< Lucas 8 >

1 Pouco tempo depois, Jesus saiu e percorreu as cidades e as vilas nas proximidades, anunciando as boas novas do Reino de Deus. Os doze discípulos foram com ele,
Kufumapo Yesu walendana muminshi, kaya kukambauka Mulumbe Waina wa Bwami bwa Lesa, walikuba ne beshikwiya bali likumi ne babili.
2 juntamente com diversas mulheres que tinham sido curadas de espíritos maus e de doenças. Entre elas, estava Maria, conhecida como Madalena, de quem Jesus tinha expulsado sete demônios;
Ne batukashi nabamb balafunyiwa mishimu yaipa ne malwashi, Maliya waku Magadala uyo walikukute mishimu yaipa isanu ne ibili
3 Joana, a esposa do administrador do governo de Herodes, chamado Cuza; Suzana; e muitas outras mulheres que forneciam apoio a Jesus e aos seus discípulos, com a doação dos seus próprios bens.
Yowana mukashi wa Kuza uyo walikuba kapitawo wa Helode, Susana, kayi ne nabambi bangi balikunyamfwilisha Yesu ne beshikwiya bakendi kusebensesha mali abo.
4 Certa vez, quando uma grande multidão havia se reunido, vinda de muitas cidades para ver Jesus, ele começou a lhes falar, usando uma história como exemplo.
Bantu bangi balabungana kwalikuba Yesu kufuma muminshi. Lino nendi walabapa mukoshanyo eti,
5 “Um homem saiu para plantar suas sementes. Enquanto ele espalhava as sementes, algumas caíram na estrada, onde foram pisadas pelas pessoas e comidas pelos pássaros.
“Kwalikuba muntu umbi walaya akumwaya imbuto. Lino mpwalikumwaya, shimbi imbuto shalalakila munshila shalalyataulwa, bikeni byalashilya.
6 Algumas caíram no chão duro como pedra e, assim que as sementes germinaram, secaram por falta de umidade no solo.
Shimbi mbuto shalalakila pabulongo bwamabwe. Mposhalamena, misonga yalatatika kuyuma pakwinga kwalabula katonto mubulongo,
7 Algumas sementes caíram entre os espinhos, que cresceram junto com as plantas e as sufocaram.
Shimbi imbuto shalalakila patufukusa twa myunga, lino tufukusa pakukula twalatatika kushantilila.
8 Algumas sementes caíram em um bom solo e, após crescerem, produziram uma colheita cem vezes maior do que o que havia sido plantado.” Após lhes contar essa história, Jesus disse: “Se vocês têm ouvidos, então, ouçam!”
Nomba shimbi imbuto shalalakila pabulongo bwaina. Shalakula ne kwikata myanda myanda.” Lino Yesu walamba ne liswi lyapelu kwambeti, “uyo ukute matwi, anyumfwe!”
9 Mas, seus discípulos lhe perguntaram: “O que essa história significa?”
Beshikwiya bakendi balamwipusha pabupandulwishi bwa mukoshanyo uwu.
10 Jesus respondeu: “Os conhecimentos a respeito dos mistérios do Reino de Deus são apresentados a vocês. Mas, para as outras pessoas, esse conhecimento vem por meio das histórias, para que: ‘Mesmo que eles vejam, não enxerguem realmente, e mesmo que eles ouçam, não entendam realmente.’
Yesu walakumbuleti, “Amwe mwalapewa kwinshiba bintu byasolama bya Bwami bwa Lesa. Nsombi bambi bakute kunyumfwa bambilwa mumikoshanyo ekwambeti, ‘balangishishe, nomba babule kubona’ Kayi ‘Bakutike, nsombi batanyumfwishisha.’”
11 Este é o significado da história: A semente é a palavra de Deus.
Kupandulula kwa mukoshanyo wa mbuto ni uku, imbuto ni Maswi a Lesa.
12 As sementes que caem na beira da estrada são aqueles que ouvem a mensagem, mas, então, o diabo vem e tira a mensagem do coração deles, fazendo com que não acreditem em Deus e não sejam salvos.
Isho imbuto shalalakila munshila shakoshana ne bantu beshi kunyumfwa Maswi a Lesa, nomba pacindi cing'ana, Satana ukute kwafunya mumyoyo yabo kwambeti babule kushoma ne kupuluka.
13 As sementes que caem no chão duro como pedra são aqueles que ouvem e recebem com alegria a mensagem, mas não têm raízes. Eles acreditam por algum tempo, mas quando os tempos difíceis chegam, eles desistem.
Isho imbuto shalalakila pabulongo bwa mabwe shakoshana ne bantu abo balanyumfunga Maswi a Lesa ne kwatambula cakusangalala sombi pakwinga baliya miyanda yashimpa bakute kushoma kwa kacindi kang'ana neco na balasunkwa bakute kuwa.
14 As sementes que caem entre os espinhos são aquelas pessoas que ouvem a mensagem. No entanto, essa mensagem é sufocada pelas distrações da vida, como as preocupações, riquezas, prazeres. Então, essas pessoas não produzem nada.
Isho imbuto shalalakila pamyunga shakoshana ne bantu beshi kunyumfwa Maswi a Lesa, nomba miyeyo yakuyanda bubile ne byeshikukondwelesha bikute kubakoma, neco nkabekata bisepo byakoma,
15 As sementes que caíram em bom solo são aquelas pessoas que são honestas e que fazem o que é certo. Elas ouvem a mensagem, agarram-se a ela e, por causa da sua perseverança, produzem uma boa colheita.
Nsombi isho shalalakila mubulongo bwaina, shakosna ne bantu beshi kunyumfwa Maswi a Lesa, ne kwaikata ne kushoma mumyoyo yabo yaina, neco bakute kulimbikila mpaka kwikata bisepo.
16 Não se acende um lampião e depois se coloca um cesto sobre ele para cobri-lo, ou se o coloca debaixo da cama. Não. O lampião deve ser colocado em um velador, para que qualquer um que entre veja a luz.
“Kuliya muntu welela kumunika lampi ne kulifwekelela ne nongo nambi kubika mwinshi lyatebulu. Nsombi ukute ubika pelu kwambeti limunikile abo beti bengile mung'anda.”
17 Pois tudo o que está escondido será descoberto, e tudo que está em segredo se tornará conhecido e revelado.
“Pakwinga kuliya cintu casolama ceti cikabule kuyubulululwa patuba, kayi cintu ciliconse casolekwa ni cikabonekele patuba.
18 Então, prestem atenção em como vocês ‘ouvem.’ Para aqueles que recebem será dado mais. Daqueles que não recebem até mesmo o que eles pensam que têm lhes será tirado!”
“Neco kamucenjelani mbuli ncomukute kunyufwa Maswi a Lesa. Pakwinga uyo ukute kendi nakabikilwepo, nsombi uyo wabula kantu nibakamulamune konse nkakute.”
19 Então, a mãe de Jesus e os seus irmãos chegaram, mas não conseguiram passar pela multidão para vê-lo.
Lino banyina Yesu ne bamakwabo balashika nkwalikuba, lino baliya kucikonsha kushika pepi nendiye pacebo cakwambeti bantu balikuba bangi.
20 Disseram a Jesus: “Sua mãe e seus irmãos estão lá fora. Eles querem vê-lo.”
Lino muntu naumbi walambila Yesu eti, “Bamanyenu ne bakwenu bemana pansa, balandanga kumubona.”
21 Jesus respondeu: “Minha mãe e meus irmãos são aqueles que ouvem a palavra de Deus e agem conforme ela ensina.”
Nendi Yesu walabambileti, “Bama ne bakwetu niyabo beshi kunyumfwa Maswi a Lesa nekwinsa ncalambanga.”
22 Um dia, Jesus disse aos seus discípulos: “Vamos para o outro lado do lago.” Assim, eles entraram em um barco e partiram.
Busuba nabumbi Yesu ne beshikwiya bakendi balengila mubwato, Yesu walambeti, “Katutampukilani kutala kwa lwenje kusa.” Popelapo balanyamuka.
23 Enquanto navegavam, Jesus dormiu e uma tempestade começou a cair sobre o lago. O barco se encheu de água e corria o risco de afundar.
Lino bwato mpobwalikuya, Yesu walona. Kwalesa cilukupwe cinene pamenshi. Bwato bwalatatika kwisula ne menshi kabuyanda pepi nekwibila.
24 Eles se aproximaram de Jesus e o acordaram, dizendo: “Mestre, mestre! Nós iremos morrer!” Jesus acordou e ordenou que o vento e as ondas agitadas parassem. A natureza lhe obedeceu e tudo ficou calmo.
Kufumapo beshikwiya balaya kuli Yesu ne kumwambileti, “Mwami, Mwami, kamupundukani tulafu!” Lino Yesu walapunduka walakalalila lukupwe ne mankape alamwena tonto
25 Ele lhes perguntou: “Acaso vocês não têm fé?” Aterrorizados e admirados, eles disseram uns para os outros: “Então, quem é ele? Ele ordena aos ventos e à água, e eles lhe obedecem!”
Lino Yesu walambila beshikwiya bakendi eti, “Nomba lushomo lwenu lulikupeyo?” Nabo balatina nekupwilwa mano nkabepushanyeti, “Nomba uyu nimuntu uli econi lambilinga lukupwe nalo lulamunyumfwilinga?”
26 Eles chegaram à região de Gerasa, que fica no lado oposto à Galileia.
Balo balashika kucishi ca Gelasa calangana ne cishi ca Galileya.
27 Quando Jesus saiu do barco, um homem, possuído pelo demônio, vindo da cidade, foi encontrá-lo. Já fazia muito tempo que esse homem não usava roupas ou morava em uma casa. Ele vivia entre os túmulos.
Yesu mpwalafuma mubwato walakumanya, mutuloba naumbi walafuma mumunshi. Mutuloba usa walikukute mishimu yaipa. Lingi walikwenda matakosha, nkalikwikala pa ng'anda nsombi mumaceni akumanda.
28 Ao ver Jesus, ele gritou, caiu aos pés dele e lhe perguntou, aos berros: “O que você quer de mim, Jesus, Filho do Deus Altíssimo? Por favor, eu lhe imploro, não me castigue!”
Mpwalamubona Yesu, walolobesha ne kufukama kuntangu ne kwamba ne liswi lya pelu eti, “Nomba ndamwinshi cani amwe Yesu mwanendi Lesa wakwilu wapitapo? Ndamusengenga mutampesha.”
29 O espírito disse isso porque Jesus já havia ordenado ao espírito mau que saísse do homem. Esse espírito muitas vezes o dominava e, apesar das pessoas o amarrarem com correntes e algemas e o vigiarem, o homem quebrava as correntes e era levado pelo demônio para lugares desertos.
Walambeco pakwinga Yesu walambila mushimu waipa eti ufumemo muli endiye. Mankanda angi mushimu wamwikata, nambi bantu bamusunga makasa ne ncetani kayi ne nshimbi kumyendo eti bamululamike, wali kasutula. Lino mishimu yaipa yalikumutwala ku cisuwa.
30 “Qual é o seu nome?” Jesus lhe perguntou. “Legião”, ele respondeu, pois muitos demônios haviam entrado nele.
Lino Yesu wamwipusheti, “Njobe bani?” Neye walakumbuleti, “Njame likoto” Walambeco pakwinga walikukute mishimu yaipa ingi.
31 Eles imploraram para que Jesus não ordenasse que eles fossem para o Abismo. (Abyssos g12)
Lino popelapo mishimu yaipa iyo yalamupapata Yesu eti ataitandanyina kucisengu citali. (Abyssos g12)
32 Havia uma grande quantidade de porcos que estavam comendo em uma encosta próxima. Os demônios imploraram para que Jesus permitisse que eles entrassem nos porcos. Jesus permitiu,
Lino mwinshi mwa mulundu mwalikuba litanga linene lya nkumba lyali kalilya. lino mishimu yaipa isa yalasenga Yesu eti yenga ingile munkumba isho, neye walaisuminisha.
33 e os demônios saíram do homem e entraram nos porcos. Os animais se jogaram da encosta, caíram no lago e se afogaram.
Lino yalafumamo mumutuloba usa ne kwingila munkumba, Lino litanga lyonse lyalaselemukila kumukolo lubilo kuya kulwenje nekuya kuliwalamo nekufwilamo.
34 Quando os homens que tomavam conta dos porcos viram o que havia acontecido, fugiram e espalharam a notícia na cidade e também pelos campos.
Beshikwembela nkumba mpobalaboneco, balaya akwambila bantu balikwikala mumusena kayi ne muminshi calenshika.
35 As pessoas foram ver o que havia acontecido. Quando chegaram perto de Jesus, descobriram que o homem estava livre dos demônios. Ele estava sentado aos pés de Jesus, vestindo roupas e em seu juízo perfeito. As pessoas ficaram apavoradas.
Neco bantu balesa akubona calenshika. Mpobalashika kwalikuba Yesu, balacana muntu walafunyiwa mishimu yaipa wekala pepi ne Yesu kaliwafwala, mano kali akwana cena. Lino bantu balatina.
36 Aqueles que viram o que havia acontecido explicaram como o homem possuído pelos demônios tinha sido curado.
Bantu balabona byalenshika balambila bantu mbuli ncalaba cena muntu uyo walikuba ne mishimu yaipa.
37 Em seguida, todos os moradores da região de Gerasa pediram que Jesus fosse embora, pois eles estavam tomados pelo medo. Assim, ele voltou para o barco e foi embora.
Lino bantu bonse balikwikala mucishi ca Gelasa balapapatila Yesu eti afumemo mucishi cabo pacebo cakwambeti balatina. Kufumapo walengila mubwato kwambeti abwelele
38 O homem que havia sido libertado dos demônios implorou para ir com ele, mas Jesus lhe disse:
Lino mutuloba uyo walafunyiwa mishimu yaipa walasenga Yesu eti benga bonse, linoYesu walamukanisha ne kumwambileti,
39 “Volte para casa e conte para as pessoas tudo que Deus fez por você.” O homem foi embora e contou para toda a cidade tudo o que Jesus tinha feito por ele.
“Bwelela kucomwenu uye wambe bintu byonse Lesa mbyalakwinshili. Popelapo muntu usa walaya mumunshi wonse kaya kwamba sha bintu Yesu mbyalamwinshila.”
40 Uma multidão foi dar as boas-vindas a Jesus quando ele retornou. Elas estavam ansiosas, esperando por ele.
Lino Yesu mpwalabwelela kulubasu lumbi lwa lwenje bantu bangi balamutambula, balikuba bakondwa pakwinga bonse bali kaba mupembelela.
41 Uma dessas pessoas era Jairo, um líder da sinagoga, que se aproximou de Jesus e se jogou aos seus pés. Ele implorou a Jesus para que fosse com ele para a sua casa,
Lino kwalesa muntu wali kukwiweti Yailo uyo wali kutangunina ng'anda yakupaililamo walesa kusuntama kuntangu kwa Yesu ne kumusengeti ayenga kung'anda yakendi.
42 pois a sua única filha estava morrendo. A menina tinha cerca de doze anos. Enquanto Jesus caminhava para a casa de Jairo, as pessoas se amontoavam ao redor dele.
pakwinga mwanendi mutukashi wa myaka likumi ne ibili mwana umowa, ngwalikukute wali kakolwa cakwambeti ngofwa. Yesu mpwalikuya, bantu bangi balamushankanya.
43 No meio da multidão havia uma mulher que sofria há doze anos, com uma hemorragia. Ela havia gastado todo o seu dinheiro, pagando médicos para que a curassem, mas nenhum deles tinha sido capaz de ajudá-la.
Palikuba mutukashi naumbi walikukolwa bulwashi bwa mukunko kwa byaka likumi ne bibili. Walapwisha buboni bwakendi bonse mubang'anga, nsombi kuliya muntu nambi umo walakonsha kumusengula.
44 Ela foi por trás de Jesus e tocou na barra da capa dele. Imediatamente, a hemorragia parou.
Mutukashi uyo walesa kunyuma kwa Yesu pabantu bangi balikuba bamushinguluka nekwikata kucelele kwamunganjo wakendi, popelapo bulwashi bwamukunko bwalapwa.
45 “Quem me tocou?”, Jesus perguntou. Todos que estavam em volta dele negaram ter feito isso. Pedro disse: “Mas, Mestre, há uma multidão a sua volta. E ela o aperta.”
Neco Yesu walepusheti, “Niyani lanjikata ku munganjo?” Bonse bantu balakana eti paliyawa. Petulo walambeti, “Kufula bantu balamukumyunga kayi bantu balamushankanyanga.”
46 Jesus disse: “Alguém tocou em mim. Eu sei, porque senti que de mim saiu poder.”
Lino Yesu walambeti, “Nkwali muntu naumbi lanjikata kumunganjo, pakwinga ndanyumfu ngofu shimbi shilafumumo mulinjame.”
47 Quando a mulher percebeu que não poderia mais se esconder, ela se aproximou de Jesus e, tremendo, ajoelhou-se diante dele. Na frente de todos, ela explicou o motivo de ter tocado em Jesus e também explicou que, ao tocá-lo, foi imediatamente curada.
Lino mutukashi usa mpwalaboneti nkela kusolamapo walalitwala kuli Yesu nkatutuma walawa kuntangu kwakendi Yesu. Ne kwamba byonse pamenso a bantu kabanyumfwa mbuli ncalamwikata kumunganjo ne kuba cena pacindi copeleco.
48 Jesus disse à mulher: “Filha, a sua fé a curou. Vá em paz!”
Yesu walamwambileti, “Mwaname, pakwinga washoma njame, koya mulumuno.”
49 Enquanto ele falava, alguém veio da casa do líder da sinagoga e lhe disse: “A sua filha morreu. Você não precisa mais incomodar o Mestre.”
Yesu kacamba kwalesa muntu kufuma ku ng'anda ya mukulene wa ng'anda yakupaililamo ne kumwambila Yailo eti, “Mwanenu lafu kendi, mutapensha beshikwiyisha.”
50 Ao ouvir isso, Jesus disse a Jairo: “Não tenha medo! Se você tiver fé, ela ficará boa.”
Yesu mpwalanyumfwa makani ayo walambila Yailo eti, “Utatina, koshoma, mwanobe nabe cena.”
51 Quando Jesus chegou na casa, ele permitiu apenas que Pedro, João e Tiago, além dos pais da garota, ficassem lá. Todas as outras pessoas tiveram que sair.
Yesu mpwalashika kung'anda ya Yailo liya kusuminisha muntu nambi umo eti engilemo, nsombi Petulo, Yohane, ne Jemusi kayi ne baishi nebanyina ba mwana.
52 Todos que estavam ali choravam e se lamentavam pela menina. Jesus lhes disse: “Não chorem!” “Ela não está morta; a menina está apenas dormindo.”
Bantu bonse mung'anda bali kabalila mwana mutukashi walikuba wafwa. Necikabeco Yesu walabambileti, “Kamucilekani kulila pakwinga uyu mwana nkafwapo, wonowa tulo.”
53 Eles riram dele, pois sabiam que ela havia morrido.
Popelapo bonse balamuwela, pakwinga bonse balikwi shibeti lafu kendi.
54 Mas, Jesus pegou a mão dela e disse em voz alta: “Menina, levante-se!”
Lino Yesu walekata mwana uyo pacikasa nekwambeti, “Mwana obe punduka!”
55 Ela voltou à vida e se levantou de uma vez. Jesus disse aos pais da menina para lhe dar algo para comer.
Popelapo walaba muyumi, walanyamuka. Lino Yesu walabambileti bamupe cakulya mwana alye.
56 O pai e a mãe da garota ficaram muito impressionados com o que acontecera, mas, Jesus lhes disse para não contarem a ninguém o que havia acontecido.
Baishi ne banyina ba mwana uyo balakankamana. Lino Yesu walabambileti kamutaya kwambila muntu uliyense pamakani aya alenshiki.

< Lucas 8 >