Provérbios 22
1 É preferível ter um [bom] nome do que muitas riquezas; e ser favorecido é melhor que a prata e o o ouro.
Cenniejsze [jest] dobre imię niż wielkie bogactwa, a przychylność lepsza niż srebro i złoto.
2 O rico e o pobre se encontram; todos eles foram feitos pelo SENHOR.
Bogaty i ubogi spotykają się, PAN jest stwórcą obydwu.
3 O prudente vê o mal, e se esconde; mas os ingênuos passam e sofrem as consequências.
Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, ale prości idą dalej i ponoszą karę.
4 A recompensa da humildade [e do] temor ao SENHOR são riquezas, honra, e vida.
Owocem pokory i bojaźni PANA jest bogactwo, chwała i życie.
5 [Há] espinhos e ciladas no caminho do perverso; quem cuida de sua alma deve ficar longe de [tal caminho].
Ciernie i sidła [są] na drodze przewrotnego; kto strzeże swej duszy, trzyma się z dala od nich.
6 Instrui ao menino em seu caminho, e até quando envelhecer, não se desviará dele.
Pouczaj dziecko w drodze, którą ma iść, a gdy się zestarzeje, nie odstąpi od niej.
7 O rico domina sobre os pobres, e quem toma emprestado é servo daquele que empresta.
Bogaty panuje nad ubogimi, a ten, co pożycza, jest sługą tego, który mu pożycza.
8 Aquele que semeia perversidade colherá sofrimento; e a vara de sua ira se acabará.
Kto sieje nieprawość, będzie żąć cierpienie, a rózga jego gniewu przepadnie.
9 Quem tem olhos bondosos será abençoado, porque deu de seu pão ao pobre.
Kto ma dobrotliwe oko, będzie błogosławiony, bo dzieli się swym chlebem z ubogim.
10 Expulsa ao zombador, e a briga terminará; cessará a disputa e a vergonha.
Wyrzuć szydercę, a ustanie spór, owszem, zakończy się kłótnia i zniewaga.
11 Quem ama a pureza do coração [fala] graciosamente com os lábios, [e] o rei [será] seu amigo.
Kto kocha czystość serca, tego wdzięk warg sprawi, że król [będzie] jego przyjacielem.
12 Os olhos do SENHOR protegem o conhecimento; porém ele transtornará as palavras do enganador.
Oczy PANA strzegą wiedzy, a on obala słowa przewrotnego.
13 O preguiçoso diz: Há um leão lá fora! Ele me matará nas ruas!
Leniwy mówi: Lew jest na dworze, będę zabity na środku ulicy.
14 A boca da mulher pervertida é uma cova profunda; aquele contra quem o SENHOR se irar cairá nela.
Usta obcych [kobiet są] głębokim dołem; wpadnie tam ten, na kogo PAN się gniewa.
15 A tolice está amarrada ao coração do menino; [mas] a vara da correção a mandará para longe dele.
Głupota jest przywiązana do serca dziecka, ale rózga karności wypędzi ją z niego.
16 Aquele que oprime ao pobre para proveito próprio e aquele que dá [suborno] ao rico certamente empobrecerão.
Kto ciemięży ubogiego, aby przysporzyć sobie [bogactwa, i] kto daje bogatemu, pewnie zubożeje.
17 Inclina o teu ouvido e escuta as palavras dos sábios; dispõe teu coração ao meu conhecimento;
Nadstaw ucha i słuchaj słów mędrców, i skłoń swe serce do mojej wiedzy;
18 porque é agradável que as guardes dentro de ti, e estejam prontas para os teus lábios;
Bo to miło, jeśli zachowasz je w swoim sercu, będą razem ułożone na wargach.
19 para que tua confiança esteja no SENHOR, eu as ensino a ti hoje.
Oznajmiłem to dzisiaj właśnie tobie, abyś pokładał ufność w PANU.
20 Por acaso não te escrevi excelentes coisas sobre o conselho e o conhecimento,
Czy nie napisałem ci znamienitych rzeczy zawierających rady i wiedzę;
21 para te ensinar a certeza das palavras da verdade, para que possas responder palavras de verdade aos que te enviarem?
Aby dać ci poznać pewność słów prawdy; abyś umiał odpowiedzieć słowami prawdy tym, którzy do ciebie posyłają?
22 Não roubes ao pobre, porque ele é pobre; nem oprimas ao aflito junto à porta do julgamento.
Nie okradaj nędzarza, ponieważ jest ubogi, ani nie uciskaj w bramie biednego.
23 Porque o SENHOR defenderá a causa deles em juízo, e quanto aos que os roubam, ele lhes roubará a alma.
PAN bowiem będzie bronił ich sprawy i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.
24 Não seja companheiro de quem se irrita facilmente, nem andes com o homem furioso,
Nie przyjaźnij się z człowiekiem gniewliwym i nie obcuj z człowiekiem porywczym.
25 Para que não aprendas o caminho dele, e te ponhas em armadilhas para tua alma.
Byś nie przywykł do jego dróg i nie zastawił sideł na swą duszę.
26 Não estejas entre os que se comprometem em acordos com as mãos, [ou] os que ficam por fiadores de dívidas.
Nie bądź z tych, którzy dają porękę, ani z tych, którzy ręczą za długi;
27 Se não tens como pagar, por que razão tirariam tua cama debaixo de ti?
Jeśli nie masz czym zapłacić, dlaczego miałby ktoś zabrać spod ciebie posłanie?
28 Não mudes os limites antigos que teus pais fizeram.
Nie przesuwaj dawnej granicy, którą ustalili twoi ojcowie.
29 Viste um homem habilidoso em sua obra? Perante a face dos reis ele será posto; ele não será posto diante de pessoas sem honra.
Widzisz człowieka pilnego w swoich sprawach? On będzie stał przed królami, nie będzie stał przed podłymi.
