Provérbios 10

1 Provérbios de Salomão. O filho sábio alegra a seu pai, mas o filho louco é a tristeza de sua mãe.

پەندەکانی سلێمان: کوڕی دانا باوکی شاد دەکات، بەڵام کوڕی گێل دڵتەنگییە بۆ دایکی.

2 Os tesouros da impiedade de nada aproveitam; porém a justiça livra da morte.

بێ سوودە گەنجینەی داهاتی ناڕەوایی، بەڵام ڕاستودروستی فریادەکەوێت لە مردن.

3 O Senhor não deixa ter fome a alma do justo, mas a fazenda dos ímpios rechaça.

یەزدان ناهێڵێت ڕاستودروستان تووشی برسیێتی بن، بەڵام ئارەزووی بەدکاران بەتاڵ دەکاتەوە.

4 O que trabalha com mão enganosa empobrece, mas a mão dos diligentes enriquece.

دەستی تەمبەڵ دەبێتە هۆی هەژاری، بەڵام دەستی کۆڵنەدەر دەوڵەمەندی بەدواوەیە.

5 O que ajunta no verão é filho entendido, mas o que dorme na sega é filho que faz envergonhar.

ئەوەی لە هاوین کۆدەکاتەوە، کوڕێکی وریایە، بەڵام ئەو کوڕەی لە کاتی دروێنەدا دەخەوێت، مایەی شەرمەزارییە.

6 Bençãos há sobre a cabeça do justo, mas a violência cobre a boca dos ímpios.

بەرەکەت بۆ سەر ڕاستودروستانە، بەڵام دەمی بەدکاران توندڕەوی دەشارێتەوە.

7 A memória do justo é abençoada, mas o nome dos ímpios apodrecerá.

یادکردنەوەی ڕاستودروستان بۆ بەرەکەتە، بەڵام ناوی بەدکاران دەڕزێت.

8 O sábio de coração aceita os mandamentos, mas o louco de lábios será transtornado.

ئەوەی دڵی دانا بێت فەرمان وەردەگرێت، بەڵام گێلی زۆربڵێ وێران دەبێت.

9 Quem anda em sinceridade, anda seguro; mas o que perverte os seus caminhos será conhecido.

ئەوەی ڕێگای ڕاست بگرێت ئاسوودە دەبێت، بەڵام ئەوەی ڕێگای خوار بگرێت لێی ئاشکرا دەبێت.

10 O que acena com os olhos dá dores, e o tolo de lábios será transtornado.

چاوقوچان دەبێتە هۆی ئازار، گێلی زۆربڵێش دەکەوێت.

11 A boca do justo é fonte de vida, mas a boca dos ímpios cobre a violência.

دەمی کەسی ڕاستودروست سەرچاوەی ژیانە، بەڵام دەمی بەدکاران توندڕەوی دەشارێتەوە.

12 O ódio excita contendas, mas o amor cobre todas as transgressões.

ڕق ناکۆکی دەوروژێنێت، بەڵام خۆشەویستی هەموو یاخیبوونێک دادەپۆشێت.

13 Nos lábios do entendido se acha a sabedoria, mas a vara é para as costas do falto de entendimento.

لە لێوەکانی تێگەیشتوو دانایی هەیە، کوتەکیش بۆ پشتی تێنەگەیشتووانە.

14 Os sábios escondem a sabedoria; mas a boca do tolo está perto da ruína.

داناکان زانیاری کۆدەکەنەوە، بەڵام دەمی گێل فەوتانێکی نزیکە.

15 A fazenda do rico é a cidade da sua fortaleza: a pobreza dos pobres é a sua ruína.

سامانی دەوڵەمەند شاری قەڵابەندیەتی، بەڵام فەوتانی هەژاران نەدارییانە.

16 A obra do justo conduz à vida, as novidades do ímpio ao pecado.

کرێی کەسی ڕاستودروست ژیانە، بەڵام داهاتی بەدکار گوناهە.

17 O caminho para a vida é daquele que guarda a correção, mas o que deixa a repreensão faz errar.

ئەوەی چاوی لە تەمبێکردنە لەسەر ڕێچکەی ژیانە، بەڵام ئەوەی واز لە سەرزەنشت بهێنێت گومڕا دەبێت.

18 O que encobre o ódio tem lábios falsos, e o que produz má fama é um insensato.

ئەوەی ڕق بشارێتەوە لێوەکانی درۆ دەکەن، ئەوەی بوختان بڵاو بکاتەوە گێلە.

19 Na multidão de palavras não há falta de transgressão, mas o que modera os seus lábios é prudente.

قسەی زۆر بێ گوناه نابێت، بەڵام ئەوەی زمانی خۆی بگرێت وریایە.

20 Prata escolhida é a língua do justo: o coração dos ímpios é de nenhum preço.

زمانی کەسی ڕاستودروست زیوی پوختەکراوە، بەڵام دڵی بەدکاران کەم بەهایە.

21 Os lábios do justo apascentam a muitos, mas os tolos, por falta de entendimento, morrem.

لێوەکانی کەسی ڕاستودروست ڕابەرایەتی زۆر کەس دەکەن، بەڵام گێلەکان بە تێنەگەیشتوویی دەمرن.

22 A benção do Senhor é a que enriquece; e não lhe acrescenta dores.

بەرەکەتی یەزدان دەوڵەمەندی بەدواوەیە و هیچ زەحمەتێکیش ناخاتە پاڵی.

23 Como brincadeira é para o tolo fazer abominação, mas sabedoria para o homem entendido.

وەک پێکەنینە بۆ گێل بەدکاری کردن، بەڵام دانایی بۆ کەسی تێگەیشتوو.

24 O temor do ímpio virá sobre ele, mas o desejo dos justos Deus lhe cumprirá.

ئەوەی بەدکار لێی دەترسێت، بەسەری دێت، ئەوەی ڕاستودروستانیش ئارەزووی دەکەن، پێیان دەبەخشرێت.

25 Como passa a tempestade, assim o ímpio mais não é; mas o justo tem perpétuo fundamento.

وەک تێپەڕبوونی گەردەلوول خراپەکاریش ئاوا نامێنێت، بەڵام کەسی ڕاستودروست هەتاهەتایە جێگیر دەبێت.

26 Como vinagre para os dentes, como o fumo para os olhos, assim é o preguiçoso para aqueles que o mandam.

وەک سرکە بۆ ددان و دووکەڵ بۆ چاو، کەسی تەمبەڵیش بۆ ئەوانەی دەینێرن ئاوایە.

27 O temor do Senhor aumenta os dias, mas os anos dos ímpios serão abreviados.

لەخواترسی ڕۆژانی ژیانت زیاد دەکات، بەڵام ساڵانی بەدکاران کورت دەبێت.

28 A esperança dos justos é alegria, mas a expectação dos ímpios perecerá.

هیوای ڕاستودروستان خۆشییە، بەڵام ئاواتی بەدکاران لەناودەچێت.

29 O caminho do Senhor é fortaleza para os retos, mas ruína será para os que obram iniquidade.

ڕێگای یەزدان پەناگایە بۆ ئەوانەی ڕێگای ڕاست بگرن، بەڵام لەناوچوونە بۆ ئەوانەی خراپە دەکەن.

30 O justo nunca jamais será abalado, mas os ímpios não habitarão a terra.

کەسی ڕاستودروست هەرگیز نالەقێت، بەڵام خراپەکاران لە خاکەکە نیشتەجێ نابن.

31 A boca do justo em abundância produz sabedoria, mas a língua da perversidade será desarreigada.

دەمی کەسی ڕاستودروست دانایی لێ دەڕوێت، بەڵام زمانی درۆودەلەسە دەبڕدرێتەوە.

32 Os beiços do justo sabem o que agrada, mas a boca dos ímpios anda cheia de perversidades.

لێوەکانی کەسی ڕاستودروست پەسەندیی دەزانن، بەڵام دەمی بەدکاران درۆودەلەسە.