Provérbios 24

1 Não tenhas inveja dos homens malignos, nem desejes estar com eles,

Huwag kang mananaghili sa mga masamang tao, ni magnasa ka man na masama sa kanila:

2 Porque o seu coração medita a rapina, e os seus lábios falam a malícia.

Sapagka't ang kanilang puso ay nagaaral ng pagpighati, at ang kanilang mga labi ay nagsasalita ng kalikuan.

3 Com a sabedoria se edifica a casa, e com a inteligência se estabelece:

Sa karunungan ay natatayo ang bahay; at sa pamamagitan ng unawa ay natatatag.

4 E pelo conhecimento se encherão as câmaras de todas as substâncias preciosas e deleitáveis.

At sa pamamagitan ng kaalaman ay napupuno ang mga silid, ng lahat na mahalaga at maligayang mga kayamanan.

5 E o varão sábio é forte, e o varão de conhecimento consolida a força.

Ang pantas na tao ay malakas; Oo, ang taong maalam ay lumalago ang kapangyarihan.

6 Porque com conselhos prudentes tu farás a guerra; e há vitória na multidão dos conselheiros.

Sapagka't sa pamamagitan ng pantas na pamamatnubay ay makikipagdigma ka: at sa karamihan ng mga tagapayo ay may kaligtasan.

7 É demasiadamente alta para o tolo toda a sabedoria; na porta não abrirá a sua boca.

Karunungan ay totoong mataas sa ganang mangmang: hindi niya ibinubuka ang kaniyang bibig sa pintuang-bayan.

8 Aquele que cuida em fazer mal mestre de maus intentos o chamarão.

Siyang kumakatha ng paggawa ng kasamaan, tatawagin siya ng mga tao na masamang tao.

9 O pensamento do tolo é pecado, e é abominável aos homens o escarnecedor.

Ang pagiisip ng kamangmangan ay kasalanan: at ang mangduduwahagi ay karumaldumal sa mga tao.

10 Se te mostrares frouxo no dia da angústia, a tua força será estreita.

Kung ikaw ay manglupaypay sa kaarawan ng kasakunaan, ang iyong kalakasan ay munti.

11 Livra aos que estão tomados para a morte, e aos que levam para matança, se os poderes retirar.

Iligtas mo silang nangadala sa kamatayan, at ang mga handang papatayin, ay tingnan mo na iyong ibalik.

12 Se disseres: Eis que o não sabemos: porventura aquele que pondera os corações não o entenderá? e aquele que atenta para a tua alma não o saberá? porque pagará ao homem conforme a sua obra.

Kung iyong sinasabi, narito, hindi kami nakakaalam nito: hindi ba niya binubulay na tumitimbang ng mga puso? At siyang nagiingat ng iyong kaluluwa, hindi ba niya nalalaman? At hindi ba niya gagantihin ang bawa't tao ayon sa gawa niya?

13 Come mel, meu filho, porque é bom, e o favo de mel é doce ao teu paladar.

Anak ko, kumain ka ng pulot, sapagka't mabuti; at ng pulot-pukyutan na matamis sa iyong lasa:

14 Tal será o conhecimento da sabedoria para a tua alma: se a achares, haverá para ti galardão, e não será cortada a tua expectação.

Sa gayo'y matututo ka ng karunungan na malalagay sa iyong kaluluwa: kung iyong nasumpungan ito, sa gayo'y magkakaroon ka nga ng kagantihan, at ang iyong pagasa ay hindi mahihiwalay.

15 Não espies a habitação do justo, ó ímpio, nem assoles a sua câmara.

Huwag kang bumakay, Oh masamang tao, sa tahanan ng matuwid; huwag mong sirain ang kaniyang dakong pahingahan:

16 Porque sete vezes cairá o justo, e se levantará; mas os ímpios tropeçarão no mal

Sapagka't ang matuwid ay nabubuwal na makapito, at bumabangon uli: nguni't ang masama ay nabubuwal sa kasakunaan.

17 Quando cair o teu inimigo, não te alegres, nem quando tropeçar se regozije o teu coração.

Huwag kang magalak pagka ang iyong kaaway ay nabubuwal, at huwag matuwa ang iyong puso pagka siya'y nabubuwal:

18 Para que o Senhor o não veja, e seja mau aos seus olhos, e desvie dele a sua ira.

Baka makita ng Panginoon, at ipagdamdam ng loob siya, at kaniyang ihiwalay ang poot niya sa kaniya.

19 Não te indignes acerca dos malfeitores, nem tenhas inveja dos ímpios,

Huwag kang mabalisa dahil sa mga manggagawa ng masama; ni maging mapanaghiliin ka man sa masama:

20 Porque o maligno não terá galardão, e a lâmpada dos ímpios se apagará.

Sapagka't hindi magkakaroon ng kagantihan sa masamang tao; ang ilawan ng masama ay papatayin.

21 Teme ao Senhor, filho meu, e ao rei, e não te entremetas com os que buscam mudança.

Anak ko, matakot ka sa Panginoon at sa hari: at huwag kang makisalamuha sa kanila na mapagbago:

22 Porque de repente se levantará a sua perdição, e a ruína deles ambos quem a sabe?

Sapagka't ang kanilang kasakunaan ay darating na bigla; at sinong nakakaalam ng kasiraan nila kapuwa?

23 Também estes são provérbios dos sábios: Ter respeito a pessoas no juízo não é bom.

Ang mga ito man ay sabi rin ng pantas. Magkaroon ng pagtangi ng mga pagkatao sa kahatulan, ay hindi mabuti.

24 O que disser ao ímpio: Justo és: os povos o amaldiçoarão, as nações o detestarão.

Siyang nagsasabi sa masama, Ikaw ay matuwid; susumpain siya ng mga bayan, kayayamutan siya ng mga bansa:

25 Mas para os que o repreenderem haverá delícias, e sobre eles virá a benção do bem

Nguni't silang nagsisisaway sa kaniya ay magkakaroon ng kaluguran, at ang mabuting pagpapala ay darating sa kanila.

26 Beijados serão os lábios do que responde com palavras retas.

Siya'y humahalik sa mga labi niyaong nagbibigay ng matuwid na sagot.

27 Prepara de fora a tua obra, e aparelha-a no campo, e então edifica a tua casa.

Ihanda mo ang iyong gawa sa labas, at ihanda mo sa iyo sa parang; at pagkatapos ay itayo mo ang iyong bahay.

28 Não sejas testemunha sem causa contra o teu próximo; porque enganarias com os teus beiços?

Huwag kang sumaksi laban sa iyong kapuwa ng walang kadahilanan; at huwag kang magdaya ng iyong mga labi.

29 Não digas: Como ele me fez a mim, assim o farei eu a ele: pagarei a cada um segundo a sua obra.

Huwag mong sabihin, gagawin kong gayon sa kaniya na gaya ng ginawa niya sa akin: aking ibibigay sa tao ang ayon sa kaniyang gawa.

30 Passei pelo campo do preguiçoso, e junto à vinha do homem falto de entendimento;

Ako'y nagdaan sa tabi ng bukid ng tamad, at sa tabi ng ubasan ng taong salat sa unawa;

31 E eis que toda estava cheia de cardos, e a sua superfície coberta de ortigas, e a sua parede de pedra estava derribada.

At, narito, tinubuang lahat ng mga tinik, ang ibabaw niyaon ay natakpan ng mga dawag, at ang bakod na bato ay nabagsak.

32 O que tendo eu visto, o tomei no coração, e, vendo-o, recebi instrução.

Ako nga'y tumingin, at aking binulay na mabuti: aking nakita, at tumanggap ako ng turo.

33 Um pouco de sono, adormecendo um pouco; encruzando as mãos outro pouco, para estar deitado.

Kaunti pang tulog, kaunti pang idlip, kaunti pang paghahalukipkip ng mga kamay upang matulog:

34 Assim te sobrevirá a tua pobreza como um caminhante, e a tua necessidade como um homem armado.

Gayon darating ang iyong karalitaan na parang magnanakaw; at ang iyong kasalatan na parang nasasandatahang tao.