Provérbios 25
1 Estes também são provérbios de Salomão, que foram copiados pelos homens de Ezequias, rei de Judá.
To również są przysłowia Salomona, które przepisali mężowie Ezechiasza, króla Judy.
2 É glória de Deus encobrir alguma coisa; mas a glória dos Reis é investigá-la.
Chwałą Boga jest sprawę taić, ale chwałą królów – dociekać sprawy.
3 Para a altura dos céus, para a profundeza da terra, assim como para o coração dos reis, não há como serem investigados.
Wysokość niebios i głębia ziemi, i serca królów są niezbadane.
4 Tira as escórias da prata, e sairá um vaso para o fundidor.
Usuń żużel ze srebra, a wyjdzie naczynie dla złotnika.
5 Tira o perverso de diante do rei, e seu trono se firmará com justiça.
Usuń niegodziwego sprzed króla, a jego tron umocni się w sprawiedliwości.
6 Não honres a ti mesmo perante o rei, nem te ponhas no lugar dos grandes;
Nie wywyższaj się przed królem i nie stawaj na miejscu wielkich;
7 Porque é melhor que te digam: Sobe aqui; Do que te rebaixem perante a face do príncipe, a quem teus olhos viram.
Bo lepiej, żeby ci powiedziano: Podejdź tu, niż żeby cię poniżono przed księciem, którego twoje oczy widziały.
8 Não sejas apressado para entrar numa disputa; senão, o que farás se no fim teu próximo te envergonhar?
Nie spiesz się do kłótni, bo na końcu [nie będziesz wiedział], co zrobić, gdy cię zawstydzi twój bliźni.
9 Disputa tua causa com teu próximo, mas não reveles segredo de outra pessoa.
Załatw sprawę ze swoim bliźnim i nie zdradzaj tajemnicy drugiemu;
10 Para que não te envergonhe aquele que ouvir; pois tua má fama não pode ser desfeita.
By ten, który słucha, nie zawstydził cię, a twoja niesława nie przylgnęła do ciebie.
11 A palavra dita em tempo apropriado é [como] maçãs de ouro em bandejas de prata.
Odpowiednio wypowiedziane słowo [jest jak] złote jabłko w srebrnych rzeźbach.
12 O sábio que repreende junto a um ouvido disposto a escutar é [como] pendentes de ouro e ornamentos de ouro refinado.
Jak złoty kolczyk i klejnot ze szczerego złota tak jest dla uszu posłusznego ten, który mądrze strofuje.
13 Como frio de neve no tempo da colheita, [assim] é o mensageiro fiel para aqueles que o enviam; porque ele refresca a alma de seus senhores.
Czym chłód śniegu w czasie żniwa, [tym] wierny posłaniec dla tych, którzy go posyłają, bo pokrzepia dusze swych panów.
14 [Como] nuvens e ventos que não trazem chuva, [assim] é o homem que se orgulha de falsos presentes.
Człowiek, który się chlubi zmyślonym darem, jest jak chmury i wiatr bez deszczu.
15 Com paciência para não se irar é que se convence um líder; e a língua suave quebra ossos.
Cierpliwością można przekonać władcę, a łagodny język łamie kości.
16 Achaste mel? Come o que te for suficiente; para que não venhas a ficar cheio demais, e vomites.
Czy znalazłeś miód? Zjedz tyle, ile trzeba, byś objadłszy się, nie zwrócił go.
17 Não exagere teus pés na casa de teu próximo, para que ele não se canse de ti, e te odeie.
Oddal nogę od domu bliźniego, by nie miał cię dość i cię nie znienawidził.
18 Martelo, espada e flecha afiada é o homem que fala falso testemunho contra seu próximo.
Kto mówi fałszywe świadectwo przeciw swemu bliźniemu, [jest] młotem i mieczem, i ostrą strzałą.
19 Confiar num infiel no tempo de angústia é [como] um dente quebrado ou um pé sem firmeza.
Ufność w człowieka niewiernego w dniu ucisku jest [jak] złamany ząb i zwichnięta noga.
20 Quem canta canções ao coração aflito é como aquele que tira a roupa num dia frio, ou como vinagre sobre salitre.
[Jak] ten, kto zabiera odzienie w czasie zimy i jak ocet na saletrze taki [jest ten], kto śpiewa pieśni smutnemu sercu.
21 Se aquele que te odeia tiver fome, dá-lhe pão para comer; e se tiver sede, dá-lhe água para beber;
Jeśli twój nieprzyjaciel jest głodny, nakarm go chlebem, a jeśli jest spragniony, napój go wodą;
22 Porque [assim] amontoarás brasas sobre a cabeça dele, e o SENHOR te recompensará.
Bo zgarniesz rozżarzone węgle na jego głowę, a PAN cię nagrodzi.
23 O vento norte traz a chuva; [assim como] a língua caluniadora [traz] a ira no rosto.
[Jak] północny wiatr przepędza deszcz, tak gniewna twarz [przepędza] plotkarski język.
24 É melhor morar num canto do terraço do que com uma mulher briguenta numa casa espaçosa.
Lepiej mieszkać w kącie pod dachem niż z kłótliwą żoną w przestronnym domu.
25 [Como] água refrescante para a alma cansada, assim são boas notícias de uma terra distante.
[Jak] zimna woda dla pragnącej duszy, [tak] dobra wieść z dalekiej ziemi.
26 O justo que se deixa levar pelo perverso é [como] uma fonte turva e um manancial poluído.
[Jak] zmącone źródło i zepsuty zdrój, [tak] sprawiedliwy, który upada przed niegodziwym.
27 Comer muito mel não é bom; assim como buscar muita glória para si.
Niedobrze jest jeść za dużo miodu, a szukanie własnej chwały nie jest chwałą.
28 O homem que não pode conter seu espírito é [como] uma cidade derrubada sem muro.
Człowiek, który nie panuje nad swoim duchem, jest [jak] miasto zburzone [i] bez muru.
