Provérbios 24
1 Não tenhas inveja dos homens malignos, nem desejes estar com eles;
Яманларға рәшк қилма, Улар билән барди-кәлди қилишни арзу қилма;
2 Porque o coração deles imagina destruição, e os lábios deles falam de opressão.
Чүнки уларниң көңли зораванлиқнила ойлар; Уларниң ағзи азар йәткүзүшни сөзләр.
3 Pela sabedoria a casa é edificada, e pelo entendimento ela fica firme;
Аилә болса даналиқ асасида бәрпа қилинар; Чүшиниш билән мустәһкәмлинәр.
4 E pelo conhecimento os cômodos se encherão de riquezas preciosas e agradáveis.
Билим билән өйниң ханилири һәр хил қиммәтлик, есил гөһәрләргә толдурулар.
5 O homem sábio é poderoso; e o homem que tem conhecimento aumenta [sua] força;
Дана адәм зор күчкә егидур; Билими бар адәм қудритини ашурар.
6 Porque com conselhos prudentes farás tua guerra; e a vitória [é alcançada] pela abundância de conselheiros.
Пухта несиһәтләр билән җәң қилғин; Ғәлибә болса Бирдин-бир Улуқ Мәслиһәтчи билән болар.
7 A sabedoria é alta demais para o tolo; na porta [do julgamento] ele não abre sua boca.
Даналиқ әқилсиз адәмгә нисбәтән толиму егиз, чүшиниксиздур; [Чоңлар] шәһәр дәрвазиси алдиға жиғилғанда у зуван ачалмас.
8 Quem planeja fazer o mal será chamado de vilão.
Әскиликни нийәтлигән адәм «сүйқәстчи» атилар.
9 O pensamento do tolo é pecado; e o zombador é abominável aos homens.
Ахмақлиқтин болған нийәт гунадур; Һакавур киши адәмләргә жиркиничликтур.
10 [Se] te mostrares fraco no dia da angústia, como é pouca tua força!
Бешиңға еғир күн чүшкәндә җасарәтсиз болсаң, Күчсиз һесаплинисән.
11 Livra os que estão tomados para a morte, os que estão sendo levados para serem mortos;
[Сәвәпсиз] өлүмгә тартилғанларни қутқузғин; Боғузлиниш хәвпидә турғанлардин ярдәм қолуңни тартма;
12 Pois se tu disseres: Eis que não sabíamos, Por acaso aquele que pesa os corações não saberá? Aquele que guarda tua alma não conhecerá? Ele retribuirá ao homem conforme sua obra.
Әгәр сән: «Бу иштин хәвиримиз йоқтур» десәң, Һәр адәмниң көңлини таразиға Салғучи буни көрмәсму? Җениңни һаят Сақлиғучи уни билмәсму? У һәр бир инсан балсиниң өз қилғанлири бойичә уларниң өзигә яндурмасму?
13 Come mel, meu filho, porque é bom; e o favo de mel é doce ao teu paladar.
И оғлум, һәсәл [тапсаң] истимал қил, у яхшидур. Һәрә көнигидин алған һәсәл болса татлиқ тетийду;
14 Assim será o conhecimento da sabedoria para tua alma; se a encontrares haverá recompensa [para ti]; e tua esperança não será cortada.
Даналиқ билән тонушсаң, уму көңлүңгә шуниңдәк болар; Уни тапқиниңда җәзмән яхши көридиған күнүң болиду, Арзу-үмүтүң бекарға кәтмәс.
15 Tu, perverso, não espies a habitação do justo, nem assoles seu quarto;
И рәзил адәм, һәққанийниң өйигә йошурун һуҗум қилишни күтмә, Униң туралғусини булиғучи болма!
16 Porque o justo cai sete vezes, e se levanta; mas os perversos tropeçam no mal.
Чүнки һәққаний йәттә қетим жиқилип чүшәр, Бирақ ахири йәнә орнидин турар. Лекин рәзил киши күлпәт ичигә путлишип чүшәр.
17 Quando teu inimigo cair, não te alegres; nem teu coração fique contente quando ele tropeçar,
Рәқибиң жиқилип кәтсә хуш болуп кәтмә, Дүшминиң путлишип чүшсә шатланма;
18 Para que não [aconteça] de o SENHOR veja, e o desagrade, e desvie dele sua ira.
Пәрвәрдигар буни көргәндә, Бу қилиғиңни яхши көрмәй, Бәлким ғәзивини рәқибиңгә чүшүрмәслиги мүмкин.
19 Não te irrites com os malfeitores, nem tenhas inveja dos perversos;
Яманлар [раваҗ тапса], беарам болуп кәтмә; Рәзилләргә рәшк қилма.
20 Porque o maligno não terá um bom futuro; a lâmpada dos perversos se apagará.
Чүнки яманларниң келәчики йоқтур, Униң чириғиму өчүрүләр.
21 Meu filho, teme ao SENHOR e ao rei; e não te envolvas com os rebeldes;
И оғлум, Пәрвәрдигардин қорққин, падишаниму һөрмәт қил. Қутратқучилар билән арилашма.
22 Porque a destruição deles se levantará de repente; e quem sabe que ruína eles terão?
Бундақ кишиләргә келидиған балаю-апәт уштумтут болар, [Пәрвәрдигар билән падишаниң] уларни қандақ йоқитидиғанлиғини биләмсән?
23 Estes [provérbios] também são para os sábios: fazer acepção de pessoas num julgamento não é bom.
Буларму ақиланиләрниң сөзлиридур: — Сот қилғанда бир тәрәпкә ян бесиш қәтъий болмас.
24 Aquele que disser ao ímpio: Tu és justo, Os povos o amaldiçoarão, as nações o detestarão.
Җинайәтчигә: «Әйипсиз сән» дәп һөкүм чиқарған кишигә, Хәлиқләр ләнәт ейтар; Әл-жутлар униңдин нәпрәтлинәр.
25 Mas para aqueles que [o] repreenderem, haverá coisas boas; e sobre eles virá uma boa bênção.
Бирақ улар җинайәтчиниң гунайини ечип ташлиған кишидин хурсән болар, Улар униңға бәхит-саадәт тилишәр.
26 Quem responde palavras corretas é [como se] estivesse beijando com os lábios.
Дурус җавап бәргүчи, Гояки кишиниң ләвлиригә сөйгүчидур.
27 Prepara o teu trabalho de fora, e deixa pronto o teu campo; então depois, edifica a tua casa.
Авал сиртта ишлириңниң йолини һазирлап, Етиз-ериқлириңни тәйярла, Андин өйүңни салғин.
28 Não sejas testemunha contra o teu próximo sem causa; por que enganarias com teus lábios?
Йеқиниңға қарши асассиз гувалиқ қилма; Ағзиңдин һеч ялғанчилиқ чиқарма.
29 Não digas: Assim como ele fez a mim, assim também farei a ele; pagarei a cada um conforme sua obra.
«У маңа қандақ қилған болса, мәнму униңға шундақ қилимән, Униң маңа қилғинини өзигә яндуримән», дегүчи болма.
30 Passei junto ao campo do preguiçoso, e junto à vinha do homem sem juízo;
Мән һорунниң етизлиғидин өттим, Әқилсизниң үзүмзарлиғи йенидин маңдим,
31 e eis que ela estava toda cheia de espinheiros, [e] sua superfície coberta de urtigas; e o seu muro de pedras estava derrubado.
Мана, һәр йеридин тикәнләр өсүп чиққан, Хохилар йәр йүзини бесип кәткән, Қоруқ теми өрүлүп кәткән!
32 Quando eu vi [isso], aprendi em meu coração, e, olhando, recebi instrução:
Уларни көргәч, убдан ойландим; Көргинимдин савақ алдим: —
33 um pouco de sono, cochilando um pouco, cruzando as mãos por um pouco de tempo, deitado,
Сән: «Йәнә бирдәм көзүмни жумувалай, Йәнә бирдәм ухливалай, Йәнә бирдәм пут-қолумни алмап йетивалай» — десәң,
34 e assim a tua pobreza virá como um assaltante; a tua necessidade, como um homem armado.
Намратлиқ булаңчидәк сени бесип келәр, Һаҗәтмәнлик қалқанлиқ әскәрдәк саңа һуҗум қилар.
