Provérbios 3
1 Filho meu, não te esqueças da minha lei, e o teu coração guarde os meus mandamentos.
Akong anak, ayaw kalimti ang akong mga mando ug tipigi ang akong pagpanudlo diha sa imong kasingkasing,
2 Porque eles te acrescentarão longura de dias, e anos de vida e paz.
kay ang gitas-on sa mga adlaw ug katuigan sa kinabuhi ug ang kalinaw igadugang kini diha kanimo.
3 Não te desamparem a benignidade e a fidelidade: ata-as ao teu pescoço; escreve-as na táboa do teu coração.
Ayaw tugoti nga ang pakamatinud-anon sa kasabotan ug pagkamasaligan mahimulag kanimo, ihigot kini sa imong liog, isulat kini sa papan sa imong kasingkasing.
4 E acharás graça e bom entendimento aos olhos de Deus e dos homens.
Unya makakaplag ka ug pabor ug maayong kadungganan sa panan-aw sa Dios ug sa tawo.
5 Confia no Senhor com todo o teu coração, e não te estribes no teu próprio entendimento.
Salig kang Yahweh sa tibuok nimong kasingkasing ug ayaw gayod pagsalig sa kaugalingon nimong panabot;
6 Reconhece-o em todos os teus caminhos, e ele endireitará as tuas veredas.
sa tanan nimong mga dalan ilha siya ug itul-id niya ang imong agianan.
7 Não sejas sábio a teus próprios olhos: teme ao Senhor e aparta-te do mal.
Ayaw pagmanggialamon sa kaugalingon nimong panan-aw; kahadloki si Yahweh ug talikdi ang daotan.
8 Isto será saúde para o teu umbigo, e regadura para os teus ossos.
Makaayo kini sa imong unod ug makapabaskog sa imong lawas.
9 Honra ao Senhor com a tua fazenda, e com as primícias de toda a tua renda.
Pasidunggi si Yahweh uban sa imong bahandi ug uban sa unang mga bunga sa tanang nimong abot,
10 E se encherão os teus celeiros de fartura, e trasbordarão de mosto os teus lagares.
ug mapuno ang imong mga kamalig ug ang imong sudlanan moawas, mapuno sa bag-ong bino.
11 Filho meu, não rejeites a correção do Senhor, nem te enojes da sua repreensão.
Akong anak, ayaw isalikway ang pagpanton ni Yahweh ug ayaw pagdumot sa iyang pagbadlong,
12 Porque o Senhor repreende aquele a quem ama, assim como o pai ao filho a quem quer bem.
kay pagapantonon ni Yahweh kadtong iyang gihigugma, sama sa pagpanton sa amahan sa iyang anak nga lalaki nga nakapahimuot kaniya.
13 Bem-aventurado o homem que acha sabedoria, e o homem que produz inteligência.
Ang usa nga makakaplag ug kaalam malipayon, makaangkon usab siya ug pagsabot.
14 Porque melhor é a sua mercadoria do que a mercadoria de prata, e a sua renda do que o ouro mais fino.
Ang imong maangkon gikan sa kaalam mas maayo pa kung unsa ang maihatag pagbalik sa plata ug ang ginansya niini mas maayo pa kaysa bulawan.
15 Mais preciosa é do que os rubins, e tudo o que mais podes desejar não se pode comparar a ela.
Mas bililhon pa ang kaalam kaysa mga alahas ug walay imong gitinguha nga ikatandi siya.
16 Longura de dias há na sua mão direita: na sua esquerda riquezas e honra.
Adunay siyay hataas nga mga adlaw sa iyang tuong kamot; sa iyang walang kamot ang mga bahandi ug kadungganan.
17 Os caminhos dela são caminhos de delícias, e todas as suas veredas paz.
Ang iyang mga dalan mao ang mga paagi sa kaluoy ug ang tanan niyang mga agianan mao ang kalinaw.
18 É árvore da vida para os que dela pegam, e bem-aventurados são todos os que a reteem.
Siya ang kahoy sa kinabuhi niadtong nagkupot niini, malipay kadtong nagkupot niini.
19 O Senhor com sabedoria fundou a terra: preparou os céus com entendimento.
Pinaagi sa kaalam gitukod ni Yahweh ang kalibotan, pinaagi sa panabot iyang gipahimutang ang kalangitan.
20 Pelo seu conhecimento se fenderam os abismos, e as nuvens destilam o orvalho.
Pinaagi sa iyang kahibalo ang kahiladman naabli ug ang mga panganod nagahulog sa ilang yamog.
21 Filho meu, não se apartem estes dos teus olhos: guarda a verdadeira sabedoria e o bom siso;
Akong anak, padayon sa hustong paghukom ug pagpanabot, ug ayaw ibulag ang imong panan-aw kanila.
22 Porque serão vida para a tua alma, e graça para o teu pescoço.
Mahimo sila nga kinabuhi sa imong kalag ug dayandayan nga pabor aron isul-ob sa imong liog.
23 Então andarás com confiança pelo teu caminho, e não tropeçará o teu pé.
Unya maglakaw ka sa imong dalan nga layo sa kakuyaw ug dili mapandol ang imong tiil;
24 Quando te deitares, não temerás: mas te deitarás e o teu sono será suave.
kung mohigda ka, dili ka mahadlok; kung mohigda ka nindot ang imong pagkatulog.
25 Não temas o pavor repentino, nem a assolação dos ímpios quando vier.
Ayaw kahadlok sa kalit nga kasamok ug pagpanggun-ob sa daotan, sa dihang moabot kini,
26 Porque o Senhor será a tua esperança, e guardará os teus pés de os prenderem.
kay si Yahweh anaa sa imong kiliran ug maglikay sa imong tiil gikan sa pagkalit-ag.
27 Não detenhas dos seus donos o bem, tendo na tua mão poder faze-lo.
Ayaw ihikaw ang maayo gikan niadtong angayan niini, kung anaa kanimo ang kagahom sa pagbuhat.
28 Não digas ao teu próximo: vai, e torna, e amanhã to darei: tendo-o tu contigo.
Ayaw sultihi ang imong silingan, “Lakaw ug balik pag-usab, ug ihatag ko kini ugma nganha kanimo,” kung aduna kay salapi.
29 Não maquines mal contra o teu próximo, pois habita contigo confiadamente.
Ayaw pagbuhat ug laraw nga makadaot sa imong silingan— ang tawo nga haduol nagpuyo ug misalig kanimo.
30 Não contendas contra alguém sem razão, se te não tem feito mal.
Ayaw pakiglalis sa tawo kung walay rason, kung wala siyay nabuhat nga makadaot kanimo.
31 Não tenhas inveja do homem violento, nem elejas algum de seus caminhos.
Ayaw kasina sa tawong bangis o pilia ang bisan unsa sa iyang mga dalan.
32 Porque o perverso é abominação ao Senhor, mas com os sinceros está o seu segredo.
Tungod kay ang tawong malimbongon dulumtanan kang Yahweh, apan ang tawong matarong mahimo niyang suod nga higala.
33 A maldição do Senhor habita na casa do ímpio, mas à habitação dos justos abençoará.
Ang tunglo ni Yahweh anaa sa balay sa mga tawong daotan, apan panalanginan niya ang panimalay sa tawong matarong.
34 Certamente ele escarnecerá dos escarnecedores, mas dará graça aos mansos.
Bugalbugalan niya ang mabugalbugalon, apan hatagan niya ug pabor ang mga tawong mapainubasanon.
35 Os sábios herdarão honra, porém os loucos tomam sobre si confusão.
Mapanunod sa mga maalamong tawo ang kadungganan, apan ang buangbuang pagabayawon diha sa kaulawan.
