Provérbios 25
1 Estes também são provérbios de Salomão, que foram copiados pelos homens de Ezequias, rei de Judá.
Teć są przypowieści Salomonowe, które zebrali mężowie Ezechyjasza, króla Judzkiego.
2 É glória de Deus encobrir alguma coisa; mas a glória dos Reis é investigá-la.
Sława to Boża, taić sprawę; ale sława królów, wywiadywać się rzeczy.
3 Para a altura dos céus, para a profundeza da terra, assim como para o coração dos reis, não há como serem investigados.
Wysokość niebios, i głębokość ziemi, i serce królów nie są doścignione.
4 Tira as escórias da prata, e sairá um vaso para o fundidor.
Odejm zużelicę od srebra, a wynijdzie odlewającemu naczynie kosztowne.
5 Tira o perverso de diante do rei, e seu trono se firmará com justiça.
Odejm niezbożnika od oblicza królewskiego, a umocni się w sprawiedliwości stolica jego.
6 Não honres a ti mesmo perante o rei, nem te ponhas no lugar dos grandes;
Nie udawaj się za zacnego przed królem, a na miejscu wielmożnych nie stawaj;
7 Porque é melhor que te digam: Sobe aqui; Do que te rebaixem perante a face do príncipe, a quem teus olhos viram.
Bo lepiej jest, iż ci rzeką: Postąp sam: a niżeliby cię zniżyć miano przed księciem; co widują oczy twoje.
8 Não sejas apressado para entrar numa disputa; senão, o que farás se no fim teu próximo te envergonhar?
Nie pokwapiaj się do swaru, byś snać na ostatek nie wiedział, co masz czynić, gdyby cię zawstydził bliźni twój.
9 Disputa tua causa com teu próximo, mas não reveles segredo de outra pessoa.
Prowadź do końca sprawę swoję z przyjacielem twoim, a tajemnicy drugiego nie objawiaj;
10 Para que não te envergonhe aquele que ouvir; pois tua má fama não pode ser desfeita.
By cię snać nie zelżył ten, co cię słucha, a niesława twoja zostałaby na tobie.
11 A palavra dita em tempo apropriado é [como] maçãs de ouro em bandejas de prata.
Jakie jest jabłko złote z wyrzezaniem srebrnem, takieć jest słowo do rzeczy powiedziane.
12 O sábio que repreende junto a um ouvido disposto a escutar é [como] pendentes de ouro e ornamentos de ouro refinado.
Ten, który mądrze napomina, jest u tego, co słucha, jako nausznica złota, i klejnot z szczerego złota.
13 Como frio de neve no tempo da colheita, [assim] é o mensageiro fiel para aqueles que o enviam; porque ele refresca a alma de seus senhores.
Jako zimno śnieżne czasu żniwa: tak poseł wierny tym, którzy go posyłają; bo dusze panów swych ochładza.
14 [Como] nuvens e ventos que não trazem chuva, [assim] é o homem que se orgulha de falsos presentes.
Człowiek, który się chlubi darem zmyślonym, jest jako wiatr i obłoki bez deszczu.
15 Com paciência para não se irar é que se convence um líder; e a língua suave quebra ossos.
Książę cierpliwością bywa zmiękczony, a język łagodny kości łamie.
16 Achaste mel? Come o que te for suficiente; para que não venhas a ficar cheio demais, e vomites.
Znajdzieszli miód, jedzże, ileć potrzeba, by snać objadłszy się go nie zwrócił.
17 Não exagere teus pés na casa de teu próximo, para que ele não se canse de ti, e te odeie.
Powściągnij nogę twoję od domu bliźniego twego, by snać będąc ciebie syt, nie miał cię w nienawiści.
18 Martelo, espada e flecha afiada é o homem que fala falso testemunho contra seu próximo.
Każdy, kto mówi fałszywe świadectwo przeciw bliźniemu swemu, jest jako młot, i miecz, i strzała ostra.
19 Confiar num infiel no tempo de angústia é [como] um dente quebrado ou um pé sem firmeza.
Ufność w człowieku przewrotnym jest w dzień ucisku jako ząb wyłamany i noga wywiniona.
20 Quem canta canções ao coração aflito é como aquele que tira a roupa num dia frio, ou como vinagre sobre salitre.
Jako ten, który zewłoczy odzienie czasu zimy, albo leje ocet na saletrę, taki jest ten, który śpiewa pieśni sercu smutnemu.
21 Se aquele que te odeia tiver fome, dá-lhe pão para comer; e se tiver sede, dá-lhe água para beber;
Jeźliżeby łaknął ten, co cię nienawidzi, nakarm go chlebem; a jeźliby pragnął, daj mu się napić wody;
22 Porque [assim] amontoarás brasas sobre a cabeça dele, e o SENHOR te recompensará.
Bo węgle rozpalone zgromadzisz na głowę jego, a Pan ci nagrodzi.
23 O vento norte traz a chuva; [assim como] a língua caluniadora [traz] a ira no rosto.
Jako wiatr północny deszcz przynosi: tak przynosi twarz gniewliwą język uszczypliwy.
24 É melhor morar num canto do terraço do que com uma mulher briguenta numa casa espaçosa.
Lepiej mieszkać w kącie pod dachem, niżeli z żoną swarliwą w domu przestronnym.
25 [Como] água refrescante para a alma cansada, assim são boas notícias de uma terra distante.
Jako woda chłodna duszy pragnącej: tak wieść dobra z ziemi dalekiej.
26 O justo que se deixa levar pelo perverso é [como] uma fonte turva e um manancial poluído.
Jako źródło nogami pomącone, albo zdrój zepsuty: tak sprawiedliwy, który upada przed niezbożnym.
27 Comer muito mel não é bom; assim como buscar muita glória para si.
Jako jeść wiele miodu nie jest rzecz dobra: tak szukanie własnej sławy jest niesławne.
28 O homem que não pode conter seu espírito é [como] uma cidade derrubada sem muro.
Mąż, który nie ma mocy nad duchem swoim, jest jako miasto rozwalone bez muru.
