Provérbios 26
1 Como a neve no verão, e como a chuva na sega, assim não convém ao louco a honra.
Sama sa niyebe sa ting-init o sa ulan sa ting-ani, busa dili angay pasidunggan ang buangbuang.
2 Como ao pássaro o vaguear, como à andorinha o voar, assim a maldição sem causa não virá.
Sama ka paspas sa goryon ug sa sayaw nga nagpaingon ug nagpabalik samtang sila naglupad, busa dili makadulot ang tunglo nga wala nagakaangay.
3 O açoite para o cavalo, o freio para o jumento, e a vara para as costas dos tolos.
Ang latos alang sa kabayo, ang renda alang sa asno, ug ang bunal alang sa likod sa mga buangbuang.
4 Não respondas ao tolo segundo a sua estultícia; para que também te não faças semelhante a ele.
Ayaw tubaga ang buangbuang ug moapil sa iyang mga kabuang, o mahisama ka usab kaniya.
5 Responde ao tolo segundo a sua estultícia; para que não seja sábio aos seus olhos.
Tubaga ang buangbuang ug apil sa iyang kabuang, aron dili siya mahimong maalamon sa iyang kaugalingong mga mata.
6 Os pés corta, e o dano bebe, quem manda mensagens pela mão dum tolo.
Si bisan kinsa nga magpadala ug mensahe pinaagi sa kamot sa buangbuang nagputol sa iyang kaugalingong tiil ug miinom sa kadaotan.
7 Como as pernas do coxo, que pendem frouxas, assim é o provérbio na boca dos tolos.
Ang panultihon nga anaa sa baba sa mga buangbuang sama lamang sa nagbitay nga tiil sa mga paralitiko.
8 Como o que ata a pedra preciosa na funda, assim é aquele que dá honra ao tolo.
Ang pagpasidungog sa usa ka buangbuang sama lamang sa paghigot ug bato sa lambuyog.
9 Como o espinho que entra na mão do bêbado, assim é o provérbio na boca dos tolos.
Ang panultihon nga anaa sa baba sa mga buangbuang sama lamang sa hubog nga mikab-ot ug sampinit sa iyang kamot.
10 Os grandes molestam a todos, e alugam os tolos e transgressores.
Ang mamamana nga mosamad sa tanan sama lamang niadtong nagpatrabaho ug usa ka buang-buang o si bisan kinsa na lamang nga molabay.
11 Como o cão que torna ao seu vômito, assim é o tolo que reitera a sua estultícia.
Sama sa iro nga mobalik ug kaon sa iyang sinuka, busa mao usab ang buangbuang nga mousab sa iyang kabuang.
12 Tens visto a um homem que é sábio a seus próprios olhos? maior esperança há do tolo do que dele.
Nakakita ka ba ug tawo nga maalamon sa iyang kaugalingong mga mata? Mas aduna pay paglaom ang mga buangbuang kay kaniya.
13 Diz o preguiçoso: Um leão está no caminho; um leão está nas ruas
Moingon ang tawo nga tapolan, “Adunay liyon sa dalan! Adunay liyon taliwala sa mga hawanan!”
14 Como a porta se revolve nos seus gonzos, assim o preguiçoso na sua cama.
Sama sa pultahan nga masirado ug maabli pinaagi sa bisagra niini, mao man usab ang tapolan nga tawo nga anaa sa iyahang higdaanan.
15 O preguiçoso esconde a sua mão no seio: enfada-se de torna-la à sua boca.
Ikab-ot sa tawong tapolan ang iyang kamot ngadto sa pagkaon apan wala siyay kusog aron sa paghungit niini sa iyang baba.
16 Mais sábio é o preguiçoso a seus olhos do que sete homens que bem respondem.
Gilantaw sa tawong tapolan nga mas maalamon pa siya kaysa sa pito ka tawong adunay panabot.
17 O que, passando, se entremete em pleito alheio é como aquele que toma um cão pelas orelhas.
Sama sa tawo nga mogunit sa dalunggan sa iro, ang lumalabay nga nasuko tungod sa usa ka suliran nga dili iyaha.
18 Como o louco que lança de si faiscas, flechas, e mortandades,
Sama sa nasuko nga tawo nga namana gamit ang nagkalayo nga mga udyong,
19 Assim é o homem que engana o seu próximo, e diz: Não o fiz eu por brincar?
ang tawo nga nanglimbong sa iyang silingan ug moingon, “Wala ba diay ako nangumidya lang?”
20 Sem lenha, o fogo se apagará; e, não havendo murmurador, cessará a contenda.
Kay ang kakulangon sa sugnod, mapalong ang kalayo; ug kung walay manglibak mohunong ang panaglalis.
21 Como o carvão é para as brazas, e a lenha para o fogo, assim é o homem contencioso para acender rixas.
Sama nga ang uling mahimong nagdilaab nga baga ug ang kahoy mahimong kalayo, mao man usab ang malalison nga tawo nga mohaling sa panag-away.
22 As palavras do murmurador são como as palavras do espancado, e elas descem ao intimo do ventre.
Sama sa lamiang pagkaon ang mga pulong nga libak; mosulod sila ngadto sa kinasuloran nga mga bahin sa lawas.
23 Como o caco coberto de escórias de prata, assim são os lábios ardentes com o coração maligno.
Ang plata nga gitabon sa kulon sama sa nagdilaab nga mga ngabil ug daotan nga kasingkasing.
24 Aquele que aborrece se contrafaz pelos seus beiços, mas no seu interior encobre o engano.
Ang tawo nga nasilag sa uban makatago sa iyang mga gibati pinaagi sa iyang mga ngabil ug gilimbongan niya ang iyang kaugalingon.
25 Quando te suplicar com a sua voz, não te fies nele, porque sete abominações há no seu coração.
Malumo siya nga mosulti, apan ayaw ug tuo kaniya, tungod kay adunay pito ka daotan sa iyang kasingkasing.
26 Cujo ódio se encobre com engano; a sua malícia se descobrirá na congregação.
Bisan tuod ug gitabonan sa paglimbong ang iyang pagdumot, ang iyang kadaotan mapadayag diha sa kadaghanan.
27 O que cava uma cova nela cairá; e o que revolve a pedra esta sobre ele tornará.
Si bisan kinsa nga mokalot ug bung-aw maoy mahulog niini ug ang tawo nga moligid sa bato maoy maligiran niini.
28 A língua falsa aborrece aos que ela aflige, e a boca lubrica obra a ruína.
Gikasilagan sa bakakon nga dila ang mga tawo nga gidugmok niini ug ang maulog-ulogon nga baba nagdala ug kadaot.
