< Atos 14 >

1 Em Icônio, Paulo e Barnabé foram, como de costume, à sinagoga/sala de reuniões dos judeus e falaram de forma convincente [sobre o Senhor Jesus. ]Como resultado, muitos judeus e também gentios/não-judeus passaram a crer [em Jesus. ]
Eta guertha cedin Iconion elkarrequin sar baitzitecen Iuduén synagogara, eta minça baitzitecen hala non sinhets baitzeçan Iuduetaric eta Grecoetaric mulço handiac.
2 Mas [alguns ]dos judeus recusaram dar fé/acreditar na [àquela/aquela mensagem e ]mandaram que os gentios/não-judeus tampouco a acreditassem. Eles disseram aos não judeus que não era verdade a mensagem [acerca de ]Jesus. Como resultado, [alguns ]dos não judeus se zangaram com os cristãos [dali].
Baina sinhesteric etzuten Iuduéc incita eta corrumpi citzaten Gentilén bihotzac anayén contra.
3 Portanto, Paulo e Barnabé passaram bastante tempo lá, falando com ousadia em nome do Senhor. O Senhor Jesus os capacitava a fazer muitos milagres. Assim, ele comprovou [às pessoas ]que era verdade a mensagem sobre como o Senhor nos salva de uma forma que nem merecemos.
Bada dembora lucez han egon citecen constantqui minçatzen ciradela, Iaunaren gorthassunez, ceinec testimoniage ekarten baitzaraucan bere gratiazco hitzari, eta emaiten çuen signo eta miraculu eguin ledin hayén escuz.
4 As pessoas [que moravam ]na cidade de [Icônio ]discordavam fortemente entre si [no tocante à mensagem sobre Jesus. ]Algumas das pessoas concordavam com os judeus [SYN] [que não acreditavam naquela mensagem. ]Outras pessoas concordavam com os dois apóstolos.
Eta parti cedin hirico gendea bi aldetara, eta batac ciraden Iuduequin, eta berceac Apostoluequin.
5 Então os gentios/não-judeus e os [líderes ]judaicos [SYN] [que se opunham a Paulo e Barnabé ]conversaram entre si sobre possíveis maneiras de maltratarem Paulo e Barnabé. Alguns dos homens graúdos/importantes daquela cidade consentiram em ajudá-los. Juntos, eles resolveram [matar Paulo e Barnabé, ]apedrejando-os.
Baina altchatu ciradenean Gentilac eta Iuduac bere Gobernadorequin hayén iniuriatzera eta lapidatzera:
6 Mas Paulo e Barnabé ouviram sobre o conluio/a trama, portanto saíram com pressa para o [distrito de ]Licaônia. [Foram às cidadezinhas de ]Listra e Derbe, [naquele distrito, ]e à região vizinha.
Adituric gauçá, ihes eguin ceçaten Lycaoniaco hirietara, hala nola, Lystrara eta Derbera, eta inguruco comarquetara:
7 [Enquanto estavam ]naquela região, comunicavam continuamente às pessoas a mensagem [sobre o Senhor Jesus.]
Eta han predicatzen çutén Euangelioa.
8 [Certa vez, enquanto Paulo pregava aos habitantes ]de Listra, havia lá sentado um homem aleijado das pernas. Tinha nascido assim coxo [do ventre da mãe], portanto nunca havia andado.
Eta Lystraco guiçon oinez impotentbat cegoen iarriric bere amáren sabeleandanic maingu, egundano ebili etzembat:
9 Ele escutava a Paulo enquanto este falava [do Senhor Jesus. ]Paulo olhou fixamente ao homem e viu [na cara/no rosto dele ]a confiança de poder ser curado {que [o Senhor Jesus ]poderia curá-lo}.
Hunec ençun ceçan Paul minçatzen, ceinec, hari begui eratchequiric, eta ikussiric ecen fede baçuela sendatu içateco, erran baitzieçon ocengui,
10 Portanto Paulo gritou [ao homem]: “Fique de pé!” [Ao ouvir isso, ]o homem [imediatamente ]se pôs de pé num pulo e passou a andar [normalmente.]
Iaiqui adi eure oinén gainera çutic. Orduan hura iauz cedin eta ebil cedin.
11 Quando a multidão viu o que Paulo tinha feito, as pessoas [achavam que Paulo e Barnabé eram os deuses que eles costumavam adorar. ]Por isso gritaram, [alvoroçadas], na sua [própria ]língua licaônica: “[Olhem! Esses homens devem realmente ser ]os deuses [que nós (incl) cultuamos]! [Eles ]se disfarçaram de seres humanos e desceram [do céu para nos ajudar]!”
Eta gendetzéc ikussiric Paulec eguin çuena, altcha ceçaten bere voza, Lycaonico lengoagez, erraiten çutela, Iaincoac guiçonac beçalacaturic iautsi dirade guregana!
12 Essas pessoas começaram a dizer que Barnabé seria [o Deus principal, que se chamava Júpiter ]e Paulo seria Mercúrio, [mensageiro/porta voz dos demais deuses. Eles pensavam/disseram isso ]porque era Paulo quem falava.
Eta Barnabas deitzen çutén Iupiter: eta Paul, Mercurio: ceren harc hitza ekarten baitzuen.
13 Do lado de fora do [portão da ]cidade ficava um templo [em que as pessoas adoravam a Júpiter. O sacerdote residente ouviu o que Paulo e Barnabé tinham feito e, por isso, ele foi ]ao portão da cidade. Muitas pessoas já se tinham congregado ali. Ele trouxe [uns/dois ]bois com coroas [de flores ao redor do pescoço]. O sacerdote e demais pessoas pretendiam matar os bois [para uma cerimônia ]de adoração em homenagem a Paulo e Barnabé.
Eta Iupiter-en sacrificadoreac (cein baitzén hayén hiri aitzinean) cecen coroatuac borthaitzinerano ekarriric, nahi çuen populuarequin sacrificatu.
14 Mas quando os apóstolos, Barnabé e Paulo, ouviram disso [e entenderam que as pessoas os consideravam deuses e desejavam sacrificar os bois em culto de louvor a eles], ficaram [muito aflitos ]e rasgaram as roupas. Foram correndo para dentro da multidão, gritando:
Baina hori ençunic Apostoluac, Barnabas eta Paul, bere arropác çathituric oldar citecen populuaren artera, oihuz ceudela.
15 “Homens, [vocês não devem matar esses bois para nos adorarem/por que vocês estão procedendo assim]!? [RHQ] [Não somos deuses]. Somos apenas seres humanos, como vocês mesmos. Viemos para cá comunicar-lhes uma nova mensagem muito boa. [Viemos falar-lhes do Deus todo-poderoso/vivo. ]Ele deseja que vocês deixem de adorar outros deuses, pois eles não podem ajudá-los. Este verdadeiro Deus criou o céu, a terra, os mares e tudo que existe.
Eta erraiten çutela, Guiçonác, cergatic gauça horiac eguiten dituçue? çuec çareten affectione beren suiectioneco guiçonac gara, declaratzen drauçuegula, horrelaco gauça vanoetaric conuerti çaitezten Iainco viciagana, ceruä eta lurra eta itsassoa, eta hetan diraden gauça guciac eguin dituenagana:
16 Nos anos [já passados], todos vocês gentios/não-judeus[adoravam quaisquer deuses que desejassem cultuar. ]Deus permitia que assim fizessem, [pois vocês não conheciam a Ele].
Ceinec iragan demboretan Gentil guciac berén bidetan ebiltera vtzi vkan baititu.
17 Mas Ele nos tem mostrado [LIT] [que age bondosamente para conosco (incl). ]É Ele quem faz a chuva cair e as plantas crescerem. Ele lhes dá bastante comida [para comerem ]e faz com que vocês fiquem muito felizes”.
Badaric-ere bere buruä eztu testimoniage gabe vtzi, guri vngui eguinez, emaiten drauzquigula cerutic vriac eta sasoin abratsac, eta bethatzen dituela viandaz eta alegrançaz gure bihotzac.
18 As pessoas ouviram o que [Paulo ]dizia, mas continuavam achando que deveriam sacrificar esses bois em louvor a Paulo e Barnabé. [Mas finalmente, resolveram não fazê-lo].
Eta gauça hauc erraiten cituztela, nequez amatiga citzaten gendetzeac sacrifica ezliecén.
19 Depois disso, [porém, ]alguns judeus chegaram da Antioquia e Icônio e persuadiram muitos dos habitantes de Listra de [que ]não era verdade [a mensagem que Paulo lhes pregava. ]As pessoas [que deram fé/acreditaram naquilo que aqueles judeus alegavam se zangaram com Paulo. Essas pessoas ]deixaram que [os judeus ]jogassem pedras nele repetidamente [até ele cair no chão, sem sentidos. Todos ]acharam que ele tinha morrido, portanto o arrastaram para fora da cidade e [o deixaram deitado ali. ]Mas alguns dos cristãos [de Listra os tinham seguido para fora da cidade. ]
Orduan ethor citecen Antiochetic eta Iconiotic Iudu batzu, hec populua irabaciric eta Paul lapidaturic, herresta ceçaten hiritic campora, vstez hila cen.
20 Eles chegaram e se colocaram ao redor de Paulo, no local [onde ele estava deitado no chão. ]Paulo [recuperou os sentidos]! [Então ele ]ficou de pé e voltou para a cidade, [em companhia dos cristãos.] No dia seguinte, Paulo e Barnabé [saíram da cidadezinha de Listra e ]viajaram até a [cidadezinha ]de Derbe.
Baina discipuluac haren ingurura bildu ciradenean, iaiquiric sar cedin hirian: eta biharamunean ioan cedin Derbera Barnabasequin
21 Eles [ficaram lá durante alguns dias e contavam repetidamente ]a boa mensagem [sobre Jesus ]às pessoas. Muitas destas se tornaram cristãos. Depois disso, Paulo e Barnabé [iniciaram a viagem de volta. Eles ]foram novamente a Listra. [Depois foram dali ]até Icônio, e passaram [então ]à Antioquia, na [província de Pisídia. ]
Eta hiri hartan euangelizatu çutenean, eta anhitz iracatsiric itzul citecen Lystrara eta Iconiora eta Antiochera:
22 [Em cada cidadezinha], eles ajudavam os cristãos [SYN] a se fortalecerem [espiritualmente ]e os instavam a continuarem confiando [no Senhor Jesus. ]Avisavam [os cristãos: ]“É preciso que [suportemos ](incl) frequente sofrimento às mãos das outras pessoas antes de Deus reinar [para sempre sobre nós”. ]
Confirmatzen cituztela discipuluén gogoac, eta exhortatzen cituztela fedean perseueratzera, eta erraiten çutela, anhitz tribulationez Iaincoaren resumán sarthu behar garela.
23 Paulo e Barnabé nomeavam líderes para cada congregação. [Antes de saírem Paulo e Barnabé de cada cidadezinha, eles convocavam os cristãos e passavam algum tempo ]orando e jejuando/orando sem comer. Então Paulo e Barnabé entregavam esses [líderes e outros cristãos ]ao Senhor [Jesus], em quem eles tinham crido, [para que Ele cuidasse deles].
Eta compainiaren abisuz Elicetaric batbederatan Ancianoac ordenatu ondoan, barurequin othoitz eguinic, gommenda cietzoten hec Iaunari, cein baithan sinhetsi vkan baitzutén.
24 Depois de viajarem Paulo e Barnabé pelo [distrito de ]Pisídia, eles se dirigiram [ao sul, ao distrito ]de Panfilia.
Guero Pisidia iraganic, ethor citecen Phamphyliara.
25 [Naquele distrito, eles chegaram ]à [cidadezinha ]de Perge e pregaram a mensagem de Deus [acerca do Senhor Jesus aos habitantes lá. Depois disso, ]eles foram até [o litoral, à cidadezinha de ]Atália.
Eta Pergen Iaincoaren hitza denuntiaturic, iauts citecen Attaliara.
26 Lá eles embarcaram num navio e voltaram à [cidadezinha de ]Antioquia [na província de Síria. ]Era ali que Paulo e Barnabé tinham sido nomeados/enviados {onde [os cristãos ]tinham nomeado/enviado Paulo e Barnabé} [a ]pregar [em outros lugares. Os cristãos ]tinham pedido que Deus ajudasse bondosamente Paulo e Barnabé. E agora Paulo e Barnabé acabavam de completar o trabalho ao qual foram enviados.
Eta handic embarca citecen Antiochera, nondic gommendatu içan baitziraden Iaincoaren gratiari, complitu çuten obracotzat.
27 Portanto, ao chegarem a Antioquia, eles convocaram os cristãos [para lhes apresentar um relatório. ]Então Paulo e Barnabé lhes relataram tudo que Deus os tinha ajudado a fazer. [Mais especificamente, eles lhes contaram como Deus ]tinha capacitado [IDM] [muitos ]gentios/não-judeus a crerem [em Jesus. ]
Eta ethorri içan ciradenean eta bildu çutenean Eliçá, conta citzaten Iaincoac heçaz eguin cituen gauça guciac, eta nola irequi cerauen Iaincoac Gentiley fedearen borthá.
28 Então Paulo e Barnabé ficaram durante vários/alguns meses na Antioquia com os [demais ]cristãos.
Eta egon citecen han dembora lucez discipuluequin.

< Atos 14 >