Provérbios 14

1 Toda mulher sábia edifica sua casa; porém a tola a derruba com suas mãos.

زن دانا خانه خود را بنا می‌کند، اما زن نادان با دست خود خانه‌اش را خراب می‌کند.

2 Aquele que anda corretamente teme ao SENHOR; mas o que se desvia de seus caminhos o despreza.

کسانی که به راستی عمل می‌کنند به خداوند احترام می‌گذارند، ولی اشخاص بدکار او را تحقیر می‌کنند.

3 Na boca do tolo está a vara da arrogância, porém os lábios dos sábios os protegem.

نادان چوب سخنانِ متکبرانهٔ خود را می‌خورد، ولی سخنان مرد دانا او را محافظت می‌کند.

4 Não havendo bois, o celeiro fica limpo; mas pela força do boi há uma colheita abundante.

اگر در طویله گاو نباشد، طویله تمیز می‌ماند، اما بدون گاو نمی‌توان محصول زیادی به دست آورد.

5 A testemunha verdadeira não mentirá, mas a testemunha falsa declara mentiras.

شاهد امین دروغ نمی‌گوید، ولی از دهان شاهد ناراست دروغ می‌بارد.

6 O zombador busca sabedoria, mas não [acha] nenhuma; mas o conhecimento é fácil para o prudente.

کسی که همه چیز را به باد مسخره می‌گیرد هرگز نمی‌تواند حکمت پیدا کند، اما شخص فهیم به آسانی آن را به دست می‌آورد.

7 Afasta-te do homem tolo, porque [nele] não encontrarás lábios inteligentes.

از احمقان دوری کن زیرا چیزی ندارند به تو یاد دهند.

8 A sabedoria do prudente é entender seu caminho; mas a loucura dos tolos é engano.

حکمت شخص عاقل راهنمای اوست، اما حماقت احمقان باعث گمراهی آنان می‌شود.

9 Os tolos zombam da culpa, mas entre os corretos está o favor.

نادانان با گناه بازی می‌کنند، اما درستکاران رضایت خدا را می‌طلبند.

10 O coração conhece sua [própria] amargura, e o estranho não pode partilhar sua alegria.

تنها دل شخص است که تلخی جان او را احساس می‌کند و در شادی او نیز کسی جز خودش نمی‌تواند سهیم باشد.

11 A casa dos perversos será destruída, mas a tenda dos corretos florescerá.

خانهٔ بدکاران خراب می‌شود، اما خیمهٔ درستکاران وسعت می‌یابد.

12 Há um caminho que [parece] correto para o homem, porém o fim dele são caminhos de morte.

راههایی هستند که به نظر انسان راست می‌آیند اما عاقبت به مرگ منتهی می‌شوند.

13 Até no riso o coração terá dor, e o fim da alegria é a tristeza.

خنده نمی‌تواند اندوه دل را پنهان سازد؛ هنگامی که خنده پایان می‌یابد، درد و اندوه برجای خود باقی می‌ماند.

14 Quem se desvia de coração será cheio de seus próprios caminhos, porém o homem de bem [será recompensado] pelos seus.

آدم خدانشناس نتیجهٔ کارهای خود را خواهد دید و شخص نیک از ثمرهٔ اعمال خویش بهره خواهد برد.

15 O ingênuo crê em toda palavra, mas o prudente pensa cuidadosamente sobre seus passos.

آدم ساده لوح هر حرفی را باور می‌کند، اما شخص زیرک سنجیده رفتار می‌نماید.

16 O sábio teme, e se afasta do mal; porém o tolo se precipita e se acha seguro.

شخص دانا محتاط است و از خطر دوری می‌کند، ولی آدم نادان از روی غرور، خود را به خطر می‌اندازد.

17 Quem se ira rapidamente faz loucuras, e o homem de maus pensamentos será odiado.

آدم تندخو کارهای احمقانه می‌کند و شخص حیله‌گر مورد نفرت قرار می‌گیرد.

18 Os ingênuos herdarão a tolice, mas os prudentes serão coroados [com] o conhecimento.

حماقت نصیب جاهلان می‌شود و دانایی نصیب زیرکان.

19 Os maus se inclinarão perante a face dos bons, e os perversos diante das portas do justo.

بدکاران عاقبت در برابر نیکان سر تعظیم فرود خواهند آورد و محتاج آنان خواهند شد.

20 O pobre é odiado até pelo seu próximo, porém os amigos dos ricos são muitos.

ثروتمندان دوستان بسیار دارند، اما شخص فقیر را حتی همسایه‌هایش تحقیر می‌کند.

21 Quem despreza a seu próximo, peca; mas aquele que demonstra misericórdia aos humildes [é] bem-aventurado.

خوار شمردن فقرا گناه است. خوشا به حال کسی که بر آنها ترحم کند.

22 Por acaso não andam errados os que tramam o mal? Mas [há] bondade e fidelidade para os que planejam o bem.

کسانی که نقشه‌های پلید در سر می‌پرورانند گمراه خواهند شد، ولی آنانی که نیت خوب دارند مورد محبت و اعتماد قرار خواهند گرفت.

23 Em todo trabalho cansativo há proveito, mas o falar dos lábios só [leva] à pobreza.

کسی که زحمت می‌کشد منفعت عایدش می‌شود، ولی آنکه فقط حرف می‌زند فقیر خواهد شد.

24 A coroa dos sábios é a sua riqueza; a loucura dos tolos é loucura.

ثروت نصیب دانایان خواهد شد، اما پاداش احمقان حماقت ایشان است.

25 A testemunha verdadeira livra almas, mas aquele que declara mentiras é enganador.

شاهد راستگو جان مردم را نجات می‌دهد، اما شاهد دروغگو به مردم خیانت می‌کند.

26 No temor ao SENHOR [há] forte confiança; e será refúgio para seus filhos.

کسی که از خداوند می‌ترسد تکیه‌گاه محکمی دارد و فرزندانش در امان خواهند بود.

27 O temor ao SENHOR é manancial de vida, para se desviar dos laços da morte.

خداترسی چشمهٔ حیات است و انسان را از دامهای مرگ دور نگه می‌دارد.

28 Na multidão do povo está a honra do rei, mas a falta de gente é a ruína do príncipe.

عظمت یک پادشاه بستگی به تعداد مردمی دارد که بر آنها فرمان می‌راند. پادشاه بدون قوم نابود می‌شود.

29 Quem demora para se irar tem muito entendimento, mas aquele de espírito impetuoso exalta a loucura.

کسی که صبر و تحمل دارد شخص بسیار عاقلی است، اما از آدم تندخو حماقت سر می‌زند.

30 O coração em paz é vida para o corpo, mas a inveja é [como] podridão nos ossos.

آرامش فکر به بدن سلامتی می‌بخشد، اما حسادت مانند خوره جان را می‌خورد.

31 Quem oprime ao pobre insulta ao seu Criador; mas aquele que mostra compaixão ao necessitado o honra.

هر که به فقرا ظلم کند به آفرینندهٔ آنها اهانت کرده است و هر که به فقرا ترحم نماید، به خدا احترام گذاشته است.

32 Por sua malícia, o perverso é excluído; porém o justo [até] em sua morte mantém a confiança.

خداشناسان وقتی بمیرند پناهگاهی دارند، اما گناهکاران به‌وسیلۀ گناهان خودشان تباه می‌شوند.

33 No coração do prudente repousa a sabedoria; mas ela será conhecida até entre os tolos.

حکمت در دل دانایان ساکن است، اما در میان نادانان جای ندارد.

34 A justiça exalta a nação, mas o pecado é a desgraça dos povos.

درستکاری مایه سرافرازی یک قوم است و گناه مایه رسوایی آن.

35 O rei se agrada do seu servo prudente; porém ele mostrará seu furor ao causador de vergonha.

پادشاه از خدمتگزاران کاردان خشنود می‌گردد، ولی کسانی که دردسر ایجاد می‌کنند مورد غضب او واقع می‌شوند.