< Provérbios 1 >

1 Provérbios de Salomão, filho de Davi, rei de Israel.
Mithali za Solomoni mwana wa Daudi, mfalme wa Israeli:
2 Para conhecer a sabedoria e a instrução; para entender as palavras da prudência;
Kwa kupata hekima na nidhamu; kwa kufahamu maneno ya busara;
3 Para obter a instrução do entendimento; justiça, juízo e equidades;
kwa kujipatia nidhamu na busara, kufanya lililo sawa, haki na bila kupendelea;
4 Para dar inteligência aos simples, conhecimento e bom senso aos jovens.
huwapa busara wajinga, maarifa na akili kwa vijana;
5 O sábio ouvirá, e crescerá em conhecimento; o bom entendedor obterá sábios conselhos.
wenye hekima na wasikilize nao waongeze elimu yao, wenye kupambanua na wapate mwongozo;
6 Para entender provérbios e [sua] interpretação; as palavras dos sábios, e seus enigmas.
kwa kufahamu mithali na mifano, misemo na vitendawili vya wenye hekima.
7 O temor ao SENHOR [é] o principio do conhecimento; os tolos desprezam a sabedoria e a instrução.
Kumcha Bwana ndicho chanzo cha maarifa, lakini wapumbavu hudharau hekima na adabu.
8 Filho meu, ouve a instrução de teu pai; e não abandones a doutrina de tua mãe.
Mwanangu, sikiliza mwongozo wa baba yako, wala usiyaache mafundisho ya mama yako.
9 Porque [serão] um ornamento gracioso para tua cabeça; e colares para teu pescoço.
Hayo yatakuwa taji la maua la neema kichwani pako, na mkufu wa kuipamba shingo yako.
10 Filho meu, se os pecadores tentarem te convencer, não te deixes influenciar.
Mwanangu, kama wenye dhambi wakikushawishi, usikubaliane nao.
11 Se disserem: Vem conosco, vamos espiar [derramamento] de sangue; preparemos uma emboscada ao inocente sem razão.
Kama wakisema, “Twende tufuatane; tukamvizie mtu na kumwaga damu, njoo tukavizie nafsi isiyo na hatia;
12 Vamos tragá-los vivos, como o Xeol; e inteiros, como os que descem à cova. (Sheol h7585)
tuwameze wakiwa hai kama kaburi, wakiwa wazima kama wale wanaotumbukia shimoni. (Sheol h7585)
13 Acharemos toda espécie de coisas valiosas, encheremos nossas casas de despojos.
Tutapata aina zote za vitu vya thamani na kujaza nyumba zetu kwa nyara.
14 Lança tua sorte entre nós, compartilharemos todos de uma [só] bolsa.
Njoo ushirikiane nasi, vitu vyote tutakavyopata tutagawana.”
15 Filho meu, não sigas teu caminho com eles; desvia teu pé [para longe] de onde eles passarem;
Mwanangu, usiandamane nao. Usiweke mguu wako katika njia zao,
16 Porque os pés deles correm para o mal, e se apressam para derramar sangue.
kwa kuwa miguu yao hukimbilia kwenye dhambi, ni wepesi kumwaga damu.
17 Certamente [é] inútil se estender a rede diante da vista de todas as aves;
Tazama ni jinsi gani ilivyo kazi bure kutandaza wavu wakati ndege wote wanakuona!
18 Porém estes estão esperando [o derramamento] de seu [próprio] sangue; e preparam emboscada para suas [próprias] almas.
Watu hawa huvizia kumwaga damu yao wenyewe; hujivizia tu wenyewe!
19 Assim [são] os caminhos de todo aquele que tem ganância pelo lucro desonesto; ela tomará a alma daqueles que a tem.
Huu ndio mwisho wa wote ambao wanajipatia mali kwa hila; huuondoa uhai wa wale wenye mali.
20 A sabedoria grita pelas ruas; nas praças ela levanta sua voz.
Hekima huita kwa sauti kuu barabarani, hupaza sauti yake kwenye viwanja vikubwa;
21 Ela clama nas encruzilhadas, onde [passam] muita gente; às entradas das portas, nas cidades ela diz suas mensagens:
kwenye makutano ya barabara za mji zenye makelele mengi hupaza sauti, kwenye malango ya mji hutoa hotuba yake:
22 Até quando, ó tolos, amareis a tolice? E vós zombadores, desejareis a zombaria? E [vós] loucos, odiareis o conhecimento?
“Enyi wajinga, mtangʼangʼania ujinga wenu hadi lini? Mpaka lini wenye mizaha watafurahia mizaha, na wapumbavu kuchukia maarifa?
23 Convertei-vos à minha repreensão; eis que vos derramarei meu espírito, [e] vos farei saber minhas palavras.
Kama mngekuwa mmeitikia karipio langu, ningekuwa nimemimina roho yangu kwenu na kuwafahamisha maneno yangu.
24 [Mas] porque eu clamei, e recusastes; estendi minha mão, e não houve quem desse atenção,
Lakini kwa kuwa mlinikataa nilipowaita na hakuna yeyote aliyekubali niliponyoosha mkono wangu,
25 E rejeitastes todo o meu conselho, e não quisestes minha repreensão,
kwa kuwa mliyapuuza mashauri yangu yote na hamkukubali karipio langu,
26 Também eu rirei em vosso sofrimento, [e] zombarei, quando vier vosso medo.
mimi nami nitawacheka katika maafa yenu, nitawadhihaki wakati janga litawapata:
27 Quando vier vosso temor como tempestade, e a causa de vosso sofrimento como ventania, quando vier sobre vós a opressão e a angústia,
wakati janga litawapata kama tufani, wakati maafa yatawazoa kama upepo wa kisulisuli, wakati dhiki na taabu zitawalemea.
28 Então clamarão a mim; porém eu não responderei; de madrugada me buscarão, porém não me acharão.
“Ndipo watakaponiita lakini sitawajibu; watanitafuta lakini hawatanipata.
29 Porque odiaram o conhecimento; e escolheram não temer ao SENHOR.
Kwa kuwa walichukia maarifa, wala hawakuchagua kumcha Bwana,
30 Não concordaram com meu conselho, [e] desprezaram toda a minha repreensão.
kwa kuwa hawakukubali mashauri yangu, na kukataa maonyo yangu,
31 Por isso comerão do fruto do seu [próprio] caminho, e se fartarão de seus [próprios] conselhos.
watakula matunda ya njia zao, na watashibishwa matunda ya hila zao.
32 Pois o desvio dos tolos os matará, e a confiança dos loucos os destruirá.
Kwa kuwa ukaidi wa wajinga utawaua, nako kuridhika kwa wajinga kutawaangamiza.
33 Porém aquele que me ouvir habitará em segurança, e estará tranquilo do temor do mal.
Lakini yeyote anisikilizaye ataishi kwa usalama, atatulia, bila kuwa na hofu ya madhara.”

< Provérbios 1 >