Provérbios 19
1 Melhor é o pobre que anda na sua sinceridade, do que o perverso de lábios e tolo:
Mas mabuti ang isang mahirap na lumalakad nang may karangalan kaysa sa isang baluktot magsalita at isang mangmang.
2 Assim como ficar a alma sem conhecimento não é bom, e o apressado nos pés peca.
Gayon din, hindi mabuting magkaroon ng nais na walang karunungan at ang tumatakbo nang mabilis ay lumilihis sa landas.
3 A estultícia do homem perverterá o seu caminho, e o seu coração se irará contra o Senhor.
Pinapahamak ng kamangmangan ng tao ang kaniyang buhay, at ang puso niya ay nagagalit laban kay Yahweh.
4 As riquezas grangeiam muitos amigos, mas ao pobre o seu próprio amigo o deixa.
Ang kayamanan ay nakadaragdag ng maraming kaibigan, pero ang mahirap ay hiwalay mula sa kaniyang mga kaibigan.
5 A falsa testemunha não ficará inocente, e o que respira mentiras não escapará.
Ang bulaang saksi ay hindi makakaalis ng hindi napaparusahan, at hindi makakatakas ang siyang nabubuhay sa mga kasinungalingan.
6 Muitos suplicam a face do príncipe, e cada um é amigo daquele que dá dádivas.
Maraming hihingi ng tulong mula sa mapagbigay na tao, at lahat ay kaibigan ng siyang nagbibigay ng mga regalo.
7 Todos os irmãos do pobre o aborrecem; quanto mais se alongarão deles os seus amigos! corre de após eles com palavras, que não servem de nada.
Lahat ng mga kapatid ng mahirap ay napopoot sa kaniya; paano pa ang kaniyang mga kaibigan na lumalayo mula sa kaniya! Siya ay nananawagan sa kanila, pero sila ay naglaho na.
8 O que adquire entendimento ama a sua alma: o que guarda inteligência achará o bem.
Ang nagsisikap na magkaroon ng karunungan ay nagmamahal sa kaniyang sariling buhay; ang nagpapanatili sa pang-unawa ay makatatagpo ng kabutihan.
9 A falsa testemunha não ficará inocente; e o que respira mentiras perecerá.
Ang bulaang saksi ay hindi makaaalis ng hindi mapaparusahan, ngunit mapapahamak ang mga nabubuhay sa kasinungalingan.
10 Ao tolo não está bem o deleite; quanto menos ao servo dominar os príncipes!
Hindi angkop para sa isang mangmang na mamuhay ng may karangyaan— lalong hindi para sa isang alipin ang mamuno sa mga prinsipe.
11 O entendimento do homem retém a sua ira, e a sua glória é passar sobre a transgressão.
Ang pag-iingat ay nagdudulot sa isang tao na hindi agad magalit at ang kaniyang dangal ay ang hindi pagpansin sa kasalanan.
12 Como o bramido do filho do leão, é a indignação do rei; mas como o orvalho sobre a erva é a sua benevolência.
Ang poot ng hari ay parang batang leon na umaatungal, pero ang kaniyang kagandahang loob ay katulad ng hamog sa mga damuhan.
13 Grande miséria é para o pai o filho insensato, e um gotejar contínuo as contenções da mulher.
Kasiraan sa kaniyang ama ang isang mangmang na anak at ang mapang-away na asawang babae ay tulo ng tubig na walang tigil.
14 A casa e a fazenda são a herança dos pais; porém do Senhor vem a mulher prudente.
Ang bahay at kayamanan ay namamana mula sa mga magulang, ngunit mula kay Yahweh ang masinop na asawang babae.
15 A preguiça faz cair em profundo sono, e a alma enganadora padecerá fome.
Hinahagis ng katamaran ang isang tao sa mahimbing na tulog, pero magugutom ang isang tao na ayaw maghanapbuhay.
16 O que guardar o mandamento guardará a sua alma; porém o que desprezar os seus caminhos morrerá.
Ang tumutupad ng kautusan ay nag-iingat ng kaniyang buhay, pero ang hindi pinag-iisipan ang kaniyang mga pamamaraan ay tiyak na mamamatay.
17 Ao Senhor empresta o que se compadece do pobre, e ele lhe pagará o seu benefício.
Ang sinumang mabait sa mahihirap ay nagpapahiram kay Yahweh, at babayaran siya ni Yahweh dahil sa kaniyang ginawa.
18 Castiga a teu filho enquanto há esperança, porém para o matar não alçarás a tua alma
Disiplinahin mo ang iyong anak habang may pag-asa pa, at huwag mong patatagin ang iyong kagustuhan na ilagay siya sa kamatayan.
19 O que é de grande indignação suportará o dano; porque se tu o livrares, ainda terás de tornar a faze-lo.
Ang taong mainitin ang ulo ay dapat magbayad kung siya ay iyong sinagip, gagawin mo ito ulit sa pangalawang pagkakataon.
20 Ouve o conselho, e recebe a correção, para que sejas sábio nos teus últimos dias.
Dinggin mo at sundin ang aking katuruan, at ikaw ay magiging marunong hanggang sa katapusan ng iyong buhay.
21 Muitos propósitos há no coração do homem, porém o conselho do Senhor permanecerá.
Marami ang mga plano sa puso ng isang tao, pero ang layunin ni Yahweh ang siyang mananaig.
22 O desejo do homem é a sua beneficência; porém o pobre é melhor do que o mentiroso.
Katapatan ang ninanais ng isang tao, at higit na mainam ang mahirap kaysa sa isang sinungaling.
23 O temor do Senhor encaminha para a vida; aquele que o tem ficará satisfeito, e não o visitará mal nenhum.
Ang paggalang at pagsunod kay Yahweh ay nagbibigay ng buhay; ang gumagawa nito ay masisiyahan at ligtas sa kapahamakan.
24 O preguiçoso esconde a sua mão no seio; enfada-se de torna-la à sua boca.
Binabaon ng batugan ang kaniyang kamay sa pagkain; hindi man lamang niya ito maibalik pataas sa kaniyang bibig.
25 Fere o escarnecedor, e o simples tomará aviso; repreende ao entendido, e aprenderá conhecimento.
Kapag iyong pinarusahan ang isang mangungutya, matututo pati ang walang pinag-aralan; itama mo ang may pang-unawa at lalawak ang kaniyang kaalaman.
26 O que aflige a seu pai, ou afugenta a sua mãe, filho é que traz vergonha e desonra.
Ang isang ninanakawan ang kaniyang ama at pinapalayas ang kaniyang ina ay isang anak na nagdadala ng kahihiyan at kasiraan.
27 Cessa, filho meu, ouvindo a instrução, de te desviares das palavras do conhecimento.
Kung hindi ka na makikinig sa katuruan, aking anak, ikaw ay mapapalayo mula sa mga salita ng kaalaman.
28 A testemunha de Belial escarnece do juízo, e a boca dos ímpios engole a iniquidade.
Ang masamang saksi ay kinukutya ang katarungan, at ang bibig ng masama ay lumulunok ng malaking kasalanan.
29 Preparados estão os juízos para os escarnecedores e açoites para as costas dos tolos.
Nakahanda ang paghatol sa mga mapangutya, at paghahagupit sa likod ng mga mangmang.
