Provérbios 14

1 Toda a mulher sabia edifica a sua casa: mas a tola a derriba com as suas mãos.

زن دانا خانه خود را بنا می‌کند، اما زن نادان با دست خود خانه‌اش را خراب می‌کند.

2 O que anda na sua sinceridade teme ao Senhor, mas o que se desvia de seus caminhos o despreza.

کسانی که به راستی عمل می‌کنند به خداوند احترام می‌گذارند، ولی اشخاص بدکار او را تحقیر می‌کنند.

3 Na boca do tolo está a vara da soberba, mas os lábios dos sábios os conservam.

نادان چوب سخنانِ متکبرانهٔ خود را می‌خورد، ولی سخنان مرد دانا او را محافظت می‌کند.

4 Não havendo bois, a mangedoura está limpa, mas pela força do boi há abundância de colheitas.

اگر در طویله گاو نباشد، طویله تمیز می‌ماند، اما بدون گاو نمی‌توان محصول زیادی به دست آورد.

5 A testemunha verdadeira não mentirá, mas a testemunha falsa se desboca em mentiras.

شاهد امین دروغ نمی‌گوید، ولی از دهان شاهد ناراست دروغ می‌بارد.

6 O escarnecedor busca sabedoria, e nenhuma acha, mas para o prudente o conhecimento é fácil.

کسی که همه چیز را به باد مسخره می‌گیرد هرگز نمی‌تواند حکمت پیدا کند، اما شخص فهیم به آسانی آن را به دست می‌آورد.

7 Vai-te de diante do homem insensato, porque nele não divisarás os lábios do conhecimento.

از احمقان دوری کن زیرا چیزی ندارند به تو یاد دهند.

8 A sabedoria do prudente é entender o seu caminho, mas a estultícia dos tolos é engano.

حکمت شخص عاقل راهنمای اوست، اما حماقت احمقان باعث گمراهی آنان می‌شود.

9 Os loucos zombam do pecado, mas entre os retos há benevolência.

نادانان با گناه بازی می‌کنند، اما درستکاران رضایت خدا را می‌طلبند.

10 O coração conhece a sua própria amargura, e o estranho não se entremeterá na sua alegria.

تنها دل شخص است که تلخی جان او را احساس می‌کند و در شادی او نیز کسی جز خودش نمی‌تواند سهیم باشد.

11 A casa dos ímpios se desfará, mas a tenda dos retos florescerá.

خانهٔ بدکاران خراب می‌شود، اما خیمهٔ درستکاران وسعت می‌یابد.

12 Há caminho que ao homem parece direito, mas o fim dele são os caminhos da morte.

راههایی هستند که به نظر انسان راست می‌آیند اما عاقبت به مرگ منتهی می‌شوند.

13 Até no riso terá dor o coração, e o fim da alegria é tristeza.

خنده نمی‌تواند اندوه دل را پنهان سازد؛ هنگامی که خنده پایان می‌یابد، درد و اندوه برجای خود باقی می‌ماند.

14 Dos seus caminhos se fartará o que declina no coração, mas o homem bom se fartará de si mesmo.

آدم خدانشناس نتیجهٔ کارهای خود را خواهد دید و شخص نیک از ثمرهٔ اعمال خویش بهره خواهد برد.

15 O simples dá crédito a cada palavra, mas o prudente atenta para os seus passos.

آدم ساده لوح هر حرفی را باور می‌کند، اما شخص زیرک سنجیده رفتار می‌نماید.

16 O sábio teme, e desvia-se do mal, mas o tolo se encoleriza, e dá-se por seguro.

شخص دانا محتاط است و از خطر دوری می‌کند، ولی آدم نادان از روی غرور، خود را به خطر می‌اندازد.

17 O que presto se indigna, fará doidices, e o homem de más imaginações será aborrecido.

آدم تندخو کارهای احمقانه می‌کند و شخص حیله‌گر مورد نفرت قرار می‌گیرد.

18 Os símplices herdarão a estultícia, mas os prudentes se coroarão de conhecimento.

حماقت نصیب جاهلان می‌شود و دانایی نصیب زیرکان.

19 Os maus se inclinaram diante dos bons, e os ímpios diante das portas do justo.

بدکاران عاقبت در برابر نیکان سر تعظیم فرود خواهند آورد و محتاج آنان خواهند شد.

20 O pobre é aborrecido até do companheiro, porém os amigos dos ricos são muitos.

ثروتمندان دوستان بسیار دارند، اما شخص فقیر را حتی همسایه‌هایش تحقیر می‌کند.

21 O que despreza ao seu companheiro peca, mas o que se compadece dos humildes é bem-aventurado.

خوار شمردن فقرا گناه است. خوشا به حال کسی که بر آنها ترحم کند.

22 Porventura não erram os que obram o mal? mas beneficência e fidelidade serão para os que obram o bem.

کسانی که نقشه‌های پلید در سر می‌پرورانند گمراه خواهند شد، ولی آنانی که نیت خوب دارند مورد محبت و اعتماد قرار خواهند گرفت.

23 Em todo o trabalho proveito há, mas a palavra dos lábios só encaminha à pobreza.

کسی که زحمت می‌کشد منفعت عایدش می‌شود، ولی آنکه فقط حرف می‌زند فقیر خواهد شد.

24 A coroa dos sábios é a sua riqueza, a estultícia dos tolos é só estultícia.

ثروت نصیب دانایان خواهد شد، اما پاداش احمقان حماقت ایشان است.

25 A testemunha verdadeira livra as almas, mas o que se desboca em mentiras é enganador.

شاهد راستگو جان مردم را نجات می‌دهد، اما شاهد دروغگو به مردم خیانت می‌کند.

26 No temor do Senhor há firme confiança, e ele será um refúgio para seus filhos.

کسی که از خداوند می‌ترسد تکیه‌گاه محکمی دارد و فرزندانش در امان خواهند بود.

27 O temor do Senhor é uma fonte de vida, para se desviarem dos laços da morte.

خداترسی چشمهٔ حیات است و انسان را از دامهای مرگ دور نگه می‌دارد.

28 Na multidão do povo está a magnificência do rei, mas na falta do povo a perturbação do príncipe.

عظمت یک پادشاه بستگی به تعداد مردمی دارد که بر آنها فرمان می‌راند. پادشاه بدون قوم نابود می‌شود.

29 O longânimo é grande em entendimento, mas o que é de espírito impaciente assinala a sua loucura.

کسی که صبر و تحمل دارد شخص بسیار عاقلی است، اما از آدم تندخو حماقت سر می‌زند.

30 O coração com saúde é a vida da carne, mas a inveja é a podridão dos ossos.

آرامش فکر به بدن سلامتی می‌بخشد، اما حسادت مانند خوره جان را می‌خورد.

31 O que oprime ao pobre insulta àquele que o criou, mas o que se compadece do necessitado o honra.

هر که به فقرا ظلم کند به آفرینندهٔ آنها اهانت کرده است و هر که به فقرا ترحم نماید، به خدا احترام گذاشته است.

32 Pela sua malícia será lançado fora o ímpio, mas o justo até na sua morte tem confiança.

خداشناسان وقتی بمیرند پناهگاهی دارند، اما گناهکاران به‌وسیلۀ گناهان خودشان تباه می‌شوند.

33 No coração do prudente repousa a sabedoria, mas o que há no interior dos tolos se conhece.

حکمت در دل دانایان ساکن است، اما در میان نادانان جای ندارد.

34 A justiça exalta ao povo, mas o pecado é o opróbrio das nações.

درستکاری مایه سرافرازی یک قوم است و گناه مایه رسوایی آن.

35 O Rei tem seu contentamento no servo prudente, mas sobre o que envergonha cairá o seu furor.

پادشاه از خدمتگزاران کاردان خشنود می‌گردد، ولی کسانی که دردسر ایجاد می‌کنند مورد غضب او واقع می‌شوند.