Provérbios 21

1 [Como] ribeiros de águas é o coração do rei na mão do SENHOR, ele o conduz para onde quer.

دڵی پاشا لەناو دەستی یەزدان جۆگەی ئاوە، بۆ کوێ بیەوێت ئاراستەی دەکات.

2 Todo caminho do homem é correto aos seus [próprios] olhos; mas o SENHOR pesa os corações.

هەموو ڕێگاکانی مرۆڤ لەبەرچاوی خۆی ڕاستە، بەڵام یەزدان دڵەکان هەڵدەسەنگێنێت.

3 Praticar justiça e juízo é mais aceitável ao SENHOR do que sacrifício.

کارکردن بە ڕاستودروستی و دادپەروەری لەلای یەزدان لە قوربانی سەربڕین پەسەندترە.

4 Olhos orgulhosos e coração arrogante: a lavoura dos perversos é pecado.

چاوی بەفیز و دڵی لەخۆبایی، ئەمانە چرای بەدکارانن و گوناهن.

5 Os planos de quem trabalha com empenho somente [levam] à abundância; mas [os de] todo apressado somente à pobreza.

بێگومان پلانی مرۆڤی تێکۆشەر بەرەو پڕییە، هەموو هەڵەشەییەکیش بەرەو نەبوونییە.

6 Trabalhar [para obter] tesouros com língua mentirosa é algo inútil [e] fácil de se perder; os que [assim fazem] buscam a morte.

کۆکردنەوەی سامان بە زمانی درۆ هەڵمە دەڕەوێتەوە و تەڵەی مردنە.

7 A violência [praticada] pelos perversos os destruirá, porque se negam a fazer o que é justo.

زۆرداری بەدکارەکان ڕایاندەماڵێت، چونکە ڕەتیان کردەوە دادپەروەری بکەن.

8 O caminho do homem transgressor [é] problemático; porém a obra do puro é correta.

ڕێگای پیاوی تاوانبار خوارە، بەڵام کەسی پاک کرداری ڕاستە.

9 É melhor morar num canto do terraço do que numa casa espaçosa com uma mulher briguenta.

باشترە لە گۆشەی سەربانێک نیشتەجێ بیت، نەک ماڵێکی هاوبەش لەگەڵ ژنێکی شەڕانی.

10 A alma do perverso deseja o mal; seu próximo não lhe agrada em seus olhos.

کەسی بەدکار ئارەزووی خراپە دەکات، دراوسێکەی بەزەیی لێی نابینێت.

11 Castigando ao zombador, o ingênuo se torna sábio; e ensinando ao sábio, ele ganha conhecimento.

بە سزادانی گاڵتەجاڕ ساویلکە دانا دەبێت، بە فێرکردنی داناش زانیاری وەردەگرێت.

12 O justo considera prudentemente a casa do perverso; ele transtorna os perversos para a ruína.

خودای ڕاستودروست سەرنج دەداتە ماڵی خراپەکار، خراپەکاران لە خراپە سەرەوژێر دەکات.

13 Quem tapa seu ouvido ao clamor do pobre, ele também clamará, mas não será ouvido.

ئەوەی گوێی خۆی لە هاواری هەژاران کەڕ بکات، ئەویش هاوار دەکات و وەڵام نادرێتەوە.

14 O presente em segredo extingue a ira; e a dádiva no colo [acalma] o forte furor.

دیاری بە نهێنی تووڕەیی سارد دەکاتەوە، بەرتیلی ناو باخەڵیش هەڵچوونی توند.

15 Alegria para o justo é fazer justiça; mas [isso é] pavor para os que praticam maldade.

ئەنجامدانی دادپەروەری دڵخۆشی ڕاستودروستانە، بەڵام تۆقاندنی بەدکارانە.

16 O homem que se afasta do caminho do entendimento repousará no ajuntamento dos mortos.

پیاو لە ڕێگای وریایی وێڵ بێت لەناو کۆمەڵی مردووان پاڵدەداتەوە.

17 Quem ama o prazer sofrerá necessidade; aquele que ama o vinho e o azeite nunca enriquecerá.

ئەوەی حەزی لە ڕابواردن بێت هەژار دەبێت، ئەوەی حەز لە شەراب و ڕۆن بکات دەوڵەمەند نابێت.

18 O resgate [em troca] do justo é o perverso; e no lugar do reto [fica] o transgressor.

بەدکار دەبێتە قوربانی بۆ کەسی ڕاستودروست، ناپاکانیش بۆ سەرڕاستان.

19 É melhor morar em terra deserta do que com uma mulher briguenta e que se irrita facilmente.

باشترە لە چۆڵەوانی نیشتەجێ بیت، نەک لەگەڵ ئافرەتێکی شەڕانی و تووڕە.

20 [Há] tesouro desejável e azeite na casa do sábio; mas o homem tolo é devorador.

گەنجینەی خۆراکی باش و ڕۆن لە ماڵی کەسی دانا هەیە، بەڵام کەسی گێل هەڵدەلووشێت.

21 Quem segue a justiça e a bondade achará vida, justiça e honra.

ئەوەی دوای ڕاستودروستی و خۆشەویستی نەگۆڕ بکەوێت، ژیان و ڕاستودروستی و ڕێزداری دەدۆزێتەوە.

22 O sábio passa por cima da cidade dos fortes e derruba a fortaleza em que confiam.

پیاوی دانا بە شاری پاڵەوانەکاندا هەڵدەگەڕێت و قەڵا پشتبەستەکەیان وێران دەکات.

23 Quem guarda sua boca e sua língua guarda sua alma de angústias.

ئەوەی دەم و زمانی خۆی بپارێزێت، خۆی لە تەنگانە دەپارێزێت.

24 “Zombador” é o nome do arrogante e orgulhoso; ele trata [os outros] com uma arrogância irritante.

لووتبەرز و لەخۆبایی بە گاڵتەجاڕ ناودەبردرێت، بە لێشاوی لووتبەرزییەوە ڕەفتار دەکات.

25 O desejo do preguiçoso o matará, porque suas mãos se recusam a trabalhar;

ئارەزووی کەسی تەمبەڵ دەیکوژێت، چونکە دەستەکانی ئیش ڕەت دەکەنەوە،

26 Ele fica desejando suas cobiças o dia todo; mas o justo dá, e não deixa de dar.

بە درێژایی ڕۆژ تامەزرۆی ئارەزووە، بەڵام کەسی ڕاستودروست دەبەخشێت و دەستی پێوە ناگرێت.

27 O sacrifício dos perversos é abominável; quanto mais quando a oferta é feita com má intenção.

قوربانی بەدکاران قێزەونە، لەوەش زیاتر ئەگەر بە نیازێکی خراپەوە بیکات!

28 A testemunha mentirosa perecerá; porém o homem que ouve [a verdade] falará com sucesso.

شایەتی درۆزن لەناودەچێت، بەڵام شایەتیی گوێگری وریا دەچەسپێت.

29 O homem perverso endurece seu rosto, mas o correto confirma o seu caminho.

پیاوی بەدکار ناوچەوانی خۆی گرژ دەکات، بەڵام سەرڕاست ئاگای لە ڕێگای خۆیەتی.

30 Não há sabedoria, nem entendimento, nem conselho contra o SENHOR.

دانایی و تێگەیشتن و ڕاوێژ نییە لە دژی یەزدان سەربکەوێت.

31 O cavalo é preparado para o dia da batalha, mas a vitória [vem] do SENHOR.

ئەسپ ئامادەیە بۆ ڕۆژی جەنگ، بەڵام ڕزگاری لە یەزدانەوەیە.