Provérbios 22

1 Mais digno de ser escolhido é o bom nome do que as muitas riquezas; e a graça é melhor do que a riqueza e o ouro.

ناوبانگی چاک لە دەوڵەمەندی گەورە خوازراوترە، ڕێزیش لە زێڕ و زیو باشترە.

2 O rico e o pobre se encontraram: a todos os fez o Senhor.

دەوڵەمەند و هەژار لەمەدا یەکدەگرنەوە، دروستکەری هەردووکیان یەزدانە.

3 O avisado vê o mal, e esconde-se; mas os simples passam, e pagam a pena.

ژیر خراپە دەبینێت و خۆی دەشارێتەوە، بەڵام ساویلکە مل پێوەدەنێت و سزا دەدرێ.

4 O galardão da humildade com o temor do Senhor são riquezas, a honra e a vida.

پاداشتی بێفیزی و لەخواترسی دەوڵەمەندی و ڕێزداری و ژیانە.

5 Espinhos e laços há no caminho do perverso: o que guarda a sua alma retira-se para longe dele.

چقڵ و تەڵە لە ڕێگای پیاوی خواردایە، بەڵام ئەوەی خۆی بپارێزێت لێی دوور دەکەوێتەوە.

6 Instrui ao menino conforme o seu caminho; e até quando envelhecer não se desviará dele.

منداڵ لەسەر ئەو ڕێگایە ڕابهێنە کە پێویستە بیگرێت، پیریش بێت لێی لا نادات.

7 O rico domina sobre os pobres, e o que toma emprestado servo é do que empresta.

دەوڵەمەند بەسەر هەژاردا حوکم دەکات، قەرزاریش کۆیلەی خاوەن قەرزە.

8 O que semear a perversidade segará males; e a vara da sua indignação se acabará.

ئەوەی ناڕەوایی بچێنێت دروێنەی خراپە دەکات، کوتەکی تووڕەییشی دەفەوتێت.

9 O que é de bons olhos será abençoado, porque deu do seu pão ao pobre.

ئەوەی چاوتێر بێت بەرەکەتدار دەبێت، چونکە لە نانی خۆی دەداتە هەژار.

10 Lança fora ao escarnecedor, e se irá a contenda; e cessará o pleito e a vergonha.

گاڵتەجاڕ دەربکە، ناکۆکی دەڕوات، دووبەرەکی و ڕیسواییش نامێنێت.

11 O que ama a pureza do coração, e tem graça nos seus lábios, seu amigo será o rei

ئەوەی حەزی لە دڵپاکی بێت و قسەی شیرین بێت، پاشا دەبێتە دۆستی.

12 Os olhos do Senhor conservam o conhecimento, mas as palavras do iníquo transtornará.

چاوی یەزدان چاودێری زانیاری دەکات، بەڵام قسەی ناپاکان سەرەوژێر دەکات.

13 Diz o preguiçoso: Um leão está lá fora; serei morto no meio das ruas

تەمبەڵ دەڵێت: «شێرێک لە دەرەوەیە! ئەگەر بچمە گۆڕەپانەکان دەکوژرێم!»

14 Cova profunda é a boca das mulheres estranhas; aquele contra quem o Senhor se irar, cairá nela.

دەمی ژنی بەدڕەوشت چاڵێکی قووڵە، ئەوەی بەر تووڕەیی یەزدان بکەوێت دەکەوێتە ناوی.

15 A estultícia está ligada no coração do menino, mas a vara da correção a afugentará dele.

گێلی بە دڵی منداڵەوە گرێدراوە، بەڵام گۆچانی تەمبێکردن دووری دەخاتەوە لێی.

16 O que oprime ao pobre para se engrandecer a si, ou o que dá ao rico, certamente empobrecerá.

ئەوەی زۆرداری لە هەژار بکات بۆ ئەوەی بۆ خۆی زیاد بکات و ئەوەی بە دەوڵەمەند ببەخشێت، بێگومان هەردووکیان بەرەو نەبوونییە.

17 Inclina a tua orelha, e ouve as palavras dos sábios, e aplica o teu coração à minha ciência.

گوێ شل بکە و قسەی دانایان ببیستە، دڵت بدە زانیاری من،

18 Porque é coisa suave, se as guardares nas tuas entranhas, se aplicares todas elas aos teus lábios.

چونکە جوانە ئەگەر لە ناختدا هەڵیبگریت و تێکڕا لەسەر لێوەکانت بچەسپێن.

19 Para que a tua confiança esteja no Senhor: a ti tas faço saber hoje; tu também a outros as faze saber.

بۆ ئەوەی پشتبەستنت بە یەزدان بێت، ئەمڕۆ تۆ فێر دەکەم، بەڵێ تۆ.

20 Porventura não te escrevi excelentes coisas, acerca de todo o conselho e conhecimento?

ئایا سی پەندم بۆ نەنووسیوی سەبارەت بە ڕاوێژ و زانیاری،

21 Para fazer-te saber a certeza das palavras da verdade, para que possas responder palavras de verdade aos que te enviarem.

بۆ ئەوەی دروستی قسەی ڕاستیت فێر بکەم، هەتا وەڵامە ڕاستییەکان بدەیتەوە ئەوانەی کە تۆیان ناردووە؟

22 Não roubes ao pobre, porque é pobre, nem atropeles na porta ao aflito.

هەژار تاڵان مەکە لەبەر هەژارییەکەی و نەبوون وردوخاش مەکە لە دادگا،

23 Porque o Senhor defenderá a sua causa em juízo, e aos que os roubam lhes roubará a alma.

چونکە یەزدان بەرگری لە کێشەکەیان دەکات و ئەوانەی تاڵانیان دەکەن گیانیان تاڵان دەکات.

24 Não acompanhes com o iracundo, nem andes com o homem colérico.

مەبە برادەری کەسی تووڕە، هاوڕێیەتی کەسی هەڵچوو مەکە،

25 Para que não aprendas as suas veredas, e tomes um laço para a tua alma.

نەوەک لە ڕێچکەی ئەوان ڕابێیت، خۆت تووشی تەڵە بکەیت.

26 Não estejas entre os que dão a mão, e entre os que ficam por fiadores de dívidas.

لەوانە مەبە کە تەوقە دەکەن، دەستەبەری قەرزی خەڵک مەکە.

27 Se não tens com que pagar, porque tirariam a tua cama de debaixo de ti?

ئەگەر نەتبوو بیدەیتەوە، بۆچی نوێنەکەی ژێرت ببردرێت.

28 Não removas os limites antigos que fizeram teus pais.

سنووری کۆن مەگوازەوە، ئەوەی باوباپیرانت دایانناوە.

29 Viste a um homem ligeiro na sua obra? perante reis será posto: não será posto perante os de baixa sorte.

ئایا ئەو کەسەت بینیوە بە دەستوبردە لە کارەکەی؟ لەبەردەم پاشاکان ڕادەوەستێت، نەک لەبەردەم خەڵکی بێ ناوبانگ.