< Lucas 6 >

1 Em um sábado, enquanto Jesus passeava pelos campos de trigo, seus discípulos começaram a colher e a debulhar algumas espigas e a comer os grãos.
Guyyaa Sanbataa tokko Yesuus lafa qotiisaa midhaanii keessa darbaa ture; barattoonni isaas asheetii midhaanii ciratanii harka isaaniitiin sukkuummatanii nyaachuu jalqaban.
2 Alguns fariseus questionaram Jesus: “Por que vocês estão fazendo o que não é permitido fazer aos sábados?”
Fariisota keessaas tokko tokko, “Isin maaliif waan Sanbataan hojjechuun hin eeyyamamne hojjettu?” jedhanii gaafatan.
3 Jesus respondeu: “Vocês nunca leram o que Davi fez, quando ele e seus companheiros estavam com fome?
Yesuusis akkana jedhee deebiseef; “Isin waan Daawit yeroo innii fi miiltonni isaa beelaʼanitti godhe sana takkumaa hin dubbifnee?
4 Como entrou na casa de Deus e pegou os pães consagrados? Ele comeu o pão e o deu para que os seus companheiros comessem também. Isso também não é permitido. Pois apenas os sacerdotes podem fazer isso.”
Inni mana Waaqaa seenee buddeena qulqulleeffamekan luboota qofaaf eeyyamame fudhatee nyaate. Warra isa wajjin jiraniifis kenne.”
5 Então, ele lhes disse: “O Filho do Homem é o Senhor do Sábado.”
Yesuusis, “Ilmi Namaa Gooftaa Sanbataa ti” isaaniin jedhe.
6 Em um outro sábado, Jesus foi para a sinagoga ensinar. Havia um homem lá que tinha uma deficiência na mão direita.
Sanbata biraas inni mana sagadaa seenee barsiisaa ture; namichi harki isaa mirgaa irratti goge tokkos achi ture.
7 Os educadores religiosos e os fariseus estavam observando Jesus bem de perto, para ver se ele iria curar alguém no sábado. Eles queriam encontrar alguma coisa para poder acusá-lo.
Fariisonnii fi barsiistonni seeraa Yesuusin himachuuf jedhanii sababa barbaadaa turan; kanaafuu akka inni Sanbataan nama fayyisu ilaaluuf isa gaadan.
8 Mas, Jesus sabia o que eles tinham em mente. Ele disse ao homem que tinha o problema na mão: “Levante-se e fique diante de todos!” O homem fez como Jesus pediu.
Yesuus garuu waan isaan yaadan beekee namicha harki irratti goge sanaan, “Kaʼii fuula nama hundaa dura dhaabadhu” jedhe. Innis kaʼee achi dhaabate.
9 Então, Jesus se virou para as pessoas que lá estavam e disse: “Quero lhes fazer uma pergunta. Está de acordo com a lei fazer o bem aos sábados ou fazer o mal? Salvar vidas ou destruí-las?”
Yesuusis, “Anis isinan gaafadha; Sanbataan isa kamtu eeyyamamaa dha? Waan gaarii hojjechuu moo waan hamaa hojjechuu? Lubbuu oolchuu moo balleessuu?” isaaniin jedhe.
10 Ele olhou em volta para todos que lá estavam. Então, disse ao homem: “Estenda a sua mão!” O homem a estendeu e sua mão ficou curada.
Gara galees hunda isaanii ilaalee namichaan, “Harka kee diriirfadhu” jedhe. Innis akkasuma godhe; harki isaas guutumaan guutuutti fayye.
11 Mas, os educadores religiosos e os fariseus ficaram furiosos e começaram a discutir sobre o que deveriam fazer com Jesus.
Fariisonnii fi barsiistonni seeraa garuu akka malee aaranii Yesuusin maal gochuu akka dandaʼan waliin mariʼachuu jalqaban.
12 No dia seguinte, Jesus subiu um monte para orar. Ele ficou lá a noite toda, orando a Deus.
Yesuusis guyyoota sana keessaa gaaf tokko kadhannaadhaaf tulluutti ol baʼe; halkan guutuus Waaqa kadhachaa bule.
13 Quando o dia amanheceu, chamou os seus discípulos e escolheu doze deles. Estes são os nomes dos apóstolos:
Innis yommuu lafti bariʼetti barattoota isaa ofitti waamee nama kudha lama isaan keessaa filate; ergamoota jedhees isaan moggaase.
14 Simão (também chamado de Pedro por Jesus) e o seu irmão André; Tiago e o seu irmão João; Filipe e Bartolomeu;
Isaanis Simoon isa inni Phexros jedhee moggaase, obboleessa isaa Indiriiyaas, Yaaqoob, Yohannis, Fiiliphoos, Bartaloomewoos,
15 Mateus e Tomé; Tiago, filho de Alfeu, e Simão, o revolucionário;
Maatewos, Toomaas, Yaaqoob ilma Alfewoos, Simoon isa Hinaafticha jedhamee waamame,
16 Judas, filho de Tiago e Judas Iscariotes (o traidor de Jesus).
Yihuudaa ilma Yaaqoob, Yihuudaa Keeriyoticha isa Yesuusin dabarsee kenne.
17 Jesus desceu do monte com eles e parou em um lugar plano. Havia uma grande multidão, na qual se encontravam muitos dos seus seguidores e muitas outras pessoas vindas da Judeia, de Jerusalém e do litoral de Tiro e Sidom, que se reuniu para ouvir Jesus e para ser curada de suas doenças.
Innis isaan wajjin gad buʼee iddoo diriiraa tokko irra dhaabate. Tuunni barattoota isaa guddaanis achi ture; namoonni Yihuudaa hunda keessaa, Yerusaalem keessaa, biyya qarqara galaanaa kan naannoo Xiiroosii fi Siidoonaatii dhufan baayʼeen,
18 As pessoas atormentadas por espíritos maus também foram curadas.
warri isa dhagaʼuu fi dhukkuba isaanii irraa fayyuuf dhufanis achi turan. Warri hafuurota xuraaʼoon dhiphachaa turanis ni fayyan;
19 Todos na multidão tentavam tocar em Jesus, pois havia poder saindo dele e curando a todos.
sababii humni isa keessaa baʼee hunduma isaanii fayyisaa tureef, namoonni hundinuu isa tuquuf carraaqaa turan.
20 Olhando para os seus discípulos, Jesus lhes disse:
Innis barattoota isaa ilaalee akkana jedhe: “Isin warri hiyyeeyyiin eebbifamoo dha; mootummaan Waaqaa kan keessaniitii.
21 “Felizes são vocês, os pobres, pois o Reino de Deus é de vocês. Felizes são vocês que agora sentem fome, pois comerão até se satisfazer. Felizes são vocês que agora choram, pois irão rir.
Isin warri amma beeloftan eebbifamoo dha; ni quuftuutii. Isin warri amma boossan eebbifamoo dha; ni kolfituutii.
22 Felizes são vocês quando as pessoas os odiarem, excluirem, insultarem e disserem que são maus, por seguirem o Filho do Homem.
Yommuu namoonni sababii Ilma Namaatiif jedhanii isin jibban, yommuu isaan of keessaa isin baasanii fi isin arrabsan, yommuu isaan maqaa keessan akka waan hamaa tokkootti tuffatan, isin eebbifamoo dha.
23 No dia em que essas coisas acontecerem, fiquem felizes. Pulem de alegria, pois será grande a recompensa que os espera no céu. Não se esqueçam de que os seus antepassados maltrataram os profetas exatamente dessa forma.
“Sababii gatiin keessan samii keessatti guddaa taʼeef gaafa sana ililchaatii gammachuudhaan buburraaqaa. Abbootiin isaanii iyyuu akkasuma raajota godhaniitii.
24 Mas, infelizes são vocês que são ricos, pois já receberam a sua recompensa.
“Garuu warri sooreyyiin isiniif wayyoo; isin jajjabina keessan argattaniirtuutii.
25 Infelizes são vocês que estão satisfeitos agora, pois sentirão fome. Infelizes são vocês que riem agora, pois irão se lamentar e chorar.
Warri amma quuftan isiniif wayyoo, beelaʼuuf jirtuutii, warri amma kolfitan isiniif wayyoo; wawwaachuu fi booʼuuf jirtuutii.
26 Infelizes são vocês a quem todos elogiam. Não se esqueçam de que os seus antepassados elogiaram os falsos profetas exatamente da mesma maneira.
Yommuu namni hundinuu isin saadu isiniif wayyoo; abbootiin isaanii iyyuu akkanuma raajota sobaa saadaa turaniitii.
27 Mas, eu digo para aqueles que estão me ouvindo: Amem os seus inimigos. Façam o bem para aqueles que os odeiam.
“Ani garuu isin warra na dhageessanitti nan hima; diinota keessan jaalladhaa; warra isin jibbaniif waan gaarii hojjedhaa;
28 Queiram o bem daqueles que os amaldiçoam. Orem por aqueles que os maltratam.
warra isin abaaran eebbisaa; warra isin miidhaniifis kadhadhaa.
29 Se alguém lhes bater na cara, virem o outro lado, para que bata também. Se alguém tomar o casaco de vocês, não o impeça de levar a sua camisa também.
Yoo namni tokko maddii tokko si kabale, maddii kaanis itti qabi. Yoo namni tokko kootii kee sirraa baafate immoo, kittaa kee illee hin dhowwatin.
30 Deem a qualquer um que lhes pedir. Se alguém tirar algo de vocês, não peçam que devolva.
Nama si kadhatu hundumaaf kenni; yoo namni kam iyyuu waan kan kee taʼe fudhate, akka wanni sun siif deebifamu hin gaafatin.
31 Façam aos outros o que gostariam que eles fizessem a vocês.
Isinis akkuma namoonni kaan akka isiniif godhan barbaaddan sana isaaniif godhaa.
32 Se vocês amarem apenas quem os ama, por que deveriam merecer qualquer crédito por isso? Até mesmo os pecadores amam aqueles que os amam.
“Isin warra isin jaallatan qofa yoo jaallattan, kun galata maalii isinii qaba? Cubbamoonni iyyuu warra isaan jaallatan ni jaallatuutii.
33 Se vocês fizerem o bem apenas para aqueles que fazem coisas boas para vocês, por que deveriam merecer qualquer crédito por isso? Os pecadores fazem isso também.
Isin yoo warra waan gaarii isinii godhaniif waan gaarii gootan, kun galata maalii isiniif qaba? Kana immoo cubbamoonni iyyuu ni godhuutii.
34 Se vocês emprestarem dinheiro, esperando que seja devolvido, por que deveriam merecer qualquer crédito por isso? Os pecadores também emprestam dinheiro a outros pecadores, esperando receber o que foi emprestado.
Warruma akka isiniif deebisan abdattaniif yoo liqeessitan galata maalii argattu? ‘Cubbamoonni iyyuu’ hammuma liqeessan sana deebisanii argachuuf jedhanii cubbamootaaf ni liqeessuutii.
35 Não! Porém façam diferente: amem os seus inimigos e façam boas coisas para eles e emprestem sem esperar receber o que foi emprestado. Assim, vocês irão receber uma grande recompensa e serão filhos do Deus Altíssimo, pois ele é bom também para as pessoas ingratas e más.
Isin garuu diinota keessan jaalladhaa; waan gaariis isaaniif hojjedhaa; utuu waan isinii deebiʼu tokko illee hin abdatin isaaniif liqeessaa. Yoos gatiin keessan guddaa ni taʼa; isinis ijoollee Waaqa Waan Hundaa Olii ni taatu; inni warra hin galateeffannee fi hamootaaf illee arjaadhaatii.
36 Sejam misericordiosos, tal como o seu Pai é misericordioso.
Akkuma abbaan keessan araara qabeessa taʼe sana, isinis araara qabeeyyii taʼaa.
37 Não julguem, e vocês não serão julgados. Não condenem, e vocês não serão condenados. Perdoem, e vocês serão perdoados.
“Namatti hin murinaa; isinittis hin muramuutii. Nama hin yakkinaa; isinis hin yakkamtanii. Dhiifamas godhaa; dhiifamni isinii godhamaatii.
38 Deem, e vocês receberão muito mais em troca. O que lhes é dado em troca é medido de tal forma para que mais possa lhes ser dado, derramando bênçãos que se espalham a sua volta. O quanto vocês dão, determinará o quanto irão receber.”
Kennaa; isiniifis ni kennamaa. Safartuun gaariin itti hudumame, kan sochoofamee fi guutamee irra dhangalaʼe bobaa keessanitti isinii naqama. Safartuu ittiin safartaniinis isiniif safaramaatii.”
39 Então, Jesus fez as seguintes comparações: “Um cego pode guiar outro? Os dois não cairiam em um buraco?
Innis akkana jedhee fakkeenya kana isaanitti hime; “Jaamaan tokko jaamaa qajeelchuu ni dandaʼaa? Isaan lachuu boolla keessa hin buʼanii?
40 Os alunos sabem mais do que o professor? Apenas quando eles aprenderem tudo o que lhes foi ensinado serão semelhantes ao seu professor.
Barataan barsiisaa isaatii ol miti; namni guutumaan guutuutti leenjifame hundinuu garuu akka barsiisaa isaa ni taʼa.
41 Por que você está tão preocupado com o cisco que está no olho do seu irmão, quando não nota nem mesmo a trave de madeira que está em seu próprio olho?
“Ati maaliif jirma ija kee keessa jiru arguu dhiiftee huuba ija obboleessa keetii keessa jiru ilaalta?
42 Como você pode dizer a seu irmão: ‘Irmão, deixe-me ajudá-lo a tirar o cisco que está em seu olho.’ Se não consegue perceber nem mesmo a trave que está em seu próprio olho? Hipócrita! Primeiro, tire a trave do seu olho e, então, será capaz de ver bem o bastante para tirar o cisco que está no olho do seu irmão.
Ati utuu ofii keetii jirma ija kee keessa jiru arguu hin dandaʼin, akkamitti obboleessa keetiin, ‘Obboleessaa, kottu mee ani huuba ija kee keessa jiru siif nan baasa’ jechuu dandeessa? Fakkeessituu nana, duraan dursiitii jirma ija kee keessa jiru baafadhu; ergasiis huuba ija obboleessa keetii keessa jiru baasuudhaaf sirriitti argita.
43 Uma boa árvore não produz frutos ruins. E uma árvore ruim não produz frutos bons.
“Mukni gaariin ija gadhee naqatu tokko iyyuu hin jiru; mukni gadheenis ija gaarii hin naqatu.
44 As árvores são conhecidas pelos frutos que elas produzem. Não há como colher figos de espinheiros ou uvas de ervas daninhas.
Tokkoon tokkoon mukaa ija isaatiin beekama. Namoonni muka qoraattii irraa harbuu, yookaan sokorruu irraa wayinii hin ciran.
45 Pessoas boas produzem o que é bom, pois há bons sentimentos e pensamentos guardados dentro delas. Pessoas más produzem o que é ruim, pois há sentimentos e pensamentos ruins guardados dentro delas. As pessoas simplesmente colocam para fora, quando falam, o que está dentro delas.
Namni gaariin waan gaarii garaa isaa keessatti kuufate keessaa waan gaarii baasa; namni hamaan immoo waan hamaa garaa isaa keessatti kuufate keessaa waan hamaa baasa. Waan garaa guute afaan dubbataatii.
46 Então, por que vocês me chamam ‘Senhor, Senhor,’ mas não fazem o que eu digo?
“Isin waan ani jedhu hin hojjettan; yoos maaliif, ‘Yaa Gooftaa, yaa Gooftaa’ naan jettu?
47 Eu darei a vocês um exemplo de alguém que vem até mim, ouve as minhas orientações e as segue.
Namni gara koo dhufu, kan dubbii koo dhagaʼee hojiidhaan argisiisu hundi maal akka fakkaatu ani isinitti nan argisiisa.
48 Essa pessoa é como um homem que constrói uma casa. Ele cava bem fundo e coloca o alicerce em uma rocha sólida. Quando o rio transborda e a enchente alcança a casa, ela não se danifica, porque foi muito bem construída.
Isaan nama mana ijaaru, kan boolla gad fageessee qotee hundee mana sanaa kattaa irra dhaabe tokko fakkaatu. Sababii manichi sirriitti ijaarameef, lolaan yeroo lolaʼee humnaan itti buʼetti mana sana sochoosuu hin dandeenye.
49 A pessoa que me ouve, mas não faz o que eu digo, é como um homem que constrói a sua casa sem o alicerce. Quando a enchente alcança a casa, ela cai imediatamente e fica destruída por completo.”
Namni dubbii koo dhagaʼee hojiidhaan hin argisiifne garuu nama lafa irratti mana hundee hin qabne ijaarratu tokko fakkaata. Yeroo lolaan humnaan itti buʼetti manni sun ni jige; guutumaan guutuuttis diigame.”

< Lucas 6 >