Provérbios 1
1 Provérbios de Salomão, filho de David, rei de Israel;
Исраил падишаси Давутниң оғли Сулайманниң пәнд-несиһәтлири: —
2 Para se conhecer a sabedoria e a instrução; para se entenderem as palavras da prudência;
Бу пәнд-несиһәтләр саңа әқил-парасәт, әдәп-әхлақни үгитип, сени ибрәтлик сөзләрни чүшинидиған қилиду;
3 Para se receber a instrução do entendimento, a justiça, o juízo, e a equidade;
саңа даналиқ, һәққанийлиқ, пәм-парасәт вә дуруслуқниң йолйоруқ-тәрбийисини қобул қилдуриду.
4 Para dar aos símplice prudência, e aos moços conhecimento e bom siso;
Бу [пәнд-несиһәтләр] наданларни зерәк қилип, яшларни билимлик вә сәзгүр қилиду;
5 Para o sábio ouvir e crescer em doutrina, e o entendido adquirir sábios conselhos;
буларға қулақ селиши билән даналар билимини ашуриду, йорутулған кишиләр техиму дана мәслиһәткә еришиду,
6 Para entender provérbios e a sua declaração: como também as palavras dos sábios, e as suas adivinhações.
шундақла пәнд-несиһәтләр һәм тәмсилләрниң мәнасини, данишмәнләрниң һекмәтлири һәм тилсим сөзлирини чүшинидиған қилиниду.
7 O temor do Senhor é o princípio da ciência: os loucos desprezam a sabedoria e a instrução.
Пәрвәрдигардин қорқуш билимниң башлинишидур; Ахмақлар даналиқни вә тәрбийини көзгә илмайду.
8 Filho meu, ouve a instrução de teu pai, e não deixes a doutrina de tua mãe.
И оғлум, атаңниң тәрбийисигә қулақ сал, анаңниң сөз-несиһәтидин айрилма;
9 Porque diadema de graça serão para a tua cabeça, e colares para o teu pescoço.
чүнки улар сениң бешиңға тақалған гүл чәмбирәк, бойнуңға есилған марҗан болиду.
10 Filho meu, se os pecadores te atraírem com afagos, não consintas.
И оғлум, яманлар сени аздурса, уларға әгәшмигин.
11 Se disserem: Vem conosco; espiemos o sangue; espreitemos o inocente sem razão;
Әгәр улар: — Жүр, қапқан қуруп адәм өлтүрәйли; Йошурунивелип, бирәр бегуна кәлгәндә урайли!
Тәһтисарадәк уларни жутуветәйли, Сақ болсиму, һаңға чүшкәнләрдәк уларни жиқитайли; (Sheol h7585)
13 Acharemos toda a sorte de fazenda preciosa; encheremos as nossas casas de despojos;
Улардин хилму-хил қиммәтлик мал-дунияға егә болуп, Өйлиримизни олҗа билән толдуримиз.
14 Lança a tua sorte entre nós; teremos todos uma só bolsa.
Биз билән шерик бол, Һәмянимиз бир болсун, десә, —
15 Filho meu, não te ponhas a caminho com eles: desvia o pé das suas veredas;
И оғлум, уларға йолдаш болма, Өзүңни уларниң изидин нери қил!
16 Porque os seus pés correm para o mal, e se apressam a derramar sangue.
Чүнки уларниң путлири рәзилликкә жүгүриду, Қолини қан қилиш үчүн алдирайду.
17 Na verdade debalde se estende a rede perante os olhos de toda a sorte de aves.
Һәр қандақ учарқанат туюп қалғанда қапқан қоюш бекар аваричиликтур;
18 E estes armam ciladas contra o seu próprio sangue; e as suas próprias vidas espreitam.
Лекин булар дәл өз қенини төкүш үчүн сақлайду; Өз җанлириға замин болушни күтиду.
19 Assim são as veredas de todo aquele que usa de avareza: ela prenderá a alma de seus amos.
Нәпси йоғинап кәткән һәр бир адәмниң йоллириниң ақивити мана шундақ; [Һарам мал-дуния] өз егилириниң җенини алиду.
20 A suprema sabedoria altamente clama de fora: pelas ruas levanta a sua voz.
[Бүйүк] даналиқ кочида очуқ-ашкарә хитап қилмақта, Чоң мәйданларда садасини аңлатмақта.
21 Nas encruzilhadas, em que há tumultos, clama: às entradas das portas, na cidade profere as suas palavras.
Коча доқмушлирида адәмләрни чақирмақта, Шәһәр дәрвазилирида сөзлирини җакалимақта: —
22 Até quando, ó símplices, amareis a simplicidade? e vós, escarnecedores, desejareis o escarneio? e vós, loucos, aborrecereis o conhecimento?
И саддилар, қачанғичә мошундақ наданлиққа берилисиләр? Мәсқирә қилғучилар қачанғичә мәсқириликтин һозур алсун? Ахмақлар қачанғичә билимдин нәпрәтләнсун?!
23 Tornai-vos à minha repreensão: eis que abundantemente vos derramarei de meu espírito e vos farei saber as minhas palavras.
Тәнбиһлиримгә қулақ селип маңған йолуңлардин янған болсаңлар еди! Роһумни силәргә төкүп берәттим, Сөзлиримни силәргә билдүргән болаттим.
24 Porquanto clamei, e vós recusastes; estendi a minha mão, e não houve quem desse atenção;
Лекин чақирсам, аңлимидиңлар; Қолумни узартсам, һеч қайсиңлар қаримидиңлар.
25 Mas rejeitastes todo o meu conselho, e não quizestes a minha repreensão.
Несиһәтлиримниң һәммисигә пәрва қилмидиңлар, Тәнбиһимни аңлашни қилчә халимидиңлар.
26 Também eu me rirei na vossa perdição, e zombarei, vindo o vosso temor;
Шуңа, бешиңларға балаю-қаза кәлгәндә күлимән, Вәһимә силәргә йетиши билән мәсқирә қилимән.
27 Vindo como a assolação o vosso temor, e vindo a vossa perdição como uma tormenta, sobrevindo-vos aperto e angústia.
Һалакәт елип кәлгән вәһимә үстүңләргә чүшкәндә, Вәйранчилиқ силәргә қуюнтаздәк кәлгәндә, Силәр еғир қайғуға вә азапқа муптила болғиниңларда —
28 Então a mim clamarão, porém eu não responderei; de madrugada me buscarão, porém não me acharão.
У чағда мошу кишиләр мәндин өтүнүп чақириду, Мән пәрва қилмаймән, Мени тәлмүрүп издисиму, тапалмайду.
29 Porquanto aborreceram o conhecimento; e não elegeram o temor do Senhor;
Улар билимгә нәпрәтләнгинидин, Пәрвәрдигардин әйминишни таллимиғинидин,
30 Não consentiram ao meu conselho e desprezaram toda a minha repreensão.
Мениң нәсиһитимни қилчә қобул қилғуси йоқлуғидин, Тәнбиһимгиму пәрва қилмиғиниңлардин,
31 Assim que comerão do fruto do seu caminho, e fartar-se-ão dos seus próprios conselhos.
Улар өз бешини йәйду, Өз қәстлиридин толуқ азап тартиду;
32 Porque o desvio dos símplices os matará, e a prosperidade dos loucos os destruirá.
Чүнки саддиларниң йолдин чиқиши өз җениға замин болиду; Ахмақлар раһәтлик турмушидин өзлирини һалак қилиду.
33 Porém o que me der ouvidos habitará seguramente, e estará descançado do temor do mal
Лекин маңа қулақ салғанлар аман-есән яшайду, Балаю-қазалардин, ғәм-әндишләрдин халий болуп, хатирҗәм туриду.
