Provérbios 6

1 Filho meu, se ficaste por fiador do teu companheiro, se deste a tua mão ao estranho,

ڕۆڵە، ئەگەر بووی بە کەفیلی دراوسێکەت، ئەگەر لەگەڵ بێگانەیەک تەوقەت کرد،

2 Enredaste-te com as palavras da tua boca: prendeste-te com as palavras da tua boca.

ئەگەر بە داوی قسەکانی دەمتەوە بوویت، بە قسەی دەمی خۆت پێوە بوویت،

3 Faze pois isto agora, filho meu, e livra-te, pois já caíste nas mãos do teu companheiro; vai, humilha-te, e aperta com o teu companheiro.

ڕۆڵە، ئەمە بکە و فریای خۆت بکەوە، چونکە ژێردەستەی دراوسێکەت بوویت، بڕۆ، خۆت نزم بکەرەوە و لە هاوڕێکەت بپاڕێوە.

4 Não dês sono aos teus olhos, nem adormecimento às tuas pálpebras.

خەو مەدە چاوەکانت و پێڵووەکانت خەواڵوو نەبن.

5 Livra-te como o corço da mão do passarinheiro.

وەک مامز خۆت لە دەست ڕاوچی دەرباز بکە، وەک چۆلەکە لە تەڵەی ڕاوچی.

6 Vai-te à formiga, ó preguiçoso: olha para os seus caminhos, e sê sábio.

ئەی تەمبەڵ، بڕۆ لای مێروولە، بڕوانە ڕێگاکانی و ببە بە دانا.

7 A qual, não tendo superior, nem oficial, nem dominador,

بێ ئەوەی پێشەوا و کوێخا و فەرمانڕەوای هەبێت،

8 Prepara no verão o seu pão: na sega ajunta o seu mantimento.

بەڵام لە هاویندا نانی خۆی ئەمبار دەکات و لە کاتی دروێنەدا خۆراکی خۆی کۆدەکاتەوە.

9 Oh! preguiçoso, até quando ficarás deitado? quando te levantarás do teu sono?

ئەی تەمبەڵ، هەتا کەی پاڵدەدەیتەوە؟ کەی لە خەوەکەت هەڵدەستی؟

10 Um pouco de sono, um pouco tosquenejando; um pouco encruzando as mãos, para estar deitado.

کەمێک خەوتن، کەمێک خەواڵووبوون، کەمێکیش دەست تێکنان بۆ ڕاکشان،

11 Assim te sobrevirá a tua pobreza como o caminhante, e a tua necessidade como um homem armado.

ئینجا هەژاریت وەک چەتە دێت، نەبوونیشت وەک چەکدار.

12 O homem de Belial, o homem vicioso, anda em perversidade de boca.

کەسی هیچوپووچ، پیاوی چەواشەکار، بە زمان خواری ڕەفتار دەکات،

13 Acena com os olhos, fala com os pés, ensina com os dedos.

چاوی دەقوچێنێت و بەپێی ئاماژە دەکات و بە پەنجە دەریدەبڕێت،

14 Perversidade há no seu coração, todo o tempo maquina mal: anda semeando contendas.

فێڵ لە دڵیدایە، خراپە دادەهێنێت، هەموو کاتێک ناکۆکی دەوروژێنێت.

15 Pelo que a sua destruição virá repentinamente: subitamente será quebrantado, sem que haja cura.

لەبەر ئەوە لەپڕ لێی دەقەومێت، لەناکاو دەشکێت و چارەسەری نییە.

16 Estas seis coisas aborrece o Senhor, e sete a sua alma abomina:

شەش شت هەن یەزدان ڕقی لێیانە، حەوتیش قێزەونە لەلای:

17 Olhos altivos, língua mentirosa, e mãos que derramam sangue inocente:

چاوی بەفیز، زمانی درۆزن، دەستێک کە خوێنی بێتاوانی ڕشتبێت،

18 O coração que maquina pensamentos viciosos; pés que se apressam a correr para o mal;

دڵێک پیلانی خراپ دابهێنێت، پێیەک بە پەلە بەرەو خراپەکاری ڕابکات،

19 A testemunha falsa que respira mentiras: e o que semeia contendas entre irmãos.

شایەتی درۆزن درۆ بڵاو بکاتەوە و وروژێنەری ناکۆکی نێوان برایان.

20 Filho meu, guarda o mandamento de teu pai, e não deixes a lei de tua mãe;

ڕۆڵە، ڕاسپاردەکانی باوکت بەجێبگەیەنە و فێرکردنەکانی دایکت پشتگوێ مەخە.

21 Ata-os perpetuamente ao teu coração, e pendura-os ao teu pescoço.

هەمیشە بە دڵتەوە گرێیان بدە و بە گەردنی خۆتەوە هەڵیانواسە.

22 Quando caminhares, te guiará; quando te deitares, te guardará; quando acordares, ela falará contigo.

لە هاتوچۆکردنتدا ڕێنماییت دەکەن، لە ڕاکشانت چاودێریت دەکەن و کە خەبەریشت بووەوە دەتدوێنن،

23 Porque o mandamento é uma lâmpada, e a lei uma luz: e as repreensões da correção são o caminho da vida

چونکە ئەم ڕاسپاردانە چران و ئەم فێرکردنەش ڕووناکییە، سەرزەنشتی تەمبێکردنیش ڕێگای ژیانە،

24 Para te guardarem da má mulher, e das lisonjas da língua estranha.

بۆ ئەوەی لە ژنی بەدڕەوشت بتپارێزێت، لە زمانلووسی داوێنپیس.

25 Não cobices no teu coração a sua formosura, nem te prendas com os seus olhos.

لە دڵەوە ئارەزووی جوانییەکەی مەکە، با بە برژانگەکانی نەتبات،

26 Porque por causa de uma mulher prostituta se chega a pedir um bocado de pão; e a mulher dada a homens anda à caça da preciosa alma.

چونکە ژنی لەشفرۆش وا دەکات پێویستیت بە نانێک بێت، بەڵام ژنی بەمێرد گیانی گرانبەهات ڕاودەکات.

27 Porventura tomará alguém fogo no seu seio, sem que os seus vestidos se queimem?

ئایا کەس دەتوانێت ئاگر لە باوەش بگرێت و جلەکانی نەسووتێت؟

28 Ou andará alguém sobre as brazas, sem que se queimem os seus pés?

یان بەسەر پشکۆدا بڕوات و پێیەکانی داغ نەبێت؟

29 Assim será o que entrar à mulher do seu próximo: não ficará inocente todo aquele que a tocar.

ئاوایە ئەوەی بچێتە لای ژنی کەسێکی دیکە، هەرکەسێک دەستی لێ بدات بێ سزا نابێت.

30 Não injuriam ao ladrão, quando furta, para saciar a sua alma, tendo fome;

سووکایەتی بە دز ناکرێت کە دزی دەکات بۆ خۆتێرکردن کاتێک کە برسییە.

31 Mas, achado, pagará sete vezes tanto: dará toda a fazenda de sua casa.

هەرچەندە کە لێی ئاشکرا بوو دەبێت حەوت قات بداتەوە، ئەگەر هەموو ماڵی خۆشی لەسەر دانابێت.

32 Porém o que adultera com uma mulher é falto de entendimento; destrói a sua alma, o que tal faz.

بەڵام ئەوەی داوێنپیسی لەگەڵ ژنێک بکات تێنەگەیشتووە، هەرکەسێک وا بکات خۆی دەفەوتێنێت.

33 Achará castigo e vilipêndio, e o seu opróbrio nunca se apagará.

تووشی لێدان و سەرشۆڕی دەبێت و شەرمەزارییەکەی ناسڕێتەوە،

34 Porque ciúmes são furores do marido, e de maneira nenhuma perdoará no dia da vingança.

چونکە ئیرەیی پیاو دەوروژێنێت، لە ڕۆژی تۆڵەدا دەست ناگێڕێتەوە،

35 Nenhum resgate aceitará, nem consentirá, ainda que aumentes os presentes.

چاوی لە هیچ قەرەبووێک نییە، بە دیاری ڕازی نابێت، ئەگەر بۆشی زیاد بکەیت.