] terra produziram muito trigo, certas dessas pessoas [farão muitas coisas que agradam a Deus, outras farão ainda mais coisas que agradam a Deus e algumas farão muitíssimas coisas que agradam a Deus]”.
Mutta hyvään maahan kylvetty on se, joka kuulee sanan ja ymmärtää, joka tosin tuottaa hedelmän ja tekee, muutama satakertaisen, muutama kuudenkymmenen kertaisen, muutama kolmenkymmenen kertaisen.
24 Jesus também contou à multidão esta parábola [para explicar que, embora] Deus seja rei, [Ele não julgará e castigará todas as pessoas más imediatamente]. Ele disse: “[Deus é como] um proprietário/dono de terra [cujos servos] semearam semente boa de trigo em uma roça.
Toisen vertauksen pani hän heidän eteensä, sanoen: taivaan valtakunta on ihmisen vertainen, joka kylvi hyvän siemenen peltoonsa.
25 Quando esses servos estavam dormindo [e não estavam guardando a roça], um inimigo do proprietário chegou e semeou sementes de joio/erva ruim no meio das sementes de trigo. Aí ele saiu.
Mutta ihmisten maatessa tuli hänen vihollisensa ja kylvi ohdakkeita nisuin sekaan, ja meni pois.
26 Depois que as [sementes brotaram] e as plantas verdes [cresceram], as espigas de trigo começaram a formar. Porém, o joio/a erva ruim também cresceu.
Mutta kuin oras rupesi kasvamaan ja hedelmän kantoi, silloin näkyivät myös ohdakkeet.
27 Então os servos do proprietário chegaram e disseram a ele: ‘Senhor, certamente o senhor [RHQ] [nos deu semente boa e, ] sem dúvida, [RHQ] plantamos sementes boas na sua roça. Então, de onde veio o joio?’
Mutta perheen isännän palvelijat tulivat ja sanoivat hänelle: Herra, etkös hyvää siementä kylvänyt peltoos? kusta siis sillä on ohdakkeet?
28 O proprietário disse a eles: ‘Meu inimigo fez isso.’ Os servos lhe perguntaram: ‘O senhor quer que [arranquemos o joio] e juntemos?’
Niin sanoi hän heille: vihamies sen teki. Mutta palveliat sanoivat hänelle: tahdotkos, että me menemme ja kokoomme ne?
29 Então ele lhes respondeu: ‘Não, [não arranquem e juntem o joio. Se fizerem isso], vocês talvez arranquem o trigo também.
Mutta hän sanoi: en, ettette ohdakkeita kootessanne myös tempaisi ynnä heidän kanssansa nisuja pois.
30 Deixem o trigo e o joio crescerem juntos até que colham o trigo. Naquela hora eu direi aos trabalhadores que farão a colheita: ‘Primeiro juntem o joio e amarrem-no em feixes, pois mais tarde vou queimá-lo. Depois colham o trigo [e ponha-o] nos meus depósitos.’”
Sallikaat molemmat kasvaa elon-aikaan asti; ja elon-ajalla sanon minä elomiehille: kootkaat ensin ohdakkeet, ja sitokaat heitä lyhteisiin poltettaa, mutta nisut kootkaat minun aittaani.
31 Jesus também contou para nós, [discípulos, ] esta parábola: “[O número de] (OU[, a influência de Deus nas vidas das]) [pessoas cujas] vidas Deus governa, [continuará a crescer. Isso é muito] semelhante a sementes de mostarda que um homem planta na sua roça [e que crescem muito].
Toisen vertauksen pani hän heidän eteensä, sanoen: taivaan valtakunta on sinapin siemenen vertainen, jonka ihminen otti ja kylvi peltoonsa;
32 Embora as sementes de mostarda [aqui em Israel] sejam das menores de todas as sementes que se plantem, quando as plantas de mostarda crescem, são maiores do que as outras plantas da roça. São tão grandes que os pássaros podem fazer ninhos nos seus ramos.”
Joka on pienin kaikkia siemeniä, mutta kuin se kasvanut on, niin hän on suurin kaalein seassa, ja tulee puuksi, niin että taivaan linnut tulevat ja tekevät pesänsä sen oksille.
33 Jesus também nos contou esta parábola: “[A maneira em que as pessoas que deixam] Deus governar suas vidas [MET] [podem influenciar o mundo] é assim como o fermento que uma mulher mistura com três medidas de farinha de trigo. Essa pequena quantia de fermento faz a massa toda crescer”.
Toisen vertauksen sanoi hän heille: taivaan valtakunta on hapatuksen vertainen, jonka vaimo otti, ja sekoitti kolmeen vakkaan jauhoja, siihen asti kuin kaikki happani.
34 Jesus contou parábolas à multidão para ensinar muitas coisas. Ele sempre falava [HYP] às pessoas usando ilustrações.
Nämät kaikki puhui Jesus kansalle vertauksilla, ja ilman vertauksia ei hän mitään puhunut heille,
35 Ao falar assim em parábolas, [Jesus] cumpriu o que foi dito a um dos profetas {o que [Deus disse a um dos] profetas} para escrever [há muito tempo atrás]: Eu falarei [MTY] em parábolas; contarei [parábolas para ensinar] o que é guardado/eu guardo em segredo desde que criei o mundo”.
Että täytettäisiin mitä oli prophetan kautta sanottu, joka sanoo: minä avaan suuni vertauksiin ja puhun ulos salatut maailman alusta.
36 Depois que Jesus mandou embora a multidão, Ele entrou na casa. Então [nós, ] discípulos, chegamos perto dele e dissemos: “Explique-nos a parábola do joio [que cresceu] no campo [do trigo]”.
Silloin laski Jesus kansan menemään, ja tuli kotia. Ja hänen opetuslapsensa tulivat hänen tykönsä, sanoen: selitä meille sen vertaus pellon ohdakkeista.
37 Então Jesus respondeu: Aquele que semeia a semente boa sou [eu], que desci do céu.
Niin hän vastasi ja sanoi heille: joka kylvää hyvän siemenen, se on Ihmisen Poika.
38 O campo representa o mundo, [MTY] [onde vivem as pessoas]. As sementes [que cresceram] bem representam as pessoas que deixam que Deus governe as suas vidas. O joio representa as pessoas que fazem o que [o diabo], o Maligno, diz a eles para fazerem.
Mutta pelto on maailma; vaan hyvä siemen, ne ovat valtakunnan lapset; mutta ohdakkeet ovat pahan lapset.
39 O inimigo que semeou o joio representa o diabo. O tempo quando o trigo será colhido representa a época quando o mundo acabará. Os que colhem representam os anjos. (aiōn )
Vihollinen, joka ne kylvi, on perkele; elonaika on maailman loppu; mutta elomiehet ovat enkelit. (aiōn )
40 O joio é juntado. Depois é queimado. {Os trabalhadores que fazem a colheita juntam o joio. Depois eles o queimam.} Isso representa [o julgamento das pessoas, que Deus realizará] quando o mundo acabar. [Será assim]: (aiōn )
Niinkuin siis ohdakkeet haetaan kokoon ja tulella poltetaan, niin pitää myös tämän maailman lopulla oleman. (aiōn )
41 Eu, aquele que desci do céu, mandarei meus anjos e eles colherão de todas as partes todas as pessoas que fazem com que outras pessoas deixem de crer em mim e todas que desobedecem o que Deus manda.
Ihmisen Poika lähettää enkelinsä, ja heidän pitää kokooman hänen valtakunnastansa kaikki pahennukset, ja ne jotka vääryyttä tekevät,
42 Eles jogarão essas pessoas no fogo [do inferno]. Ali essas pessoas chorarão e rangerão os dentes, [porque estarão com muita dor]. ()
Ja heittävät heidät tuliseen pätsiin: siellä pitää oleman itku ja hammasten kiristys.
43 As pessoas que obedecem ao que Deus manda brilharão [como brilha] o sol no lugar onde [Deus], o Pai delas, governa sobre elas. Se vocês forem realmente sábios, pensarão com cuidado sobre o que acabo de dizer”.
Silloin pitää vanhurskaat kiiltämän niinkuin aurinko isänsä valtakunnassa. Jolla on korvat kuulla, se kuulkaan!
44 O que as pessoas fazem [quando começam a deixar] Deus governar as suas vidas é como aquilo que o homem faz para conseguir um tesouro. Um tesouro foi escondido por alguém em um campo {Alguém escondeu um tesouro em um campo} [e nunca o desenterrou]. Quando [outro] homem o achou, ele o escondeu, [enterrando-o de novo para que nenhum outro o achasse]. Este homem estava muito feliz [por ter achado algo de grande valor]. Ele foi vender todos os seus bens [para que pudesse conseguir dinheiro suficiente para comprar o campo onde o tesouro estava] e comprou aquele campo [para que pudesse ter o tesouro].
Taas on taivaan valtakunta tavaran vertainen, joka on peltoon kätketty, jonka ihminen löysi, ja kätki sen: ja ilon tähden, mikä hänellä siitä oli, meni hän pois ja myi kaikki mitä hänellä oli ja osti sen pellon.
45 O que as pessoas que deixam Deus governar suas vidas fazem é semelhante àquilo que o comerciante faz quando procura pérolas de boa qualidade [que possa comprar].
Taas on taivaan valtakunta kauppamiehen vertainen, joka etsi hyviä päärlyjä.
46 Quando acha uma pérola muito cara [à venda], ele vende todos os seus bens [para obter o dinheiro para comprar aquela pérola]. Depois ele a compra.
Ja kuin hän löysi yhden kalliin päärlyn, meni hän pois, myi kaikki, mitä hänellä oli, ja osti sen.
47 O que Deus fará às pessoas que dizem falsamente que Ele governa sobre as vidas delas é semelhante àquilo que fazem os pescadores que jogam uma grande rede de pescar no lago. Eles pegam todo tipo de peixe, tanto útil quanto inútil, naquela rede.
Taas on taivaan valtakunta verkon vertainen, joka on mereen heitetty, ja kaikenlaisia kokosi.
48 Quando a rede está cheia, os [pescadores] arrastam para a praia. Eles se sentam ali e colocam os [peixes] úteis em cestos, mas jogam fora os que não prestam.
Kuin se täyteen tuli, vetivät he sen rannalle, ja istuivat ja eroittivat hyvät astioihinsa, mutta mädänneet he heittivät pois.
49 A separação dos peixes é como o julgamento [das pessoas que Deus realizará] quando o mundo acabar. [Isso acontecerá assim]: Os anjos chegarão [ao lugar onde Deus está julgando as pessoas] e separarão as [pessoas] ruins das [pessoas] justas. (aiōn )
Näin on tapahtuva maailman lopulla: Enkelit menevät ulos ja eroittavat pahat vanhurskasten keskeltä, (aiōn )
50 Então eles jogarão as pessoas más no fogo do [inferno]. Estas pessoas chorarão e rangerão os dentes [por estarem com muita dor]. ()
Ja heittävät heidät tuliseen pätsiin: siellä pitää oleman itku ja hammasten kiristys.
51 [Então Jesus nos perguntou: ] “Vocês entendem todas as parábolas que eu conto para vocês?” Dissemos a Ele: “Entendemos sim, [entendemos essas parábolas]”.
Sanoi Jesus heille: ymmärsittekö te nämät kaikki? He sanoivat hänelle: ymmärsimme, Herra.
52 Então Ele nos disse: “Já que vocês entendem todas estas parábolas, [também entenderão a seguinte parábola: Vocês e] todos os outros que ensinam às pessoas o que Deus [disse sobre como Ele] governa as vidas das pessoas [e que acrescentam isso às coisas que já tinham aprendido], são como o dono de uma casa que tira coisas novas e coisas antigas de seu depósito”.
Mutta hän sanoi heille: sentähden jokainen kirjanoppinut, joka on taivaan valtakuntaan oppinut, se on perheenisännän vertainen, joka tavarastansa tuo edes uusia ja vanhoja.
53 Quando Jesus terminou de [contar] estas parábolas, saiu [conosco] daquela casa.
Ja tapahtui, kuin Jesus lopetti nämät vertaukset, läksi hän sieltä.
54 Fomos a [Nazaré], sua cidade natal. [No sábado/dia de descanso dos judeus], Ele começou a ensinar as pessoas na casa de louvor dos judeus. O resultado foi que as pessoas ali ficaram maravilhadas. Mas alguns disseram: “[Sendo Ele um homem comum como nós], —não entendemos como/como é que— [RHQ] Jesus sabe tanto e entende tão bem!/? E—nós não entendemos como/como é que [RHQ] Ele pode fazer [milagres]!/?
Ja kuin hän tuli isänsä maalle, opetti hän heitä heidän synagogassansa, niin että he hämmästyivät ja sanoivat: kusta tällä on tämä viisaus ja nämät väkevät työt?
55 Ele é/Não é ele [RHQ] [apenas] o filho do carpinteiro!/? A mãe dele se chama Maria e os irmãos mais novos dele se chamam Tiago, José, Simão e Judas [RHQ]!
Eikö tämä ole tuo sepän poika? eikö hänen äitinsä kutsuta Mariaksi ja hänen veljensä Jakob ja Joses, ja Simon ja Juudas?
56 As irmãs dele também vivem aqui na nossa cidade, não vivem [RHQ]? Então como é que Ele pode fazer todos estes milagres?”
Ja hänen sisarensa, eikö ne kaikki ole meidän tykönämme? Kusta siis tällä on nämät kaikki?
57 Como resultado, o povo ficou ofendido [com a ideia de que Ele era o Messias. Por isso], Jesus disse-lhes: “As pessoas honram a mim e a outros profetas [em outros lugares, mas] as pessoas nas nossas cidades natais e até as nossas famílias não nos honram”.
Ja he pahenivat hänessä. Niin sanoi Jesus heille: ei prophetaa kussakaan halvempana pidetä kuin isänsä maalla ja kotonansa.
58 Jesus não fez muitos milagres [ali] porque as pessoas [dali] não creram [que Ele fosse o Messias].
Ja ei hän siellä monta väkevää työtä tehnyt, heidän epäuskonsa tähden.