Provérbios 23
1 Quando te sentares para comer com algum dominador, presta muita atenção para o que estiver diante de ti;
Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;
2 E põe uma faca à tua garganta, se tiveres muito apetite.
Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.
3 Não desejes as comidas gostosas dele, porque são pão de mentiras.
Nie pragnij łakoci jego; bo są pokarmem obłudnym.
4 Não trabalhes exaustivamente para ser rico; modera-te por meio de tua prudência.
Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.
5 Porás teus olhos fixos sobre aquilo que é nada? Porque certamente se fará asas, e voará ao céu como uma águia.
I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.
6 Não comas o pão de quem tem olho maligno, nem cobices suas comidas gostosas.
Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.
7 Porque ele calcula [seus gastos] consigo mesmo. Assim ele dirá: Come e bebe; Mas o coração dele não está contigo;
Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.
8 Vomitarias o pedaço que comeste, e perderias tuas palavras agradáveis.
Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.
9 Não fales aos ouvidos do tolo, porque ele desprezará a prudência de tuas palavras.
Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.
10 Não mudes os limites antigos, nem ultrapasses as propriedades dos órfãos;
Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.
11 Porque o Defensor deles é poderoso; ele disputará a causa deles contra ti.
Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.
12 Aplica teu coração à disciplina, e teus ouvidos às palavras de conhecimento.
Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.
13 Não retires a disciplina do jovem; quando lhe bateres com a vara, nem [por isso] morrerá.
Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.
Ty go bij rózgą, a duszę jego z piekła wyrwiesz. (Sheol h7585)
15 Meu filho, se teu coração for sábio, meu coração se alegrará, e eu também.
Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;
16 Meu interior saltará de alegria quando teus lábios falarem coisas corretas.
I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.
17 Teu coração não inveje aos pecadores; porém [permanece] no temor ao SENHOR o dia todo;
Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;
18 Porque certamente há um [bom] futuro [para ti], e tua expectativa não será cortada.
Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.
19 Ouve, filho meu, e sê sábio; e conduz teu coração no caminho [correto].
Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.
20 Não esteja entre os beberrões de vinho, [nem] entre os comilões de carne.
Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;
21 Porque o beberrão e o comilão empobrecerão; e a sonolência os faz vestir trapos.
Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.
22 Ouve a teu pai, que te gerou; e não desprezes a tua mãe, quando ela envelhecer.
Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.
23 Compra a verdade, e não a vendas; [faze o mesmo com] a sabedoria, a disciplina e a prudência.
Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.
24 O pai do justo muito se alegrará; aquele que gerar o sábio se encherá de alegria por causa dele.
Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.
25 Teu pai e tua mãe se alegrarão; aquela te te gerou se encherá de alegria.
Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.
26 Meu filho, dá para mim teu coração, e que teus olhos prestem atenção em meus caminhos.
Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.
27 Porque a prostituta é [como] uma cova profunda, e a estranha [como] um poço estreito.
Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.
28 Também ela fica espreitando como um ladrão, e acrescenta transgressores entre os homens.
Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.
29 De quem são os ais? De quem são os sofrimentos? De quem são as lutas? De quem são as queixas? De quem são as feridas desnecessárias? De quem são os olhos vermelhos?
Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?
30 São daqueles que gastam tempo junto ao vinho, daqueles que andam em busca da bebida misturada.
Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.
31 Não prestes atenção ao vinho quando se mostra vermelho, quando brilha no copo e escorre suavemente,
Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.
32 [Pois] seu fim é [como] mordida de cobra, e picará como uma víbora.
Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;
33 Teus olhos verão [coisas] estranhas, e teu coração falará perversidades;
Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;
34 E serás como o que dorme no meio do mar, e como o que dorme no topo do mastro.
I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;
35 [E dirás]: Espancaram-me, mas não senti dor; bateram em mim, mas não senti; quando virei a despertar? Vou buscar mais uma [bebida].
Rzeczesz: Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.
