Provérbios 14
1 Toda mulher sábia edifica sua casa; porém a tola a derruba com suas mãos.
Saĝa virino konstruas sian domon; Sed malsaĝa detruas ĝin per siaj manoj.
2 Aquele que anda corretamente teme ao SENHOR; mas o que se desvia de seus caminhos o despreza.
Kiu iras la ĝustan vojon, tiu timas la Eternulon; Sed kiu iras vojon malĝustan, tiu Lin malestimas.
3 Na boca do tolo está a vara da arrogância, porém os lábios dos sábios os protegem.
En la buŝo de malsaĝulo estas vergo por lia malhumileco; Sed la buŝo de saĝuloj ilin gardas.
4 Não havendo bois, o celeiro fica limpo; mas pela força do boi há uma colheita abundante.
Se ne ekzistas bovoj, la grenejoj estas malplenaj; Sed multe da profito estas de la forto de bovoj.
5 A testemunha verdadeira não mentirá, mas a testemunha falsa declara mentiras.
Verama atestanto ne mensogas; Sed atestanto falsama elspiras mensogojn.
6 O zombador busca sabedoria, mas não [acha] nenhuma; mas o conhecimento é fácil para o prudente.
Mokanto serĉas saĝecon kaj ĝin ne trovas; Sed por saĝulo la sciado estas facila.
7 Afasta-te do homem tolo, porque [nele] não encontrarás lábios inteligentes.
Foriru de homo malsaĝa; Ĉar vi ne aŭdos parolon de saĝo.
8 A sabedoria do prudente é entender seu caminho; mas a loucura dos tolos é engano.
La saĝeco de saĝulo estas komprenado de sia vojo; Kaj la malsaĝeco de malsaĝuloj estas trompiĝado.
9 Os tolos zombam da culpa, mas entre os corretos está o favor.
Malsaĝuloj ŝercas pri siaj kulpoj; Sed inter virtuloj ekzistas reciproka favoro.
10 O coração conhece sua [própria] amargura, e o estranho não pode partilhar sua alegria.
Koro scias sian propran malĝojon; Kaj en ĝia ĝojo ne partoprenas fremdulo.
11 A casa dos perversos será destruída, mas a tenda dos corretos florescerá.
Domo de malvirtuloj estos ekstermita; Sed dometo de virtuloj floros.
12 Há um caminho que [parece] correto para o homem, porém o fim dele são caminhos de morte.
Iufoje vojo ŝajnas ĝusta al homo, Kaj tamen ĝia fino kondukas al la morto.
13 Até no riso o coração terá dor, e o fim da alegria é a tristeza.
Ankaŭ dum ridado povas dolori la koro; Kaj la fino de ĝojo estas malĝojo.
14 Quem se desvia de coração será cheio de seus próprios caminhos, porém o homem de bem [será recompensado] pelos seus.
Laŭ siaj agoj manĝos homo malbonkora; Kaj homo bona satiĝos per siaj faroj.
15 O ingênuo crê em toda palavra, mas o prudente pensa cuidadosamente sobre seus passos.
Naivulo kredas ĉiun vorton; Sed saĝulo estas atenta pri sia vojo.
16 O sábio teme, e se afasta do mal; porém o tolo se precipita e se acha seguro.
Saĝulo timas, kaj forkliniĝas de malbono; Sed malsaĝulo estas incitiĝema kaj memfidema.
17 Quem se ira rapidamente faz loucuras, e o homem de maus pensamentos será odiado.
Malpacienculo faras malsaĝaĵojn; Kaj malbonintenculo estas malamata.
18 Os ingênuos herdarão a tolice, mas os prudentes serão coroados [com] o conhecimento.
Naivuloj akiras malsaĝecon; Sed saĝuloj estas kronataj de klereco.
19 Os maus se inclinarão perante a face dos bons, e os perversos diante das portas do justo.
Malbonuloj humiliĝos antaŭ bonuloj; Kaj malvirtuloj estos antaŭ la pordego de virtulo.
20 O pobre é odiado até pelo seu próximo, porém os amigos dos ricos são muitos.
Malriĉulo estas malamata eĉ de sia proksimulo; Sed riĉulo havas multe da amikoj.
21 Quem despreza a seu próximo, peca; mas aquele que demonstra misericórdia aos humildes [é] bem-aventurado.
Kiu malŝatas sian proksimulon, tiu estas pekulo; Sed kiu kompatas malriĉulojn, tiu estas feliĉa.
22 Por acaso não andam errados os que tramam o mal? Mas [há] bondade e fidelidade para os que planejam o bem.
Ĉu ne eraras malbonintenculoj? Sed favorkoreco kaj vero estas ĉe tiuj, kiuj havas bonajn intencojn.
23 Em todo trabalho cansativo há proveito, mas o falar dos lábios só [leva] à pobreza.
De ĉiu laboro estos profito; Sed de babilado venas nur senhaveco.
24 A coroa dos sábios é a sua riqueza; a loucura dos tolos é loucura.
Propra riĉeco estas krono por la saĝuloj; Sed la malsaĝeco de la malsaĝuloj restas malsaĝeco.
25 A testemunha verdadeira livra almas, mas aquele que declara mentiras é enganador.
Verparola atestanto savas animojn; Sed malverparola elspiras trompon.
26 No temor ao SENHOR [há] forte confiança; e será refúgio para seus filhos.
En la timo antaŭ la Eternulo estas forta fortikaĵo; Kaj Li estos rifuĝejo por Siaj infanoj.
27 O temor ao SENHOR é manancial de vida, para se desviar dos laços da morte.
La timo antaŭ la Eternulo estas fonto de vivo, Por evitigi la retojn de la morto.
28 Na multidão do povo está a honra do rei, mas a falta de gente é a ruína do príncipe.
Grandeco de popolo estas gloro por reĝo; Kaj manko de popolo pereigas la reganton.
29 Quem demora para se irar tem muito entendimento, mas aquele de espírito impetuoso exalta a loucura.
Pacienculo havas multe da saĝo; Sed malpacienculo elmontras malsaĝecon.
30 O coração em paz é vida para o corpo, mas a inveja é [como] podridão nos ossos.
Trankvila koro estas vivo por la korpo; Sed envio estas puso por la ostoj.
31 Quem oprime ao pobre insulta ao seu Criador; mas aquele que mostra compaixão ao necessitado o honra.
Kiu premas malriĉulon, tiu ofendas lian Kreinton; Kaj kiu Lin honoras, tiu kompatas malriĉulon.
32 Por sua malícia, o perverso é excluído; porém o justo [até] em sua morte mantém a confiança.
Pro sia malboneco malvirtulo estos forpuŝita; Sed virtulo eĉ mortante havas esperon.
33 No coração do prudente repousa a sabedoria; mas ela será conhecida até entre os tolos.
En la koro de saĝulo ripozas saĝo; Kaj kio estas en malsaĝuloj, tio elmontriĝas.
34 A justiça exalta a nação, mas o pecado é a desgraça dos povos.
Virto altigas popolon; Sed peko pereigas gentojn.
35 O rei se agrada do seu servo prudente; porém ele mostrará seu furor ao causador de vergonha.
Favoron de la reĝo havas sklavo saĝa; Sed kontraŭ malbonkonduta li koleras.
