Provérbios 3
1 Filho meu, não te esqueças de minha lei; e que teu coração guarde meus mandamentos.
Anak ko, ayaw hikalimti ang akong Kasugoan; Apan pabantayi sa imong kasingkasing ang akong mga sugo:
2 Porque te acrescentarão extensão de dias, e anos de vida e paz.
Kay ang kadugayon sa mga adlaw, ug mga tuig sa kinabuhi, Ug pakigdait, sila igadugang kanimo.
3 Que a bondade e a fidelidade não te desamparem; amarra-as junto ao teu pescoço; escreve-as na tábua de teu coração.
Ayaw pagpabiyaa kanimo ang kalolot ug kamatuoran: Ihigot mo sila sa imong liog; Isulat mo sila ibabaw sa papan sa imong kasingkasing:
4 Então tu acharás graça e bom entendimento, aos olhos de Deus e dos homens.
Aron ikaw makakaplag sa kalomo ug maayong salabutan Sa atubangan sa Dios aug sa tawo.
5 Confia no SENHOR com todo o teu coração; e não te apoies em teu [próprio] entendimento.
Sumalig ka kang Jehova sa bug-os mong kasingkasing, Ug ayaw pagsalig sa imong kaugagalingong salabutan:
6 Dá reconhecimento a ele em todas os teus caminhos; e ele endireitará tuas veredas.
Sa tanan nimong mga dalan ilha siya, Ug siya magamando sa imong mga alagianan.
7 Não sejas sábio aos teus [próprios] olhos; teme ao SENHOR, e afasta-te do mal.
Ayaw pagpakamaalamon sa imong kaugalingong mga mata; Kahadlokan mo si Jehova, ug pahalayo gikan sa dautan:
8 Isto será remédio para teu corpo, e alívio para teus ossos.
Kana mahimong kaayohan sa imong pusod, Ug utok sa imong mga bukog.
9 Honra ao SENHOR com teus bens, e com a primeira parte de toda a tua renda.
Pasidunggi si Jehova pinaagi sa imong manggad, Ug sa mga inunahang bunga sa tanan mong abut:
10 E teus celeiros se encherão de fartura, e tuas prensas de uvas transbordarão de vinho novo.
Aron ang imong mga kamalig mapuno sa kadaghan, Ug ang imong pug-anan magaawas sa bag-ong vino.
11 Filho meu, não rejeites a correção do SENHOR, nem te desagrades de sua repreensão;
Anak ko, ayaw pagtamaya ang pagcastigo ni Jehova; Ni magsubo ka sa iyang pagbadlong:
12 Porque o SENHOR repreende a quem ele ama, assim como o pai ao filho, [a quem] ele quer bem.
Kay kinsa kadto nga gihigugma ni Jehova iyang ginabadlong, Maingon sa usa ka amahan sa anak nga iyang gikahimut-an.
13 Bem-aventurado o homem que encontra sabedoria, e o homem que ganha conhecimento.
Malipayon ang tawo nga makakaplag sa kaalam, Ug ang tawo nga makakab-ut sa pagsabut.
14 Porque seu produto é melhor que o produto da prata; e seu valor, mais do que o do ouro fino.
Kay ang pagpakabaton niini labi pang maayo kay sa pagmanggad sa salapi, Ug ang kaayohan niini labaw pa kay sa fino nga bulawan.
15 Ela é mais preciosa do que rubis; e tudo o que podes desejar não se pode comparar a ela.
Siya labi pang bililhon kay sa mga rubi: Ug walay mausa sa mga butang nga imong ginatinguha nga ikatanding niana.
16 Extensão de dias [há] em sua mão direita; em sua esquerda riquezas e honra.
Ang hataas nga mga adlaw anaa sa iyang kamot nga too; Diha sa iyang kamot nga wala anaa ang bahandi ug kadungganan.
17 Seus caminhos são caminhos agradáveis; e todas as suas veredas são paz.
Ang iyang mga dalan maoy mga dalan sa kahimut-anan, Ug ang tanan niyang mga alagianan mga pakigdait.
18 Ela é uma árvore de vida para os que dela pegam; e bem-aventurados são todos os que a retêm.
Siya maoy usa ka kahoy sa kinabuhi kanila nga mokupot kaniya: Ug malipayon ang tagsatagsa nga magahawid kaniya.
19 O SENHOR com sabedoria fundou a terra; ele preparou os céus com a inteligência.
Si Jehova pinaagi sa kaalam mitukod sa yuta; Pinaagi sa pagsabut iyang gitukod ang kalangitan.
20 Com seu conhecimento se fenderam os abismos, e as nuvens gotejam orvalho.
Pinaagi sa iyang kinaadman ang mga kahiladman nangaabli, Ug ang kalangitan nagapatagas sa tun-og.
21 Filho meu, que [estes] não se afastem de teus olhos; guarda a sabedoria e o bom-senso.
Anak ko, ayaw sila pagpabulaga gikan sa imong mga mata; Batoni ang halalum nga kaalam ug ang pagkabuotan:
22 Porque serão vida para tua alma, e graça para teu pescoço.
Sa ingon niana sila mahimong kinabuhi alang sa imong kalag, Ug gracia sa imong liog.
23 Então andarás por teu caminho em segurança; e com teus pés não tropeçarás.
Unya magalakat ikaw sa imong dalan nga may kasigurohan, Ug ang imong tiil dili mahapangdol.
24 Quando te deitares, não terás medo; tu deitarás, e teu sono será suave.
Sa diha nga ikaw mohigda, dili ka malisang: Oo, ikaw mohigda, ug ang imong pagkatulog matam-is.
25 Não temas o pavor repentino; nem da assolação dos perversos, quando vier.
Ayaw kalisang sa hinanali nga kahadlok, Ni sa pagkalaglag sa dautan, kong kini modangat:
26 Porque o SENHOR será tua esperança; e ele guardará teus pés para que não sejam presos.
Kay si Jehova mao ang imong kasaligan, Ug magabantay sa imong tiil nga dili hidakpan.
27 Não detenhas o bem daqueles que possuem o direito, se tiveres em tuas mãos poder para o fazeres.
Ayaw pag ihikaw ang kaayohan gikan kanila diin kini gikinahanglan, Sa diha nga kini anaa sa gahum sa imong kamot ang pagbuhat niini.
28 Não digas a teu próximo: Vai, e volta [depois], que amanhã te darei; se tu tiveres contigo [o que ele te pede].
Ayaw pag-ingon sa imong isigkatawo: Lakat, ug bumalik ka pagusab, Ug sa pagkaugma ako mohatag; Sa diha nga ikaw aduna na niana.
29 Não planejes o mal contra teu próximo, pois ele mora tendo confiança em ti.
Ayaw pagtinguha sa kadautan batok sa imong isigkatawo, Sa makita mo nga siya nagapuyo sa kasigurohan tupad kanimo.
30 Não brigues contra alguém sem motivo, se ele não fez mal contra ti.
Ayaw pagpakig-away sa usa ka tawo sa walay gipasikaran, Kong siya wala maghilabut kanimo.
31 Não tenhas inveja do homem violento, nem escolhas [seguir] algum dos caminhos dele.
Ayaw kasinahi ang tawo nga malupigon, Ug ayaw pagpilia ang iyang mga dalan.
32 Porque o SENHOR abomina os perversos; mas ele [guarda] o seu segredo com os justos.
Kay ang tawo nga sukwahi maoy usa ka dulumtanan kang Jehova; Apan ang iyang pagpakighigala anaa uban sa mga tawong matul-id.
33 A maldição do SENHOR [está] na casa do perverso; porém ele abençoa a morada dos justos.
Ang pagpanghimaraut ni Jehova anaa sa balay sa dautan; Apan iyang pagapanalanginan ang puloy-anan sa tawong matarung.
34 Certamente ele zombará dos zombadores; mas dará graça aos humildes.
Sa pagkatinuod siya nagayubit sa mga mayubiton; Apan siya nagahatag ug gracia sa mga mapainubsanon.
35 Os sábios herdarão honra; porém os loucos terão sobre si confusão.
Ang manggialamon makapanunod sa himaya; Apan ang kaulaw maoy makapauswag sa mga buang.
