Provérbios 23
1 Quando te assentares a comer com um governador, atenta bem para o que se te pôs diante,
Pagka ikaw ay nauupong kumain na kasalo ng isang pangulo, kilanlin mong maigi siya na nasa harap mo;
2 E põe uma faca à tua garganta, se és homem de grande apetite.
At maglagay ka ng sundang sa iyong lalamunan, kung ikaw ay taong bigay sa pagkain.
3 Não cobices os seus manjares gostosos, porque são pão de mentiras.
Huwag kang mapagnais ng kaniyang mga masarap na pagkain; yamang mga marayang pagkain.
4 Não te cances para enriqueceres; dá de mão à tua prudência.
Huwag kang mainip sa pagyaman; tumigil ka sa iyong sariling karunungan.
5 Porventura fitarás os teus olhos naquilo que não é nada? porque certamente se fará asas e voará ao céu como a águia
Iyo bang itititig ang iyong mga mata sa wala? Sapagka't ang mga kayamanan, ay tunay na nagsisipagpakpak, gaya ng aguila na lumilipad sa dakong langit.
6 Não comas o pão daquele que tem o olho maligno, nem cobices os seus manjares gostosos.
Huwag mong kanin ang tinapay niya na may masamang mata, ni nasain mo man ang kaniyang mga masarap na pagkain:
7 Porque, como imaginou na sua alma, te dirá: Come e bebe; porém o seu coração não estará contigo.
Sapagka't kung ano ang iniisip niya sa loob niya, ay gayon siya: kumain ka at uminom ka, sabi niya sa iyo; nguni't ang puso niya ay hindi sumasaiyo.
8 Vomitarias o bocado que comeste, e perderias as tuas suaves palavras.
Ang subo na iyong kinain ay iyong isusuka, at iyong iwawala ang iyong mga matamis na salita.
9 Não fales aos ouvidos do tolo, porque desprezará a sabedoria das tuas palavras.
Huwag kang magsalita sa pakinig ng mangmang; sapagka't kaniyang hahamakin ang karunungan ng iyong mga salita.
10 Não removas os limites antigos, nem entres nas herdades dos órfãos,
Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa; at huwag mong pasukin ang mga bukid ng ulila:
11 Porque o seu redentor é o Forte, que pleiteará a sua causa contra ti.
Sapagka't ang kanilang Manunubos ay malakas; ipaglalaban niya ang kanilang usap sa iyo.
12 Aplica à disciplina o teu coração, e os teus ouvidos às palavras do conhecimento.
Ihilig mo ang iyong puso sa turo, at ang iyong mga pakinig sa mga salita ng kaalaman.
13 Não retires a disciplina da criança, quando a fustigares com a vara; nem por isso morrerá.
Huwag mong ipagkait ang saway sa bata: sapagka't kung iyong hampasin siya ng pamalo, siya'y hindi mamamatay.
Iyong hahampasin siya ng pamalo, at ililigtas mo ang kaniyang kaluluwa sa Sheol. (Sheol h7585)
15 Filho meu, se o teu coração for sábio, alegrar-se-á o meu coração, sim, o meu próprio,
Anak ko, kung ang iyong puso ay magpakapantas, ang puso ko'y matutuwa sa makatuwid baga'y ang akin:
16 E exultarão os meus rins, quando os teus lábios falarem coisas retas.
Oo, ang aking puso ay magagalak pagka ang iyong mga labi ay nangagsasalita ng matuwid na mga bagay.
17 Não inveje aos pecadores o teu coração; antes sê no temor do Senhor todo o dia
Huwag managhili ang iyong puso sa mga makasalanan: kundi lumagay ka sa Panginoon buong araw:
18 Porque deveras há um bom fim: não será cortada a tua expectação.
Sapagka't tunay na may kagantihan; at ang iyong pagasa ay hindi mahihiwalay.
19 Ouve tu, filho meu, e sê sábio, e dirige no caminho o teu coração.
Makinig ka, anak ko, at ikaw ay magpakapantas, at patnubayan mo ang iyong puso sa daan.
20 Não estejas entre os beberrões de vinho, nem entre os comilões de carne.
Huwag kang mapasama sa mga mapaglango; sa mga mayamong mangangain ng karne:
21 Porque o beberrão e o comilão empobrecerão; e a sonolência faz trazer os vestidos rotos.
Sapagka't ang manglalasing at ang mayamo ay darating sa karalitaan: at ang antok ay magbibihis sa tao ng pagkapulubi.
22 Ouve a teu pai, que te gerou, e não desprezes a tua mãe, quando vier a envelhecer.
Dinggin mo ang iyong ama na naging anak ka, at huwag mong hamakin ang iyong ina kung siya'y tumanda.
23 Compra a verdade, e não a vendas: a sabedoria, e a disciplina, e a prudência.
Bumili ka ng katotohanan at huwag mong ipagbili: Oo karunungan, at turo, at pag-uunawa.
24 Grandemente se regozijará o pai do justo, e o que gerar a um sábio se alegrará nele.
Ang ama ng matuwid ay magagalak na lubos: at siyang nagkaanak ng pantas na anak ay magagalak sa kaniya.
25 Alegrem-se teu pai e tua mãe, e regozije-se a que te gerou.
Mangatuwa ang iyong ama at ang iyong ina, at magalak siyang nanganak sa iyo.
26 Dá-me, filho meu, o teu coração, e os teus olhos observem os meus caminhos.
Anak ko, ibigay mo sa akin ang iyong puso, at malugod ang iyong mga mata sa aking mga daan.
27 Porque cova profunda é a prostituta, e poço estreito a estranha.
Sapagka't ang isang patutot ay isang malalim na lubak; at ang babaing di kilala ay makipot na lungaw.
28 Também ela, como um salteador, se põe a espreitar, e multiplica entre os homens os iníquos.
Oo, siya'y bumabakay na parang tulisan, at nagdaragdag ng mga magdaraya sa gitna ng mga tao.
29 Para quem são os ais? para quem os pezares? para quem as pelejas? para quem as queixas? para quem as feridas sem causa? e para quem os olhos vermelhos?
Sinong may ay? sinong may kapanglawan? sinong may pakikipagtalo? sinong may daing? sino ang may sugat na walang kadahilanan? sino ang may maningas na mata?
30 Para os que se demoram perto do vinho, para os que andam buscando bebida misturada.
Silang nangaghihintay sa alak; silang nagsisiyaon upang humanap ng pinaghalong alak.
31 Não olhes para o vinho quando se mostra vermelho, quando resplandece no copo e se escoa suavemente.
Huwag kang tumingin sa alak pagka mapula, pagka nagbibigay ng kaniyang kulay sa saro,
32 No seu fim morderá como a cobra, e como o basilisco picará.
Sa huli ay kumakagat ito na parang ahas, at tumutukang parang ulupong.
33 Os teus olhos olharão para as mulheres estranhas, e o teu coração falará perversidades.
Ang iyong mga mata ay titingin ng mga katuwang bagay, at ang iyong puso ay nagbabadya ng mga magdarayang bagay.
34 E serás como o que dorme no meio do mar, e como o que dorme no topo do mastro.
Oo, ikaw ay magiging parang nahihiga sa gitna ng dagat, o parang nahihiga sa dulo ng isang palo ng sasakyan.
35 E dirás: Espancaram-me, e não me doeu; maçaram-me, e não o senti; quando virei a despertar? ainda tornarei a busca-la outra vez
Kanilang pinalo ako, iyong sasalitain, at hindi ako nasaktan; kanilang hinampas ako, at hindi ko naramdaman: kailan gigising ako? aking hahanapin pa uli.
