Provérbios 10
1 Provérbios de Salomão. O filho sábio alegra a seu pai, mas o filho louco é a tristeza de sua mãe.
Ang mga panultihon ni Solomon. Ang anak nga maalamon makapalipay sa iyang amahan apan ang anak nga buangbuang maghatag ug kasub-anan sa iyang inahan.
2 Os tesouros da impiedade de nada aproveitam; porém a justiça livra da morte.
Walay bili ang kabtangan nga naangkon pinaagi sa pagkadaotan, apan ang pagbuhat ug matarong maglikay kanimo sa kamatayon.
3 O Senhor não deixa ter fome a alma do justo, mas a fazenda dos ímpios rechaça.
Dili itugot ni Yahweh nga magutman ang nagbuhat kung unsa ang matarong, apan iyang pakyason ang mga tinguha sa daotan.
4 O que trabalha com mão enganosa empobrece, mas a mão dos diligentes enriquece.
Ang kamot nga tapulan makapahimong kabos sa tawo, apan ang kamot sa tawong kugihan makaangkon ug mga bahandi.
5 O que ajunta no verão é filho entendido, mas o que dorme na sega é filho que faz envergonhar.
Ang maalamon nga anak magtigom sa abot sa yuta sa ting-init apan makauulaw alang kaniya kung matulog siya panahon sa ting-ani.
6 Bençãos há sobre a cabeça do justo, mas a violência cobre a boca dos ímpios.
Ang mga gasa nga gikan sa Dios anaa sa ulo niadtong mga mobuhat sa matarong, apan ang baba sa daotan motabon sa kasamok.
7 A memória do justo é abençoada, mas o nome dos ímpios apodrecerá.
Ang tawo nga mobuhat sa matarong makapalipay kanato sa dihang maghunahuna kita mahitungod kaniya, apan ang ngalan sa daotan madunot.
8 O sábio de coração aceita os mandamentos, mas o louco de lábios será transtornado.
Kadtong adunay panabot modawat sa mga pagmando, apan ang sabaan nga buangbuang magun-ob.
9 Quem anda em sinceridade, anda seguro; mas o que perverte os seus caminhos será conhecido.
Siya nga maglakaw sa kaligdong maglakaw nga luwas, apan ang tawong mohimo sa iyang mga dalan nga baliko, masakpan ra unya siya.
10 O que acena com os olhos dá dores, e o tolo de lábios será transtornado.
Siya nga mangidhat makapasubo, apan pagalumpagon ang sabaan nga buangbuang.
11 A boca do justo é fonte de vida, mas a boca dos ímpios cobre a violência.
Ang baba sa tawo nga mobuhat sa matarong mao ang tubig sa kinabuhi, apan ang baba sa daotan motabon sa kasamok.
12 O ódio excita contendas, mas o amor cobre todas as transgressões.
Ang kaligutgot hinungdan sa panagbingkil, apan tabonan sa gugma ang tanang kasal-anan.
13 Nos lábios do entendido se acha a sabedoria, mas a vara é para as costas do falto de entendimento.
Ang kaalam makaplagan diha sa mga ngabil sa tawong adunay maayong paghukom, apan ang bunal alang sa likod sa tawong walay alamag.
14 Os sábios escondem a sabedoria; mas a boca do tolo está perto da ruína.
Ang mga tawong maalamon magtigom ug kahibalo, apan ang baba sa buangbuang nagapaduol sa kagub-anan.
15 A fazenda do rico é a cidade da sua fortaleza: a pobreza dos pobres é a sua ruína.
Ang bahandi sa tawong adunahan mao ang iyang lig-on nga siyudad; ang kawad-on sa kabos mao ang iyang kagub-anan.
16 A obra do justo conduz à vida, as novidades do ímpio ao pecado.
Ang bayad niadtong magbuhat kung unsa ang matarong mogiya kanila ngadto sa kinabuhi; ang ginansiya sa daotan mogiya kanila ngadto sa sala.
17 O caminho para a vida é daquele que guarda a correção, mas o que deixa a repreensão faz errar.
Adunay agianan paingon sa kinabuhi alang niadtong mosunod sa pagpanton, apan mahisalaag ang tawo nga magsalikway sa pagbadlong.
18 O que encobre o ódio tem lábios falsos, e o que produz má fama é um insensato.
Si bisan kinsa nga adunay tinago nga pagdumot adunay bakakon nga mga ngabil, ug si bisan kinsa nga magbutangbutang mga buangbuang.
19 Na multidão de palavras não há falta de transgressão, mas o que modera os seus lábios é prudente.
Kung adunay daghang mga pulong, dili mawala ang kalapasan, apan siya nga nagmaampingon sa iyang isulti maalamon.
20 Prata escolhida é a língua do justo: o coração dos ímpios é de nenhum preço.
Ang dila sa mobuhat ug matarong, lunsay nga plata; adunay gamay nga bili sa kasingkasing sa daotan.
21 Os lábios do justo apascentam a muitos, mas os tolos, por falta de entendimento, morrem.
Ang mga ngabil sa tawong mobuhat kung unsa ang matarong makapahimsog sa kadaghanan, apan mangamatay ang mga buangbuang tungod kay wala silay alamag.
22 A benção do Senhor é a que enriquece; e não lhe acrescenta dores.
Ang maayong mga gasa ni Yahweh magdala ug bahandi ug walay kasakit niini.
23 Como brincadeira é para o tolo fazer abominação, mas sabedoria para o homem entendido.
Ang pagkadaotan mao ang dula nga ginadula sa buangbuang, apan ang kaalam mao ang makapahimuot sa tawong adunay panabot.
24 O temor do ímpio virá sobre ele, mas o desejo dos justos Deus lhe cumprirá.
Ang kahadlok sa daotan mogukod kaniya, apan ang tinguha sa matarong igahatag.
25 Como passa a tempestade, assim o ímpio mais não é; mas o justo tem perpétuo fundamento.
Ang daotan sama sa bagyo nga molabay lang, ug mahanaw dayon, apan kadtong mobuhat kung unsa ang matarong mao ang patukoranan nga molungtad hangtod sa kahangtoran.
26 Como vinagre para os dentes, como o fumo para os olhos, assim é o preguiçoso para aqueles que o mandam.
Sama sa suka nga anaa sa ngipon ug aso sa mga mata, mao usab ang tapulan alang niadtong nagpadala kaniya.
27 O temor do Senhor aumenta os dias, mas os anos dos ímpios serão abreviados.
Ang pagkahadlok kang Yahweh makapalugway sa kinabuhi, apan ang mga katuigan sa daotan mapamubo.
28 A esperança dos justos é alegria, mas a expectação dos ímpios perecerá.
Ang paglaom niadtong mobuhat sa matarong mao ang ilang kalipay, apan ang katuigan sa mga daotan mapamubo.
29 O caminho do Senhor é fortaleza para os retos, mas ruína será para os que obram iniquidade.
Ang dalan ni Yahweh mopanalipod niadtong adunay dungog, apan kagub-anan kini alang sa daotan.
30 O justo nunca jamais será abalado, mas os ímpios não habitarão a terra.
Kadtong mobuhat sa matarong dili gayod mapukan, apan ang daotan dili magpabilin sa yuta.
31 A boca do justo em abundância produz sabedoria, mas a língua da perversidade será desarreigada.
Gikan sa baba niadtong magbuhat ug matarong adunay bunga sa kaalam, apan ang bakakon nga dila pagaputlon.
32 Os beiços do justo sabem o que agrada, mas a boca dos ímpios anda cheia de perversidades.
Ang mga ngabil niadtong mobuhat sa matarong nasayod kung unsa ang angayan, apan ang baba sa daotan, nasayod sila kung unsa ang tinuis.
