< Lucas 12 >
1 Ajuntando-se entretanto muitos milhares de pessoas, de sorte que se atropelavam uns aos outros, começou a dizer aos seus discípulos: acautelai-vos primeiramente do fermento dos fariseus, que é a hipocrisia.
Multis autem turbis circumstantibus, ita ut se invicem conculcarent, cœpit dicere ad discipulos suos: Attendite a fermento pharisæorum, quod est hypocrisis.
2 Mas nada há encoberto que não haja de ser descoberto; nem oculto, que não haja de ser sabido.
Nihil autem opertum est, quod non reveletur: neque absconditum, quod non sciatur.
3 Porquanto tudo o que em trevas dissestes à luz será ouvido; e o que falastes ao ouvido no gabinete sobre os telhados será apregoado.
Quoniam quæ in tenebris dixistis, in lumine dicentur: et quod in aurem locuti estis in cubiculis, prædicabitur in tectis.
4 E digo-vos, amigos meus; Não temais os que matam o corpo, e depois não tem mais que fazer.
Dico autem vobis amicis meis: Ne terreamini ab his qui occidunt corpus, et post hæc non habent amplius quid faciant.
5 Mas eu vos mostrarei a quem deveis temer; temei aquele que, depois de matar, tem poder para lançar no inferno; sim, vos digo, a esse temei. (Geenna )
Ostendam autem vobis quem timeatis: timete eum qui, postquam occiderit, habet potestatem mittere in gehennam: ita dico vobis, hunc timete. (Geenna )
6 Não se vendem cinco passarinhos por dois ceitis? E nenhum deles está esquecido diante de Deus.
Nonne quinque passeres veneunt dipondio, et unus ex illis non est in oblivione coram Deo?
7 E até os cabelos da vossa cabeça estão todos contados. Não temais pois; mais valeis vós do que muitos passarinhos.
sed et capilli capitis vestri omnes numerati sunt. Nolite ergo timere: multis passeribus pluris estis vos.
8 E digo-vos que todo aquele que me confessar diante dos homens, também o Filho do homem o confessará diante dos anjos de Deus.
Dico autem vobis: Omnis quicumque confessus fuerit me coram hominibus, et Filius hominis confitebitur illum coram angelis Dei:
9 Mas quem me negar diante dos homens será negado diante dos anjos de Deus.
qui autem negaverit me coram hominibus, negabitur coram angelis Dei.
10 E a todo aquele que disser uma palavra contra o Filho do homem ser-lhe-á perdoada, mas ao que blasfemar contra o Espírito Santo não lhe será perdoado.
Et omnis qui dicit verbum in Filium hominis, remittetur illi: ei autem qui in Spiritum Sanctum blasphemaverit, non remittetur.
11 E, quando vos conduzirem às sinagogas, aos magistrados e potestades, não estejais solicitos de como ou do que haveis de responder nem do que haveis de falar.
Cum autem inducent vos in synagogas, et ad magistratus, et potestates, nolite solliciti esse qualiter, aut quid respondeatis, aut quid dicatis.
12 Porque na mesma hora vos ensinará o Espírito Santo o que vos convenha falar.
Spiritus enim Sanctus docebit vos in ipsa hora quid oporteat vos dicere.
13 E disse-lhe um da multidão: Mestre, dize a meu irmão que reparta comigo a herança.
Ait autem ei quidam de turba: Magister, dic fratri meo ut dividat mecum hæreditatem.
14 Mas ele lhe disse: Homem, quem me pôs a mim por juiz ou repartidor entre vós?
At ille dixit illi: Homo, quis me constituit judicem, aut divisorem super vos?
15 E disse-lhes: acautelai-vos e guardai-vos da avareza; porque a vida de qualquer não consiste na abundância dos bens que possui.
Dixitque ad illos: Videte, et cavete ab omni avaritia: quia non in abundantia cujusquam vita ejus est ex his quæ possidet.
16 E propos-lhes uma parábola, dizendo: A herdade dum homem rico tinha produzido com abundância;
Dixit autem similitudinem ad illos, dicens: Hominis cujusdam divitis uberes fructus ager attulit:
17 E arrazoava ele entre si, dizendo: Que farei? Não tenho onde recolher os meus frutos.
et cogitabat intra se dicens: Quid faciam, quia non habeo quo congregem fructus meos?
18 E disse: Farei isto: Derribarei os meus celeiros, e edificarei outros maiores, e ali recolherei todas as minhas novidades e os meus bens;
Et dixit: Hoc faciam: destruam horrea mea, et majora faciam: et illuc congregabo omnia quæ nata sunt mihi, et bona mea,
19 E direi à minha alma: Alma, tens em depósito muitos bens para muitos anos: descança, come, bebe, e folga.
et dicam animæ meæ: Anima, habes multa bona posita in annos plurimos: requiesce, comede, bibe, epulare.
20 Porém Deus lhe disse: Louco, esta noite te pedirão a tua alma; e o que tens preparado para quem será?
Dixit autem illi Deus: Stulte, hac nocte animam tuam repetunt a te: quæ autem parasti, cujus erunt?
21 Assim é o que para si ajunta tesouros, e não é rico para com Deus.
Sic est qui sibi thesaurizat, et non est in Deum dives.
22 E disse aos seus discípulos: Portanto vos digo: Não estejais solicitos pela vossa vida, no que comereis, nem pelo corpo, no que vestireis.
Dixitque ad discipulos suos: Ideo dico vobis, nolite solliciti esse animæ vestræ quid manducetis, neque corpori quid induamini.
23 Mais é a vida do que o sustento, e o corpo mais do que o vestido.
Anima plus est quam esca, et corpus plus quam vestimentum.
24 Considerai os corvos, que nem semeiam, nem segam, nem tem dispensa nem celeiro, e Deus os alimenta: quanto mais valeis vós do que as aves?
Considerate corvos, quia non seminant, neque metunt, quibus non est cellarium, neque horreum, et Deus pascit illos. Quanto magis vos pluris estis illis?
25 E qual de vós, sendo solícito, pode acrescentar um côvado à sua estatura?
Quis autem vestrum cogitando potest adjicere ad staturam suam cubitum unum?
26 Pois, se nem ainda podeis fazer as coisas mínimas, porque estais solicitos pelo mais?
Si ergo neque quod minimum est potestis, quid de ceteris solliciti estis?
27 Considerai os lírios, como eles crescem; não trabalham, nem fiam; e digo-vos que nem ainda Salomão, em toda a sua glória, se vestiu como um deles.
Considerate lilia quomodo crescunt: non laborant, neque nent: dico autem vobis, nec Salomon in omni gloria sua vestiebatur sicut unum ex istis.
28 E, se Deus assim veste a erva que hoje está no campo, e amanhã é lançada no forno, quanto mais a vós, homens de pouca fé?
Si autem fœnum, quod hodie est in agro, et cras in clibanum mittitur, Deus sic vestit: quanto magis vos pusillæ fidei?
29 Vós pois não pergunteis que haveis de comer, ou que haveis de beber, e não andeis inquietos.
Et vos nolite quærere quid manducetis, aut quid bibatis: et nolite in sublime tolli:
30 Porque as gentes do mundo buscam todas essas coisas; mas vosso Pai sabe que haveis míster delas.
hæc enim omnia gentes mundi quærunt. Pater autem vester scit quoniam his indigetis.
31 Buscai antes o reino de Deus, e todas estas coisas vos serão acrescentadas.
Verumtamen quærite primum regnum Dei, et justitiam ejus: et hæc omnia adjicientur vobis.
32 Não temas, ó pequeno rebanho, porque a vosso Pai agradou dar-vos o reino.
Nolite timere pusillus grex, quia complacuit Patri vestro dare vobis regnum.
33 Vendei o que tendes, e dai esmola. Fazei para vós bolsas que não se envelheçam; tesouro nos céus que nunca acabe, aonde não chega ladrão, e a traça não roi.
Vendite quæ possidetis, et date eleemosynam. Facite vobis sacculos, qui non veterascunt, thesaurum non deficientem in cælis: quo fur non appropriat, neque tinea corrumpit.
34 Porque, onde estiver o vosso tesouro, ali estará também o vosso coração.
Ubi enim thesaurus vester est, ibi et cor vestrum erit.
35 Estejam cingidos os vossos lombos, e acesas as vossas candeias.
Sint lumbi vestri præcincti, et lucernæ ardentes in manibus vestris,
36 E sede vós semelhantes aos homens que esperam a seu senhor, quando houver de voltar das bodas, para que, quando vier, e bater, logo possam abrir-lhe.
et vos similes hominibus exspectantibus dominum suum quando revertatur a nuptiis: ut, cum venerit et pulsaverit, confestim aperiant ei.
37 Bem-aventurados aqueles servos, os quais, quando o Senhor vier, os achar vigiando! Em verdade vos digo que se cingirá, e os fará assentar à mesa, e, chegando-se, os servirá.
Beati servi illi quos, cum venerit dominus, invenerit vigilantes: amen dico vobis, quod præcinget se, et faciet illos discumbere, et transiens ministrabit illis.
38 E, se vier na segunda vigília, e se vier na terceira vigília, e os achar assim, bem-aventurados são os tais servos.
Et si venerit in secunda vigilia, et si in tertia vigilia venerit, et ita invenerit, beati sunt servi illi.
39 Sabei, porém, isto, que, se o Pai de família soubesse a que hora, havia de vir o ladrão, vigiaria, e não deixaria minar a sua casa.
Hoc autem scitote, quoniam si sciret paterfamilias, qua hora fur veniret, vigilaret utique, et non sineret perfodi domum suam.
40 Portanto, estai vós também apercebidos; porque virá o Filho do homem a hora que não imaginais.
Et vos estote parati: quia qua hora non putatis, Filius hominis veniet.
41 E disse-lhe Pedro: Senhor, dizes essa parábola a nós, ou também a todos?
Ait autem et Petrus: Domine, ad nos dicis hanc parabolam, an et ad omnes?
42 E disse o Senhor: Qual é pois o mordomo fiel e prudente, a quem o senhor pôs sobre os seus servos, para lhes dar a tempo a ração?
Dixit autem Dominus: Quis, putas, est fidelis dispensator, et prudens, quem constituit dominus supra familiam suam, ut det illis in tempore tritici mensuram?
43 Bem-aventurado aquele servo, o qual o senhor, quando vier, achar fazendo assim.
Beatus ille servus quem, cum venerit dominus, invenerit ita facientem.
44 Em verdade vos digo que sobre todos os seus bens o porá.
Vere dico vobis, quoniam supra omnia quæ possidet, constituet illum.
45 Mas, se aquele servo disser em seu coração: O meu senhor tarda em vir; e começar a espancar os criados e criadas, e a comer, e a beber, e a embriagar-se,
Quod si dixerit servus ille in corde suo: Moram facit dominus meus venire: et cœperit percutere servos, et ancillas, et edere, et bibere, et inebriari:
46 Virá o senhor daquele servo no dia em que o não espera, e numa hora que ele não sabe, e separá-lo-a, e porá a sua parte com os infieis.
veniet dominus servi illius in die qua non sperat, et hora qua nescit, et dividet eum, partemque ejus cum infidelibus ponet.
47 E o servo que soube a vontade do seu senhor, e não se apercebeu, nem fez conforme a sua vontade, será castigado com muitos açoites;
Ille autem servus qui cognovit voluntatem domini sui, et non præparavit, et non facit secundum voluntatem ejus, vapulabit multis:
48 Mas o que a não soube, e fez coisas dignas de açoites, com poucos açoites será castigado. E, a qualquer que muito for dado, muito se lhe pedirá, e ao que muito se lhe confiou muito mais se lhe pedirá.
qui autem non cognovit, et fecit digna plagis, vapulabit paucis. Omni autem cui multum datum est, multum quæretur ab eo: et cui commendaverunt multum, plus petent ab eo.
49 Vim lançar fogo na terra; e que quero, se já está aceso?
Ignem veni mittere in terram, et quid volo nisi ut accendatur?
50 Importa, porém, que seja batizado com um batismo; e como me angustio até que venha a cumprir-se!
Baptismo autem habeo baptizari: et quomodo coarctor usque dum perficiatur?
51 Cuidais vós que vim dar paz à terra? Não, vos digo, mas antes dissensão;
Putatis quia pacem veni dare in terram? non, dico vobis, sed separationem:
52 Porque daqui em diante estarão cinco divididos numa casa: três contra dois, e dois contra três:
erunt enim ex hoc quinque in domo una divisi, tres in duos, et duo in tres
53 O pai estará dividido contra o filho, e o filho contra o pai; a mãe contra a filha, e a filha contra a mãe; a sogra contra sua nora, e a nora contra sua sogra.
dividentur: pater in filium, et filius in patrem suum, mater in filiam, et filia in matrem, socrus in nurum suam, et nurus in socrum suam.
54 E dizia também à multidão: Quando vêdes a nuvem que vem do ocidente, logo dizeis: Lá vem chuva, e assim sucede.
Dicebat autem et ad turbas: Cum videritis nubem orientem ab occasu, statim dicitis: Nimbus venit: et ita fit.
55 E, quando assopra o sul, dizeis: Haverá calma; e assim sucede.
Et cum austrum flantem, dicitis: Quia æstus erit: et fit.
56 Hipócritas, sabeis distinguir a face da terra e do céu, e como não distinguis este tempo?
Hypocritæ! faciem cæli et terræ nostis probare: hoc autem tempus quomodo non probatis?
57 E porque não julgais também por vós mesmos o que é justo?
quid autem et a vobis ipsis non judicatis quod justum est?
58 Quando pois vais com o teu adversário ao magistrado, procura livrar-te dele no caminho; para que não suceda que te conduza ao juiz, e o juiz te entregue ao meirinho, e o meirinho te encerre na prisão.
Cum autem vadis cum adversario tuo ad principem, in via da operam liberari ab illo, ne forte trahat te ad judicem, et judex tradat te exactori, et exactor mittat te in carcerem.
59 Digo-te que não sairás dali enquanto não pagares o derradeiro ceitil.
Dico tibi, non exies inde, donec etiam novissimum minutum reddas.