< Atos 4 >

1 [No pátio do templo, havia alguns ]sacerdotes, o oficial encarregado da polícia do templo e, [também, ]alguns [SYN] [membros da seita dos ]saduceus. Esses homens se aproximaram de Pedro e João, enquanto eles dois falavam ao público.
Nao athĩnjĩri-Ngai, na mũnene wa arangĩri a hekarũ, o na Asadukai magĩthiĩ harĩ Petero na Johana rĩrĩa maaragĩria andũ.
2 Esses homens estavam bem preocupados/zangados, pois os [dois ]apóstolos explicavam que por [Deus ter feito com que ]Jesus [se tornasse vivo novamente, esse mesmo Deus ]faria com que outros mortos voltassem à vida também.
Nĩmaiguĩte ũũru mũno tondũ atũmwo nĩmarutaga andũ na makahunjia ũhoro wa kũriũka kuuma kũrĩ arĩa akuũ thĩinĩ wa Jesũ.
3 Portanto esses oficiais prenderam Pedro e João. Então eles os encarceraram. [Os oficiais tiveram que ficar esperando ]até o dia seguinte [para interrogá-los, ]pois já era noite e [era ilegal, segundo a lei judaica, interrogar os presos de noite. ]
Makĩnyiita Petero na Johana, na tondũ kwarĩ hwaĩ-inĩ, makĩmaikia njeera nginya mũthenya ũyũ ũngĩ warũmĩrĩire.
4 Contudo, muitas pessoas que já tinham ouvido a mensagem [de Pedro ]creram [em Jesus. ](OU, Mas muitas pessoas [já ]criam [em Jesus, pois ]tinham ouvido a mensagem [de Pedro.]) Por isso, o número de homens [cristãos em Jesus ]já tinha atingido cerca de 5.000.
No rĩrĩ, andũ aingĩ arĩa maiguire ndũmĩrĩri ĩyo nĩmetĩkirie, naguo mũigana wa arũme ũkĩongerereka magĩkinya ta 5,000.
5 No dia seguinte, o [sumo sacerdote convocou ]os [demais ]principais sacerdotes, os mestres das leis [judaicas ]e os demais membros [do Conselho Judaico, e todos eles ]se reuniram [num local ]em Jerusalém.
Mũthenya ũyũ ũngĩ, aathani ao na athuuri, na arutani a watho makĩgomana kũu Jerusalemu.
6 Anás, o [antigo ]sumo sacerdote, Caifás, [o sumo sacerdote, outro homem chamado ]João, Alexandre e os demais homens relacionados ao sumo sacerdote.
Nake Anasi, mũthĩnjĩri-Ngai ũrĩa mũnene, aarĩ ho, marĩ na Kaiafa, na Johana, na Alekisandero, na andũ arĩa angĩ maarĩ a nyũmba ya mũthĩnjĩri-Ngai ũrĩa mũnene.
7 Eles [mandaram que os guardas ]trouxessem Pedro e João para compareceram diante deles. [Então um dos ]líderes interrogou [ambos, ]dizendo: “Quem deu a vocês dois o poder de [curarem este homem? ]Ou, quem foi que os autorizou [MTY] a fazer isso?”
Magĩathana atĩ Petero na Johana mareehwo mbere yao, na makĩambĩrĩria kũmooria ciũria. Makĩmooria atĩrĩ, “Mũrahotire gwĩka ũndũ ũcio na hinya ũrĩkũ, kana na rĩĩtwa rĩrĩkũ?”
8 Então, enquanto Pedro estava completamente controlado pelo Espírito Santo {enquanto o Espírito Santo controlava Pedro completamente}, ele lhes disse: “Vocês [irmãos israelitas ]que nos governam e [todos vocês demais ]presbíteros/anciãos/líderes, [escutem! ]
Nake Petero, aiyũrĩtwo nĩ Roho Mũtheru, akĩmeera atĩrĩ, “Inyuĩ aathani na athuuri a andũ!
9 Hoje nós somos interrogados {vocês estão nos interrogando} por havermos praticado uma boa obra, [auxiliando ]um homem coxo/manco, e vocês nos perguntaram de que forma ele foi curado.
Angĩkorwo twĩtĩtwo ũmũthĩ nĩgeetha tũtaarĩrie ũhoro wa gĩĩko kĩega kĩrĩa gĩĩkĩirwo mũndũ ũcio ũratũũrĩte arĩ mwonju, na tũũrio ũrĩa arahonirio-rĩ,
10 [Queremos (excl), ]portanto, que vocês e todos [nossos ]irmãos israelitas saibam o seguinte: É porque Jesus o Messias [MTY] de Nazaré o curou, que este homem consegue ficar em pé diante de vocês. [Deus acha ]que foram vocês que pregaram Jesus numa cruz, mas Deus fez com que Ele ficasse novamente vivo.
kĩmenyei inyuĩ, o na andũ othe a Isiraeli atĩrĩ: Mũndũ ũyũ arũngiĩ mbere yanyu arĩ mũhonu nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩa Jesũ Kristũ wa Nazarethi, ũrĩa mwambithirie, nake Ngai akĩmũriũkia kuuma kũrĩ arĩa akuũ.
11 [Nas Escrituras escreveram o seguinte acerca do Messias: ] ‘Ele é [como ][MET] a pedra que foi rejeitada/jogada fora pelas pessoas que construíam um edifício {que as pessoas que construíam um prédio rejeitaram/jogaram fora}. Contudo, tornou-se como a pedra mais importante daquele edifício’. [Jesus é aquela pedra e ]vocês [são os construtores que jogaram fora a pedra mais importante de todas. ]
We nĩwe “‘ihiga rĩrĩa inyuĩ aaki mwaregire, na nĩrĩo rĩtuĩkĩte ihiga rĩrĩa inene rĩa koine.’
12 Por isso somente Ele pode nos salvar, pois Ele é o único [MTY] mandado {pois [Deus ]mandou uma só pessoa [MTY]} para o mundo, por quem podemos ser salvos {que pode nos salvar} [da culpa de nossos pecados”.]
Naguo ũhonokio ndũngĩoneka harĩ mũndũ ũngĩ o wothe, nĩ ũndũ gũtirĩ rĩĩtwa rĩngĩ gũkũ thĩ rĩheanĩtwo kũrĩ andũ rĩngĩtũhonokia.”
13 Os líderes judaicos se deram conta de que Pedro e João não tinham medo deles/falavam com ousadia. Eles também souberam que os dois homens eram pessoas comuns que não tinham estudado na escola. Portanto os líderes se maravilharam e se deram conta de que esses homens tinham-se associado a Jesus.
Rĩrĩa monire ũũmĩrĩru wa Petero na Johana, na makĩmenya atĩ matiarĩ athomu, na atĩ maarĩ andũ o ũguo-rĩ, makĩgega na makĩmenya atĩ andũ acio maakoreetwo marĩ na Jesũ.
14 Outrossim, eles viram o homem que fora curado {a quem [Deus tinha capacitado os apóstolos ]a curarem}, de pé em companhia [deles dois], por isso aqueles líderes não puderam dizer nada [contra Pedro e João.]
No rĩrĩ, mona mũndũ ũcio wahonetio arũgamĩte hamwe nao-rĩ, matingĩahotire kuuga ũndũ.
15 Por isso os líderes judaicos mandaram que [os guardas ]levassem Pedro, João e o homem curado para fora da sala [onde estavam congregados esses líderes. Feito isso, ]os líderes conversaram entre si [sobre Pedro e João. ]
Nĩ ũndũ ũcio makĩmaatha mehere Kĩama-inĩ, nao athuuri magĩciira marĩ oiki.
16 [Um após outro, ]eles afirmaram, [frustrados: ]“Realmente não há nada que possamos fazer/O que podemos (incl) fazer [RHQ] para [punir ]esses [dois ]homens!? Quase todos [HYP] os habitantes de Jerusalém sabem que esses homens praticaram um milagre espantoso/surpreendente, portanto não podemos alegar ao público que não aconteceu nada.
Makĩũrania atĩrĩ, “Andũ aya tũkũmeeka atĩa? Andũ othe arĩa matũũraga Jerusalemu nĩmooĩ atĩ nĩmaringĩte kĩama kĩnene na tũtingĩhota gũkaana ũhoro wakĩo.
17 Porém, as demais pessoas não devem {[não devemos (incl) ]deixar que outras pessoas} ouvir/ouçam [desse milagre.] Portanto, devemos avisar esses homens que [nós os castigaremos se ]continuarem falando às pessoas sobre esse indivíduo, [MTY] [de quem afirmam ter recebido o poder para fazerem milagres”. ]
No nĩguo tũgirie ũndũ ũyũ gũthiĩ na mbere makĩria gatagatĩ-inĩ ka andũ-rĩ, no nginya tũkaanie andũ aya kwarĩria mũndũ o na ũrĩkũ na rĩĩtwa rĩu.”
18 Por isso os líderes judaicos mandaram [que os guardas ]trouxessem de volta [para a sala ]os dois apóstolos. [Após assim fazerem, ]mandaram que eles dois não falassem jamais sobre Jesus e que não ensinassem [mais sobre Ele ][MTY] [para ninguém].
Magĩcooka makĩmeeta thĩinĩ rĩngĩ na makĩmaatha atĩ matikaarie kana marutane o na atĩa na rĩĩtwa rĩa Jesũ.
19 Mas Pedro e João responderam: “Deus consideraria correto que nós dois obedecessemos aos senhores em vez de obedecermos a Ele? Nós (excl) deixamos essa pergunta para os senhores analisarem.
No Petero na Johana makĩmacookeria atĩrĩ, “Tuai ciira inyuĩ ene kana nĩ kwagĩrĩire maitho-inĩ ma Ngai tũmwathĩkĩre inyuĩ gũkĩra gwathĩkĩra Ngai.
20 [Mas quanto a nós, nós dois não podemos obedecer à ordem que os senhores nos deram. ]Não deixaremos de falar às pessoas sobre as coisas que nós (excl) vimos [Jesus fazer ]e aquilo que [O ]ouvimos [ensinar]”.
Nĩgũkorwo tũtingĩhota gũtiga kwaria ũrĩa tuonete na tũkaigua.”
21 Então os líderes judaicos mandaram novamente que [Pedro e João ]não os desobedecessem. Mas todas as pessoas [ali reunidas ]estavam louvando a Deus por causa daquilo que tinha acontecido [ao coxo. As pessoas bem sabiam que somente Deus poderia capacitar Pedro e João a ]curarem milagrosamente aquele homem, pois ele já tinha mais de quarenta anos de idade e [era coxo de nascença. E os líderes também sabiam que as pessoas iriam zangar-se se eles punissem os dois (apóstolos). ]Portanto, os líderes judaicos não conseguiram resolver como castigar Pedro e João. Por isso, [finalmente ]os soltaram.
Na thuutha wa kũmakaania, maamehĩire mũno, makĩmarekereria mathiĩ. Matingĩahotire gũtua ũrĩa mangĩamaherithirie, tondũ andũ othe nĩmagoocaga Ngai nĩ ũndũ wa ũrĩa gwekĩkĩte.
Nĩgũkorwo mũndũ ũcio wahonetio na njĩra ya kĩama aarĩ na ũkũrũ wa makĩria ma mĩaka mĩrongo ĩna.
23 Depois de soltos, Pedro e João {Depois que [os líderes ]soltaram Pedro e João}, eles foram ter com os demais cristãos e lhes relataram tudo que os principais sacerdotes e [demais ]anciãos [judaicos ]lhes disseram.
Na rĩrĩa Petero na Johana maarekereirio, magĩthiĩ kũrĩ andũ a thiritũ yao, na makĩmeera ũrĩa wothe athĩnjĩri-Ngai arĩa anene na athuuri maameerĩte.
24 Ao ouvirem isso, [todos ]eles concordaram, orando a Deus, e [um ]deles orou: “Ó Senhor/Mestre! Tu fizeste o céu, a terra, os mares e tudo que existe neles.
Rĩrĩa maiguire ũhoro ũcio, makĩanĩrĩra marĩ ngoro ĩmwe makĩhooya Ngai, makiuga atĩrĩ, “Mwathani Jehova, nĩwe wombire igũrũ na thĩ na iria, o na indo ciothe iria irĩ kuo.
25 O Espírito Santo inspirou nosso antepassado, o [Rei ]Davi [MTY], que te serviu, a compor estas palavras: ‘[É absurdo/Por que é ][RHQ] que os não judeus se zangaram, e os israelitas tramaram inutilmente [contra Deus.]
Nawe nĩwaririe na ũndũ wa Roho Mũtheru na kanua ka ndungata yaku, o we ithe witũ Daudi, ũkiuga atĩrĩ: “‘Nĩ kĩĩ gĩtũmaga ndũrĩrĩ irakare mũno, na andũ mathugunde mĩbango ya tũhũ?
26 Os reis da terra se prepararam para lutar, e os [demais ] governantes/líderes se congregaram [com eles ]para se oporem ao Senhor [Deus ] e aquele que Ele designou [para ser o Messias]’.
Athamaki a thĩ nĩmatuĩte itua, na aathani magacookania ndundu, nĩguo mokĩrĩre Mwathani, na mokĩrĩre Ũrĩa wake Mũitĩrĩrie Maguta.’
27 [Nós ](excl) [sabemos ser verdade aquilo que tu disseste há muito tempo, ]pois [o governante ]Herodes, o [governador ]Pôncio Pilatos e muitas outras pessoas se reuniram aqui nesta cidade–tanto não judeus como israelitas. [Eles procederam assim ]para tramarem/planejarem [assassinar ]Jesus. Ele sempre/fielmente te servia [e ]tu o designaste [MTY] [Messias. ]
Ti-itherũ, Herode na Pontio Pilato nĩmoonganire hamwe na andũ-a-Ndũrĩrĩ, na andũ a Isiraeli, itũũra-inĩ rĩĩrĩ inene nĩguo mathugunde ũrĩa megũũkĩrĩra Jesũ ndungata yaku theru, o ĩrĩa wee waitĩrĩirie maguta.
28 [Por ]seres poderoso, aquelas pessoas fizeram [apenas ]o que tu [SYN] [as ]deixavas [fazer. ]Foi aquilo que tu já tinhas determinado há muito tempo”.
O mekire ũrĩa hinya waku na wendi waku watuĩte o mbere atĩ nĩguo gũgaatuĩka.
29 “Portanto agora, Senhor, escuta/pensa (n)aquilo que estão dizendo sobre o plano de castigar/ferir-nos. Ajuda/Capacita-nos, a nós que te servimos, a divulgar ousadamente as tuas mensagens [sobre Jesus]!
Na rĩrĩ, Mwathani, kĩone ũrĩa matwĩhĩire, na ũkĩhotithie ndungata ciaku kwaria kiugo gĩaku irĩ na ũũmĩrĩru mũingĩ.
30 [Outrossim, ]pelo teu poder, [MTY] cura milagrosamente [os doentes ]e efetua outros milagres surpreendentes/maravilhosos [SYN] que demonstrem o teu poder ao público! Manda Jesus, quem sempre te serve, [a dar-nos autoridade ][MTY] [para praticar aqueles milagres]”!
Tambũrũkia guoko gwaku ũhonanie, na ũringe ciama na morirũ na ũndũ wa rĩĩtwa rĩa Jesũ, ndungata yaku theru.”
31 Quando os cristãos terminaram de orar, o local onde eles estavam reunidos começou a tremer {tremia}. Então todos eles ficaram completamente controlados/habilitados pelo Espírito Santo {o Espírito Santo controlou/capacitou totalmente todos eles}, e como consequência eles passaram a proferir ousadamente as palavras que Deus [mandou que dissessem.]
Nao maarĩkia kũhooya, handũ hau moonganĩte hagĩthingitha. Nao othe makĩiyũrwo nĩ Roho Mũtheru, makĩaria kiugo kĩa Ngai marĩ na ũcamba.
32 O grupo daqueles que tinham crido/criam [em Jesus ]era unânime no tocante àquilo que os membros pensavam e desejavam. Nenhum deles alegava possuir [exclusivamente ]os seus pertences. Pelo contrário, eles compartilhavam uns com os outros tudo que possuíam.
Nao andũ arĩa othe meetĩkĩtie maarĩ na ngoro ĩmwe na meciiria o mamwe. Gũtiarĩ mũndũ woigaga atĩ kĩndũ o na kĩrĩkũ kĩa indo ciake nĩ gĩake we mwene, no maahũthagĩra indo ciothe iria maarĩ nacio hamwe.
33 Os apóstolos continuavam pregando poderosamente aos outros [que Deus ]tinha revivificado o Senhor Jesus. [Todos sabiam que Deus ]auxiliava bondosamente todos os cristãos.
Nao atũmwo, marĩ na hinya mũingĩ, magĩthiĩ na mbere kũheana ũira wa kũriũka kwa Mwathani Jesũ, na wega mũingĩ wa Ngai warĩ igũrũ rĩao.
34 Eles sabiam isso, pois nenhum dos cristãos carecia de nada. [Era verdade, ]pois [alguns ]dentre os cristãos que eram donos de terras ou casas vendiam de vez em quando [uma ]das suas propriedades. Então levavam [o dinheiro que tinham recebido da venda],
Gũtiarĩ andũ maagaga kĩndũ gatagatĩ-inĩ kao. Nĩgũkorwo ihinda kwa ihinda andũ arĩa maarĩ na ithaka kana nyũmba nĩmaciendagia, makarehe mbeeca icio mendetie,
35 apresentando-o aos apóstolos [MTY]. Então qualquer um [dos cristãos ]receberia {[os apóstolos ]daria a qualquer um [dos cristãos]} a quantia de dinheiro de que ele precisasse [naquele momento.]
magaciiga magũrũ-inĩ ma atũmwo, nacio ikagaĩrwo mũndũ o mũndũ kũringana na bata wake.
36 [Havia, por exemplo, ]José. [Ele era ]descendente de Levi [e tinha nascido na ilha de ]Chipre. Era chamado de ‘Barnabé’ pelos apóstolos {Os apóstolos o chamavam de ‘Barnabé’}; [na língua judaica ]esse nome significa alguém que [IDM] sempre anima e estimula os outros.
Jusufu, Mũlawii wa kuuma Kuporo, ũrĩa atũmwo meetaga Baranaba (ũguo nĩ kuuga Mũrũ wa Ũũmanĩrĩria),
37 Ele vendeu um campo que possuía e levou o dinheiro ganho [da venda do campo ]aos apóstolos [para eles o distribuírem aos demais cristãos.]
nĩendirie gĩthaka gĩake na akĩrehe mbeeca icio, agĩciiga magũrũ-inĩ ma atũmwo.

< Atos 4 >