< Provérbios 16 >
1 Do homem são os planejamentos do coração, mas a reposta da boca [vem] do SENHOR.
Motema ya moto esalaka mabongisi, kasi eyano ewutaka epai na Yawe.
2 Todos os caminhos do homem são puros aos seus [próprios] olhos; mas o SENHOR pesa os espíritos.
Nzela nyonso ya moto emonanaka peto na miso na ye, kasi Yawe nde amekaka mitema.
3 Confia tuas obras ao SENHOR, e teus pensamentos serão firmados.
Pesa misala na yo epai na Yawe, mpe mabongisi na yo ekokokisama.
4 O SENHOR fez tudo para seu propósito; e até ao perverso para o dia do mal.
Yawe asalaka makambo nyonso na tina, ezala bato mabe, asala bango mpo na mokolo ya pasi.
5 O SENHOR abomina todo orgulhoso de coração; certamente não ficará impune.
Moto nyonso ya lolendo azalaka nkele na miso ya Yawe; solo, akozanga te kozwa etumbu.
6 Com misericórdia e fidelidade a perversidade é reconciliada; e com o temor ao SENHOR se desvia do mal.
Bolingo mpe bosembo elongolaka mbeba; kotosa Yawe etindaka moto kokima mabe.
7 Quando os caminhos do homem são agradáveis ao SENHOR, ele faz até seus inimigos terem paz com ele.
Soki Yawe asepeli na nzela ya moto, akoyokanisa ye na banguna na ye.
8 Melhor é o pouco com justiça, do que a abundância de rendas com injustiça.
Kozwa biloko moke kati na bosembo ezali malamu koleka kozwa bomengo ebele kati na nzela ya mabe.
9 O coração do homem planeja seu caminho, mas é o SENHOR que dirige seus passos.
Motema ya moto esalaka mabongisi, kasi ezali Yawe nde asalaka ete ekokisama to te.
10 Nos lábios do rei estão palavras sublimes; sua boca não transgride quando julga.
Maloba ya mokonzi ezali lokola Liloba na Nzambe, ekweyaka te kati na kosambisama.
11 O peso e a balança justos pertencem ao SENHOR; a ele pertencem todos os pesos da bolsa.
Emekelo kilo ya sembo mpe basani oyo bamekelaka kilo ezali ya Yawe, mpe kilo nyonso ya saki ezali likambo na Ye.
12 Os reis abominam fazer perversidade, porque com justiça é que se confirma o trono.
Ezali malamu te mpo na mokonzi kosala mabe, pamba te bokonzi elendisamaka nde na nzela ya bosembo.
13 Os lábios justos são do agrado dos reis, e eles amam ao que fala palavras direitas.
Bakonzi balingaka maloba ya solo, mpe bapesaka moto oyo alobaka na bosembo lokumu.
14 A ira do rei é como mensageiros de morte; mas o homem sábio a apaziguará.
Kanda ya mokonzi ememaka na kufa, kasi moto ya bwanya ayebaka kokitisa yango.
15 No brilho do rosto do rei há vida; e seu favor é como uma nuvem de chuva tardia.
Soki elongi ya mokonzi ezali kongenga, elingi koloba: bomoi. Bolamu na ye ezali lokola lipata ya mvula ya eleko ya suka.
16 Obter sabedoria é tão melhor do que o ouro! E obter sabedoria é mais excelente do que a prata.
Bwanya ezali malamu koleka wolo, mpe kozwa mayele ezali na litomba koleka palata.
17 A estrada dos corretos se afasta do mal; e guarda sua alma quem vigia seu caminho.
Bato ya sembo batambolaka na nzela oyo epesaka mabe mokongo. Moto oyo abatelaka motema na ye abatelaka nde bomoi na ye.
18 Antes da destruição vem a arrogância, e antes da queda vem a soberba de espírito.
Lolendo eyaka liboso ya kobebisama, mpe komimatisa eyaka liboso ya kokweyisama.
19 É melhor ser humilde de espírito com os mansos, do que repartir despojos com os arrogantes.
Kozala moto ya komikitisa mpe kozala elongo na bato bakelela ezali malamu koleka kokabola bomengo ya bitumba elongo na bato ya lolendo.
20 Aquele que pensa prudentemente na palavra encontrará o bem; e quem confia no SENHOR é bem-aventurado.
Moto oyo akanisaka na tina na makambo amonaka bolamu. Esengo na moto oyo atiaka elikya na Yawe.
21 O sábio de coração será chamado de prudente; e a doçura dos lábios aumentará a instrução.
Babengaka moto oyo azali na motema ya bwanya moto ya mayele, mpe bibebu ya kimia ebakisaka boyebi.
22 Manancial de vida é o entendimento, para queles que o possuem; mas a instrução dos tolos é loucura.
Mayele ezali etima ya bomoi mpo na bato oyo bazali na yango, kasi bozoba ezali etumbu mpo na bazoba.
23 O coração do sábio dá prudência à sua boca; e sobre seus lábios aumentará a instrução.
Motema ya moto ya bwanya ekomisaka monoko na ye mayele, mpe bibebu na ye ebakisaka boyebi.
24 Favo de mel são as palavras suaves: doces para a alma, e remédio para os ossos.
Maloba ya elengi ezalaka lokola mafuta ya nzoyi, epesaka kimia na motema mpe lobiko na mikuwa.
25 Há um caminho que parece direito ao homem, porém seu fim são caminhos de morte.
Nzela mosusu emonanaka sembo na miso ya bato, nzokande, na suka, ememaka na kufa.
26 A alma do trabalhador faz ele trabalhar para si, porque sua boca o obriga.
Nzala etindaka mosali ete asala mosala, monoko na ye etindikaka ye na mosala.
27 O homem maligno cava o mal, e em seus lábios [há] como que um fogo ardente.
Moto ya Beliali abongisaka kosala mabe, mpe maloba na ye ezali lokola moto oyo etumbaka.
28 O homem perverso levanta contenda, e o difamador faz [até] grandes amigos se separarem.
Moto mabe alonaka koswana, moto ya songisongi akabolaka baninga.
29 O homem violento ilude a seu próximo, e o guia por um caminho que não é bom.
Moto ya mobulu abendaka moninga na ye mpe atambolisaka ye na nzela ya mabe.
30 Ele fecha seus olhos para imaginar perversidades; ele aperta os lábios para praticar o mal.
Moto oyo akangi miso mpe bibebu na ye mpo na kosala mabongisi ya mabe asili kosala masumu.
31 Cabelos grisalhos são uma coroa de honra, [caso] se encontrem no caminho de justiça.
Suki ya pembe ezali motole ya nkembo; bazwaka yango na nzela ya bosembo.
32 Melhor é o que demora para se irritar do que o valente; e [melhor é] aquele que domina seu espírito do que aquele que toma uma cidade.
Moto oyo akangaka motema azali makasi koleka elombe, mpe moto oyo ayebi komikanga azali makasi koleka moto oyo abotolaka bingumba.
33 A sorte é lançada no colo, mas toda decisão pertence ao SENHOR.
Bakobetaka zeke kati na elamba ya Nganga-Nzambe, kasi mikano nyonso ewutaka na Yawe.